اجرای لوله‌کشی آب سرد و گرم با انواع لوله‌ها
آشنایی با مفهوم لوله‌کشی در ساختمان
در ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی باید طبق نقشه‌های تهیه‌شده اجرایی و استانداردهای لوله‌کشی آب سرد و گرم انجام گردد؛ که در آن علائم اختصاصی، قطر لوله‌های مسیر لوله‌ها و عمل نصب شیرها و تعداد وسایل و دستگاه‌های بهداشتی مشخص‌شده است. آشنایی با نقشه‌خوانی برای کارگران و شناخت علائم و استانداردهای تأسیسات لوله‌کشی الزامی است. در لوله‌کشی شبکه آب ساختمان‌های مسکونی لوله اصلی منشعب شده از کنتور آب ولوله‌های افقی و عمودی در طبقات برابر نقشه اجرایی انجام می‌شود.
در شبکه لوله‌کشی آب سرد و گرم می‌توان از لوله‌های سفید (گالوانیزه) و یا لوله‌های پلاستیکی و تلفیقی پنج لایه و یا لوله‌های مسی و کرومه استفاده نمود. بنا بر گفته‌های بالا اتصالات و پیوندها باید از جنس لوله‌های بکار برده شده و ازنظر جنس و کیفیت و مقاومت باید با استانداردهای لوله‌کشی مطابقت داشته باشد. لوله‌کشی و نصب آن‌ها باید بر اساس نقشه و به‌موازات دیوارهای ساختمان و یا عمود بر دیوارها و بدون اینکه خم شوند شاقول و مستقیم انجام شود.
لوله‌ها باید نزدیک دیوارها و تیغه‌ها و سقف‌های دوجداره نصب شوند. تغییر زاویه لوله‌ها باید با پیوندها (زانویی) و در صورت نیاز به خم با دستگاه‌های لوله‌خم‌کن بر اساس ضوابط و دستورالعمل اجرایی انجام شوند. درصورتی‌که در مسیرهایی بیش از یک لوله عبور می‌نماید لوله‌ها باید به‌موازات یکدیگر بافاصله کانونی طوری کشیده شوند که انجام عایق‌کاری لوله‌ها و دسترسی به شیرها جهت بازدید و تعمیرات امکان‌پذیر باشد. لوله‌هایی که مسیر آن‌ها از زیر دیوارها و یا از داخل دیوارها عبور می‌نمایند باید با استفاده از نصب غلاف فلزی انجام پذیرد تا در برابر شکستگی و زلزله محافظت شوند.
نکات مهم در نصب لوله‌های خارج ساختمان
لوله‌هایی که در خارج ساختمان و در محوطه‌های باز بر روی دیوارهای خارجی ساختمان نصب می‌شوند باید در برابر یخبندان محافظت شوند. در محل‌هایی که لوله‌ها از دیوارها و کف‌ها و سقف‌های کاذب عبور می‌نمایند در داخل و خارج ساختمان باید از غلاف فلزی فلنج دار و یا مصالح مقاوم دیگری جهت مقابله با عبور موش و خوراکی انجام پذیرد.
نصب غلاف‌های فلزی باید محکم و استوار بوده ولوله‌ها بتوانند از داخل آن‌ها عبور نمایند و در صورت خرابی بتوان به‌راحتی آن‌ها را تعمیر نمود. درصورتی‌که لوله به‌موازات پی‌ها و دیوارهای باربر عبور نمایند حداقل یک متر از آن فاصله داشته باشد. همچنین لوله‌هایی که عمیق‌تر از پی‌ها یا دیوارهای باربر نصب می‌شوند باید در خارج از شعاع ۴۵ درجه پی و دیوار بار قرار گیرد.
اصول نقشه‌کشی و نقشه‌خوانی و پیدا کردن مسیرها
اصول نقشه‌کشی: نقشه درواقع شمای کلی ازآنچه قرار است ساخته شود را به تصویر می‌کشد. نقشه درواقع طرح ترسیم از آن چیزی است که باید ساخته و به اجرا درآید. به همین دلیل باید نقشه‌ها بسیار دقیق کشیده شوند. به همین دلیل ترسیمات کشیده شده نسبت به ابعاد واقعی سازه که قرار است ساخته و به اجرا درآید بسیار کوچک‌تر، اما درعین‌حال شامل جزئیات دقیقی هستند؛ بنابراین تمام خطوط روی نقشه‌های یک سازه باید با دقت ترسیم شوند. چراکه ارتباط این خطوط نسبت به یکدیگر مشخص‌کننده فواصل اجزای مختلف از یکدیگر است. نقشه‌ها معمولاً شمای کلی پروژه را از بالا نمایش می‌دهند.
در نقشه‌کشی ساختمان: نقشه‌های جزئیات (دیتیل) را می‌توان در کنار پلان ترسیم و یا در صورت زیاد بودن تعداد این نقشه‌ها، تمامی آن‌ها را در یک نقشه جداگانه ترسیم و به همراه نقشه‌های تأسیساتی ارائه می‌نمایند. برای مثال در پلان‌ها طبقات یک ساختمان، دیوارها و کف نیز قابل‌مشاهده هستند که در واقعیت آن‌ها را تنها با برداشتن کامل سقف ساختمان می‌توان دید. اغلب اوقات به تصویری که از نمای بالا دیده می‌شود اصطلاحاً پلان گفته می‌شود و به همین ترتیب هر یک از تصاویری که از نماها و زوایای مختلف مشاهده و ترسیم می‌شوند نام خاص دارند.
در عمل و اجرا کار می‌کنند باید آن صحیحی میان این واژگان وجود ندارد. به‌طوری‌که اصطلاح پلان تقریباً برای تمامی انواع نقشه‌ها بکار می‌روند. برای نقشه‌خوانی باید نقشه‌ها را که دربرگیرنده حجم زیادی اطلاعات در قالب یک تصویر هستند ازاین‌رو آن‌ها را باید با دقت و به‌طور کامل بررسی نمود. چراکه و سطحی و سریع نقشه‌ها اغلب منجر به ازقلم‌افتاده پاره‌ای از اطلاعات و جزئیات مهم می‌شوند که ممکن است در اجرا گاهی اوقات خسارت‌های غیرقابل جبرانی به بار آورد.
چگونه یک مجموعه از نقشه‌ها را بخوانیم؟
در هر پروژه نقشه‌ها به صورت‌های مجموعه‌ای از برگ‌های چاپ‌شده به ما ارائه می‌گردند برای یک‌خانه تک‌واحدی ممکن است نقشه‌های یادشده صرفاً شامل چند برگ نقشه باشد درحالی‌که در یک پروژه بزرگ می‌تواند شامل صدها برگ نقشه باشد. برای نقشه‌خوانی باید به ترتیب زیر عمل کرد.
۱. بررسی کنید که نقشه‌ها و دفترچه محاسبات ارائه‌شده برای کامل باشند. همچنین باید اطمینان داشته باشیم که آخرین نسخه‌های تأییدشده از طرف پیمانکار را در دست داشته باشیم.
۲. برای دست‌یابی به شناخت کلی از وضعیت پروژه نقشه سایت پلان را نیز باید بررسی کرد.
٣. برای آگاهی از وضعیت داخلی ساختمان، نقشه‌های معماری را باید بررسی کنید. در این مرحله، سطوح هم‌تراز و غیر هم‌تراز باید بررسی و دقت شود، همین‌طور به تأسیساتی که در نقشه و یا در هر طبقه در نقشه‌ها مشخص‌شده است.
۴. کلیه نقشه‌های تأسیسات مکانیکی و الکتریکی و آب و فاضلاب را بررسی و تمامی توضیحات ارائه‌شده در نقشه‌ها بررسی و دقت شود.
۵. مشخصات مندرج در جداول باید بررسی نمود و موارد و اطلاعات موجود مقایسه کرد. مشخصات یادشده معمولاً در حاشیه نقشه‌ها ارائه می‌شوند.
نقشه‌های معماری نه‌تنها شامل پلان‌های بخش‌های مجاور به سا در برمی‌گیرند. بلکه نقشه‌های لوله‌کشی آب و فاضلاب و تأسیسات مکانیکی را نیز در بر خواهند داشت.
چگونه مسیر لوله را در لوله‌کشی آب سرد و گرم پیدا کنیم؟
برای پیدا کردن مسیر لوله در لوله کشی آب سرد و گرم باید با نمادهای لوازم بهداشتی و علائم اختصاری لوله‌کشی آب سرد و گرم، برگشت آب گرم مصرفی و فاضلاب هواکش (ونت) و آب باران آشنایی پیدا نمود. محل قرارگیری لوازم بهداشتی در سایت پلان و کروکی محل‌هایی در نقشه‌ها ترسیم‌شده از جانب طرح با توجه به وسعت و طراحی مشخص‌شده است. درصورتی‌که استفاده آب گرم مصرفی از آب‌گرم‌کن دیواری و یا پکیج استفاده شود طراحی لوله‌کشی بر اساس آن در نقشه‌های اجرایی مشخص‌شده است.
در نقشه‌کشی ساختمان: نقشه‌های جزئیات (دیتیل) را می‌توان در کنار پلان ترسیم نمود و یا در صورت زیاد بودن تعداد این نقشه‌ها، تمامی آن‌ها را در یک نقشه جداگانه ترسیم و به همراه نقشه‌های تأسیساتی ارائه می‌نمایند.
۲ نوع نقشه‌های جزئیات
الف) نقشه جزئیات اجرایی نصب
نقشه جزئیات اجرایی نصب برای پیمانکاران و مجریان تأسیسات ترسیم‌شده و هدف از ترسیم این‌گونه نقشه‌ها مشخص نمودن ابعاد وسایل بهداشتی، ارتفاع نصب، شكل قرارگیری وسایل بهداشتی و نحوه انتقال لوله به وسایل بهداشتی می‌باشد. نقشه جزئیات نصب و لوله‌کشی‌های آب سرد و گرم و فاضلاب دستشویی‌ها را مشخص می‌کند. با توجه به شکل می‌توان بر اساس نقشه جزئیات که در آن ابعاد و ارتفاع و قطر لوله‌های آب سرد و گرم چند اینچ است و چه مقدار می‌باشد.
ب) نقشه‌های بزرگنمایی:
در بعضی از قسمت‌های نقشه امکان کامل مشخصات نقشه مسیر به دلیل کوچک بودن پلان امکان ندارد؛ بنابراین آن قسمت از نقشه را در محل دیگری با مقیاس بزرگ‌تر ترسیم و جزئیات کامل را بر روی آن نمایش می‌دهند. برای نمایش بهتر لوله‌کشی و اندازه‌گیری سرویس بهداشتی و آشپزخانه، نقشه جزئیات این قسمت‌ها ترسیم‌شده است.
نماد لوله‌ها، فیتینگ‌ها و شیرها لوله‌ها pipes
لوله‌های آب سرد مصرفی -.-.-.-
لوله‌های آب گرم مصرفی -..-..-..-
لوله‌های برگشت آب گرم مصرفی -…-…-…-
شیرها – – – – – – – Valves
پیدا کردن مسیر لوله‌ها در نقشه‌های تأسیساتی
پیدا کردن مسیر لوله‌ها در نقشه‌های تأسیساتی قسمت‌های اصلی پلان کشیده شده که ابتدا از کنتور آب آغاز و در نزدیک در ورودی ساختمان قرار دارد. پس از کنتور شیرفلکه و شیر یک‌طرفه‌ای که آب ورودی به ساختمان به‌وسیله آن باز و بسته می‌شود که ازآنجا به سمت داخل ساختمان امتدادیافته و از آن برای وسایل بهداشتی موردنیاز انشعاب گرفته‌شده و انشعاب‌ها پس از کنتور به ترتیب به شرح زیر می‌باشند.
انشعابات پس از کنتور
۱. شیر برداشت حیاط درصورتی‌که ساختمان شمالی باشد.
۲. شیر برداشت پاسیو (برای آبیاری گلدان و باغچه)
۳. لوله آب سرد موتورخانه که موتورخانه که ازآنجا به سمت سرویس‌های بهداشتی و حمام کشیده می‌شود.
۴. لوله‌ها جهت تقسیم آب سرد و گرم و فاضلاب و شوفاژ از قسمت موتورخانه به سمت رایزرها امتداد می‌یابد.
۵. لوله آب سرد جهت کولرها از انشعاب فلاش تانک توالت شرقی و یا از رایزرهایی لوله ونت فاضلاب به پشت‌بام امتداد می‌یابد کشیده می‌شود؛ اما به دلیل اینکه امتداد لوله‌ای که به سمت پشت‌بام کشیده می‌شود در پلان قابل پیش‌بینی نمی‌باشد.
لوله‌های آب سرد و گرم وونت (هواکش) فاضلاب و شوفاژ در حمام و سرویس‌های بهداشتی
۱. وان، دستشویی، توالت فرنگی، بیده، دوش
۲. دستشویی شرقی، توالت ایرانی، فلاش تانک
آشپزخانه
۱. سینک ظرف‌شویی، ماشین لباسشویی، ماشین ظرف‌شویی، یخچال، آب‌گرم‌کن مخزنی و یا دیواری
نکته: درصورتی‌که فشار آب شهری برای تأمین آب مصرفی ساختمان کافی نباشد می‌توان از مخزن ذخیره آب استفاده نمود. این مخزن ممکن است در پایین ساختمان و یا بر روی بام راه‌پله (خرپشته) قرار گیرد.
لوله کشی در ساختمان‌های دارای موتورخانه
در ساختمان‌هایی که دارای موتورخانه حرارت مرکزی می‌باشند لوله اصلی آب سرد پس از عبور از (حیاط در ساختمان‌های شمالی) وارد موتورخانه و سپس ازآنجا به محل‌های موردنظر که در بالا ذکر گردید مسیر لوله‌ها امتداد می‌یابد. لوله‌کشی بین کنتور تا موتورخانه از کف عبور می‌کند، اما لوله‌کشی آب سرد و آب گرم و برگشتی آب گرم مصرفی از موتورخانه تا رایزرهای R1 و R2 و R3 و R4 و … از زیر سقف انجام می‌گیرد؛ که با توجه به نقشه‌های تأسیساتی از طریق رایزرها مسیر لوله‌ها طبق نقشه به طبقات هدایت می‌شود.
برای تعیین اندازه لوله‌های رایزر، قطر لوله در بالا یا پایین خط کنار عبارت (R) نوشته می‌شود، در صورت امتداد لوله به سمت بالا، قطر لوله را در بالای خط می‌نویسند؛ اما در حالتی که لوله به سمت پایین انشعاب داده‌شده باشد. قطر لوله در پایین خط نوشته می‌شود.
قطر رایزرها در لوله کشی ساختمان
هرچه تعداد مصرف‌کننده زیادتر باشد باید قطر رایزرها را بزرگ‌تر گرفت. علامت UP در و به مفهوم این است که مسیر لوله به‌طرف بالا می‌رود؛ و علامت DN در نقشه به مهم این است که لوله به‌طرف پایین می‌آید. در این طبقه رایزرها هم به‌طرف پایین (پیلوت) و همه به طبقه بالا (طبقه دوم) امتداد می‌یابد. بنا بر دلایل گفته‌شده در بالا هر چه به طبقات بالاتر برویم به دلیل کم شدن تعداد لوله‌ها از قطر رایزرها کاسته می‌شود.
در ترسیم لوله‌های فاضلاب بایستی پلان فاضلاب طبقه اول که همان ساختمان (پلان می‌باشد) باید تعیین محل رایزرها در نقشه که در بالا به آن اشاره گردید در داکت یا داخل دیوار قرارگرفته و قطر دایره مربوط به رایزر در پلان با مقیاس ۱۰۰/۱، ۵۰/۱ در نظر گرفته می‌شود. در نقشه‌های لوله‌کشی آب سرد و گرم به‌صورت ساده مسلم قطر لوله‌های فرعی و انشعابی باید کمتر از لوله‌های اصلی و رایزرها باشد.
طراحی یک نقشه مناسب برای لوله‌کشی
لوله‌کشی از مبدأ تا مقصد باید تا جایی ممکن کوتاه و دارای کمترین تغییر جهت باشد برای طراحی یک نقشه باید مسیرها را ابتدا از موتورخانه زیرزمین و یا منابعی که می‌خواهیم از آن‌ها مسیر آب سرد مشخص شود تا به منابع تغذیه گرما و سرما برسد، باید مشخص شود و سپس مسیرهای تعیین گردند تا بتوانیم از روی آن مسیرهای نقشه اجرایی تهیه نماییم؛ و با چیدمان هر چه‌بهتر و تهیه نقشه همه موارد لازم در نقشه را بر اساس چیدمان تهیه و به اجرا درآوریم درصورتی‌که نیاز به تغییراتی باشد باید قبل از تعیین آن را به اطلاع پیمانکار برسانیم.
در تهیه نقشه باید موارد عبور کابل برق سیم‌کشی و اتصالات ولوله‌ها و سایر موارد در نظر گرفته‌شده و محل عبور لوله‌ها از سقف کاذب و دیوارها و همچنین از کف مشخص‌شده باشد. هنگام تعیین مسیرهای لوله باید به نکات زیر توجه شود. شیرها و اتصالات و امل عبور آن‌ها به‌آسانی در دسترس باشد. موقعیت و جهت مسیر لوله‌ها باید بر روی نقشه با فلش مشخص شود. (رنگ‌آمیزی)
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
Persian
Arabic
English