اجزاء و قطعات تشکیل دهنده کولر گازی

کولر گازی از جمله وسایل برقی است که در برخی از مناطق جهان بالاخص مناطق حاره ای به شدت مورد استقبال قرار گرفته است. بدون استفاده از کولر، تحمل دمای زیاد در فصول گرم سال دشوار به نظر می رسد. علیرغم عملکرد به ظاهر یکسان کولر های آبی و گازی، راندمان دو دستگاه به هیچ وجه قابل قیاس نیست. زیرا کولر آبی در راستای خنک کنندگی محیط، رطوبت را به شدت افزایش می دهد و این امر به تدریج سلامت انسان را تهدید نموده و منشاء بروز برخی از بیماری های مفاصل استخوانی می شود.

اصولا به همین دلیل در مناطق مرطوب، استفاده از کولر آبی عملا غیر ممکن است. کاهش دما و خنک کنندگی محیط تئسط کولر گازی کیفیت بسیار مطلوبی دارد و اگر تفاوت قیمت آن نسبت به کولر آبی فاکتور تعیین کننده ای نبود، کاربرد کولر های آبی تا حدود بسیار زیادی محدود می شود.

ساختمان کولر گازی و اجزاء و عناصر تشکیل دهنده

کولر های گازی همچون بسیاری از وسایل برقی، دارای دو جزء اساسی است که شامل بخش الکتریکی و بخش مکانیکی می باشد.

اجزاء مکانیکی تشکیل دهنده کولر گازی

منظور از اجزاء مکانیکی، قطعاتی است که در کنار یکدیگر قرار گرفته اند تا با ایجاد مسیر حرکت گاز، سرما سازی را به وجود آورند. بدیهی است بروز عیب در هریک از قطعات مذکور تولید سرما در کولر را شدیدا تحت تاثیر قرار می دهد.

 ۱. اجزای کمپرسور کولر گازی

کمپرسور کولر دو جزء مکانیکی و الکتریکی دارد. به قسمت الکتریکی آن موتور گفته می شود ولی ترکیب الکترو موتور با سایر اجزاء کمپرسور را به وجود می آورد. کمپرسور های متداول در کولر گازی به دو شکل طراحی و ساخته می شوند.

یک نوع از این کمپرسور ها به نوع دورانی (رتوری) مشهور است. با اتصال برق به موتور الکتریکی کمپرسور، روتور به دوران درآمده به واسطه حالت خاصی که دارد، گاز را از مسیر برگشت (پس از سرما سازی) مکیده و با فشار، وارد مسیر رفت می کند. به این ترتیب عمل تولید سرما در کولر مداوما ادامه خواهد داشت.

نوع دیگر کمپرسور رایج در کولر های گازی، نوع پیستونی است که شباهت بسیار زیادی به موتور های پیستونی به کار رفته در اتومبیل دارد. با این تفاوت که نیروی محرکه پیستون در اتومبیل، احتراق بنزین است اما در کمپرسور کولر گازی این نیرو توسط انرژی الکتریکی حاصل می شود.

۲. کندانسور (رادیاتور) کولر گازی

گاز سرما ساز در کمپرسور تحت فشار قرار می گیرد تا بتواند مسیر گردش خود را در مجموعه مکانیکی کولر پشت سر نهد. افزایش دمای گاز پس از کمپرسور، امری بدیهی است و اگر این دما به شکلی از آن سلب نشود، سرما سازی کیفیت مطلوبی نخواهد داشت. به همین منظور قبل از وارد شدن گاز تحت فشار قرار گرفته و در مسیر مکانیکی کولر، آن را از کندانسور عبور می دهند و چون این قسمت از کولر تحت فشار هوایی است که از چرخش پروانه فن حاصل می شود، مقدار زیادی از دمای گاز کاسته خواهد شد.

۳. فیلتر (درایر) کولر گازی

گاز سرما ساز پس از کندانسور و کاهش نسبی دما از درایر عبور می کند تا جرم های داخلی لوله های کندانسور و رطوبت گاز به طور کامل از آن جدا شود و گاز خالص و خشک وارد مسیر سرما سازی شود.

۴. اواپریتور کولر گازی (evaporator)

معمولا لوله های اواپریتور را در عموم وسایل سرما ساز از آلومینیوم می سازند تا انتقال سرما در آن به سهولت انجام شود. گاز سرما ساز با رسیدن به این قسمت از کولر گازی، به حالت تبخیر در آمده و تولید سرما می کند و هوای متراکم به وجود آمده توسط چرخش پروانه فن، سرمای حاصله را به سمت خارج از کولر گسیل می دارد و به این ترتیب پس از مدتی دمای محیط کاهش یافته و خنک می شود.

۵. پروانه های کولر گازی (Air conditioner impellers)

کولر های گازی به طور عموم دارای دو پروانه هستند که برروی شافت موتور سوار شده اند. پروانه اواپریتور از مجرای ورودی، هوا را مکیده و با فشار روانه لوله های سرد آلومینیومی اواپریتور می کند تا سرمای کولر وارد محیط شود. پروانه کندانسور عمل مشابه را در جهتی عکس انجام می دهد. یعنی با فشار هوا از مسیر ورودی، آن را با فشار به سمت کندانسور روانه می کند تا اندکی از دمای گاز  تحت فشار قرار گرفته کاسته شود. طبیعی است که هوای دمیده شده به کندانسور، پس از آن بسیار گرم خواهد بود. این هوای گرم به سمت بیرون از محیط منزل و یا اداره روانه می شود.

 ۶. لوله کاپیلاری (لوله مویی)

این لوله که طول و قطر آن متناسب با قدرت کولر می تواند متفاوت باشد، وظیفه تبدیل گاز به حالت مایع و حمل آن تا ابتدای اواپریتور را برعهده دارد. لوله مویی عموما از جنس مس ساخته می شود. این لوله حد فاصل بین خروجی درایر تا ابتدای اواپریتور قرار دارد.

۷. سینی زیر کولر گازی

در مواردی که شارژ گاز سرما ساز در کولر بیشتر از مقدار لازم صورت گرفته، و یا دمای ترموستات با گرمای محیط تناسب نداشته باشد و … بر روی لوله های آلومینیومی اواپریتور، ذرات یخ ایجاد شده و در زمان استراحت گولر (زمان اتومات ترموستات)، بر اثر ازدیاد دما ذوب می شوند.

آب ایجاد شده از ذوب برفک های اواپریتور برروی سینی ریخته می شود. در قسمتی از سینی کولر، محل خروج آب مذکور تعبیه شده است. معمولا سینی زیر کولر را رنگ می زنند تا در برابر فرسایش ناشی از شرایط جوی، از مقاومت بیشتری برخوردار باشد.

نکته: توسط یک شیلنگ می توان آب درون سینی را به خارج از کولر هدایت کرد.

۸. خروجی هوای سرد و فیلتر مربوطه

در اکثر کولر های گازی، هوای سرد از قسمت جلوی کولر خارج می شود و جهت جلوگیری از ورود ذرات غبار به داخل مسیر، هوای سرد را از یک فیلتر اسفنجی عبور می دهند.

اجزاء الکتریکی تشکیل دهنده کولر گازی

۱. موتور الکتریکی (Electric motor)

موتور الکتریکی کولر گازی از نوع موتور آسنکرون است با دو سیم پیچی اصلی و کمکی که در لحظه آغازین حرکت و به منظور دستیابی به بیشترین مقدار گشتاور، هر دو سیم پیچ با یکدیگر در مدار قرار دارند، و پس از راه اندازی کولر، سیم پیچ کمی توسط رله از مدار خاترج می شود.

پس از استارت و با حرکت موتور، گاز سرما ساز از مسیر برگشت مکیده شده و پس از آن که در کمپرسور تحت فشار قرار گرفت، به مجموعه مکانیکی کولر تزریق می شود تا در جای خود تولید سرما نماید.

۲. رله کولر گازی (Gas cooler relay)

رله از جمله عناصری است که وجود آن در مجموعه الکتریکی اکثر ماشین های سرما ساز، حیاتی است و هر گونه عیب در عملکرد و یا ساختمان آن، دستگاه را دچار مشکل جدی خواهد نمود.

به کمک رله هر دو سیم پیچ اصلی و کمکی در لحظه استارت در مدار بوده و پس از آن، سیم پیچ کمکی از مدار جدا می شود.

۳. اورلود کولر گازی (Overload the air conditioner)

اورلود علاوه بر جریان کششی موتور، حرارت داخل کمپرسور را نیز تحت کنترل خود دارد و به هر دلیل، هر یک از دو مورد مذکور از حد معینی تجاوز نماید، اورلود تحریک شده و مدار الکتریکی کمپرسور را باز خواهد نمود. تا زمانی که عیب در مجموعه کولر وجود داشته باشد، راه اندازی آن به واسطه وجود اورلود غیر ممکن خواهد بود. بدیهی است که حساسیت بی مورد اورلود به عبور جریان و یا افزایش دما، می تواند منجر به بروز عیوب جدی در کار دستگاه گردد.

۴. ترموستات کولر گازی (Air conditioner thermostat)

به کمک ترموستات، تولید سرما در کولر کنترل می شود. از آن جا که لوله بلوی ترموستات، مماس با اواپریتور قرار دارد، ازدیاد سرما، گاز داخل لوله بلو و در نتیجه گاز درون مجموعه لوله مویی و فانوسک ترموستات را تحت تاثیر قرار داده و موجب عملکرد کلید ترموستات می شود.

بدیهی است با افزایش دما و انبساط فانوسک بر اثر افزایش حجم گاز، کلید ترموستات مجددا به حالت بسته درآمده و سرما سازی کولر مجددا آغاز خواهد شد.

 ۵. موتور فن (Gas cooler fan motor)

از آن جا که نیاز به هوای خنک در ساعات مختلف شبانه روز متفاوت است، موتور فن یا به عبارتی موتوری که قرار است هوای لازم جهت وزیدن به اواپریتور را تامین کند نیز چند سرعته است. این موتور ها که در واقع در گروه موتور های آسنکرون قرار دارند، یک سیم مشترک و به ازای تعداد دورشان، دارای سر سیم های خروجی از موتور هستند.

۶. کلید چند حالته (کلید فن)

توسط این کلید به سرعت های مختلف فن، فرمان داده می شود. این کلید تا حدودی یادآور کلید چند حالته پنکه سقفی است با این تفاوت که در ساختمان این کلید از سیم پیچ با خروجی های متفاوت استفاده نشده است.

۷. لامپ خبر (Air conditioner news lamp)

توسط این لامپ، حالت کار کمپرسور مشخص می شود. در اکثر کولر های گازی لامپ خبر را با کمپرسور در حالت موازی قرار می دهند تا روشن شدن آن، بیانگر تولید سرما در کولر باشد و خاموشی آن نیز، اتومات ترموستات را نشان دهد. جایگاه لامپ خبر در قسمت تابلوی برق کولر گازی است.

۸. تابلوی برق کولر گازی

در این قسمت معمولا ولوم ترموستات، کلید چند حالته فن، کلید اصلی دستگاه و لامپ خبر قرار داده می شود.

 نکات مهم در استفاده از کولر گازی

• محل نصب کولر را به گونه ای در نظر بگیرید تا از تابش مستقیم نور آفتاب و یا باران مصون باشد.
• بهتر است جهت حفاظت از دستگاه یک فیوز مستقل در نظر گرفته شود.
• دو شاخه، سیم رابط و پریز کولر را همواره متناسب با جریان مصرفی دستگاه انتخاب کنید. دقت در انتخاب این وسایل فوق العاده ضروری است.
• از آن جا که بدنه کولر به طور مداوم در دسترس انسان قرار ندارد، ارت آن چندان ضروری به نظر نمی رسد. با این حال بهتر است آن را به روش های حفاظتی مجهز نمایید.
• همواره ترموستات را برروی دما مناسب و مورد نیاز قرار دهید تا از مصرف بی رویه برق و یا استهلاک بی مورد کولر جلوگیری شود.
• با آغاز فصل گرما و قبل از راه اندازی دستگاه، شخصا و یا توسط تعمیرکار مجرب، اجزاء مکانیکی و الکتریکی کولر را مورد بازدید قرار دهید و پس از خاک گیری و بررسی مسیر خروجی آب سینی، دستگاه را در محل مورد نظر نصب و روشن نمایید.
• تا آن جا که ممکن است از کولر در ساعات اولیه شب استفاده نکنید! زیرا در این ساعات ولتاژ کمترین سطح ممکن را داراست و این مسئله، کمپرسور را تحت فشار قرار داده و از عمر و دوام آن کاسته خواهد شد.

برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!