ترکیه کشوری با معماری برتر
استانبول، شهری بین‌قاره‌ای که بین اروپا و آسیا قرار دارد، با تاریخ اقتصادی و فرهنگی خود در جهان سر به فلک کشیده و محبوب‌ترین مقصد گردشگری است، استانبول ترکیه با سبک معماری متنوع و تاریخی خود، مکانی عالی برای بازدید معماران می‌باشد. این شهر با جمعیتی حدود ۱۵ میلیون نفر یکی از پرجمعیت‌ترین شهرهای جهان است و طبق سرشماری سال ۲۰۱۵ پنجمین مقصد گردشگری محبوب جهان شناخته می‌شود.
معماری این شهر، انعکاس بسیاری از تأثیرات و امپراطوری‌های مختلف می‌باشد که در طول زمان حکومت کرده‌اند و به انحراف ساختارهای اطراف شهر منجر شده‌است. در این شهر مجسمه‌ها، ساختمان‌ها، سازه‌های کاربردی مختلف که از منابع بیزانسی، ژنوایی، عثمانی و ترکی مدرن آمده‌اند، دیده می‌شوند. همچنین استانبول دارای بسیاری از نهادهای مهم معماری است و مساجد، کلیساها، کاخ‌ها و قلعه‌های زیادی را برای بازدید ارائه می‌کند و به‌عنوان یک کانون فرهنگی و قومی شهرت پیدا کرده است.
استانبول برای هیچ معمار یا توریستی به‌طورکلی ناامیدکننده نیست؛ زیرا از سازه‌های معماری جذاب و چشم‌اندازهای زیبا تشکیل شده‌است که به همه خدمات می‌دهد. در اینجا به چند نمونه از آن‌ها می‌پردازیم.
۱. ایاصوفیه، یکی از سازه‌های معروف ترکیه
ایاصوفیه که با نام ایاصوفیا نیز شناخته می‌شود یکی از سازه‌های معروف استانبول ترکیه است که توسط امپراتور روم از سال ۳۲۵ تا ۳۳۰ میلادی ساخته‌شده‌است. پس از تخریب کلیسای دوم، تحت حکومت امپراتور ژوستینیان کبیر بازسازی شد. بعدها، هدف ایاصوفیه مورد آزمایش قرار گرفت و تغییر کرد، زیرا پس از فتح قسطنطنیه در سال ۱۴۵۳ توسط امپراتوری عثمانی، به مسجد تبدیل شد.
زیبایی ایاصوفیه در ترکیب عناصر اسلامی و موزاییک‌های مسیحی زیر سقف و سبک معماری زیبای آن نهفته‌است. این به‌عنوان بهترین نمونه اثیری باقیمانده از معماری بیزانس در نظر گرفته‌می‌شود. ایاصوفیه دارای ۱۰۷ ستون می‌باشد که این ستون‌ها علاوه بر کاربردی‌بودن، بر زیبایی ساختار نیز می‌افزایند. در سال ۱۹۳۵ ایاصوفیه به موزه تبدیل شد و در معرض دید عموم قرار گرفت تا از زیبایی و تاریخ آن استقبال کنند.
۲. مسجد آبی یا مسجد سلطان احمد
مسجد آبی از سال ۱۶۰۹ تا ۱۶۱۶ در کنار ایاصوفیه ساخته‌شد و تاریخچه‌ای از مساجد در استانبول ترکیه ایجاد کرد. این مسجد دارای پنج گنبد اصلی، شش مناره و هشت گنبد فرعی است. این مسجد هنوز به طور فعال برای نمازهای روزانه و جماعت جمعه‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد، علاوه بر این، به یک جاذبه گردشگری محبوب در استانبول تبدیل شده‌است. معماری مسجد آبی برخی از عناصر مسیحی بیزانسی ایاصوفیه را به همراه عناصر معماری سنتی اسلامی ادغام کرده و ساختمانی را ایجاد می‌کند که بزرگ‌ترین ساختمان دوره کلاسیک بود.
معماری باشکوه مسجد سلطان احمد
فضای داخلی مسجد از بیش از ۲۰۰۰۰ کاشی و سرامیک دست‌ساز به سبک ازنیک (مسجدی در ترکیه) تشکیل گریده‌است. رنگ آبی این مسجد به دلیل رنگ کاشی به‌کاررفته در آن می‌باشد. این مکان نور خود را از طریق بیش از ۲۶۰ پنجره با شیشه‌های رنگی دریافت می‌کند. مسجد دارای دو بخش عمده است: اول، نمازخانه بزرگ یکپارچه که تاج آن گنبد اصلی است و یک حیاط بسیار بزرگ.
برخلاف مساجد امپراتوری قبلی در استانبول، یکنواختی دیوارهای سنگی بیرونی از طریق پنجره‌های متعدد و طاق‌بازی کور تسکین می‌یابد. ورودی‌های بزرگ مرتفع و فرورفته در سه طرف محوطه آن نفوذ کرده تا دسترسی به هسته مقدس، هنر خوشنویسی آیات قرآن را فراهم نمایند.
قاب داخلی صحن طاق گنبدی است که از همه طرف یکنواخت می‌باشد به جز ورودی نمازخانه که طاق‌ها در آن گسترش می‌یابند. چهار مناره مدادی شکل در گوشه‌های مصلای مسجد قرار گرفته‌اند و دو مناره دیگر در گوشه‌های بیرونی صحن قرار دارند. هر یک از این مناره‌های “مدادی” دارای یک سری بالکن هستند که شکل نازک خود را تزئین می‌کنند. برای گسترش نمازخانه مسجد، یک سری سقف‌های نیم گنبدی برای اتصال به دیوار بیرونی مسجد ساخته‌شد.
یک گالری طاقدار که در امتداد دیوارهای داخلی به جز دیوار قبله رو به مکه قرار دارد؛ در این مسجد دیده‌می‌شود. محراب مرمری که در مرکز این دیوار قرار دارد، مؤمنان را به سمت صحیح نماز راهنمایی می‌کند. همچنین سمت راست آن، منبر مرمری بلند جای گرفته‌است.
۳. معماری خیره‌کننده کاخ توپکاپی ترکیه
کاخ توپکاپی در قرن پانزدهم اقامتگاه اصلی و مقر اداری سلاطین عثمانی بود و اکنون موزه بزرگی در استانبول ترکیه است. ساخت کاخ توپکاپی در سال ۱۴۵۹ آغاز و در ابتدا به‌عنوان “کاخ جدید” نامیده‌شد؛ تا آن را از کاخ قدیمی در میدان بیازیت متمایز کند. این کاخ به سبک معماری عثمانی و باروک می‌باشد که آن را زیبا کرده و بر ویژگی‌های آن افزوده است. پس از زلزله بزرگ در سال ۱۵۰۹ و پس از آتش‌سوزی سال ۱۶۶۵ این مجموعه گسترش یافت و چندین بار بازسازی گردید.
در ۳ آوریل ۱۹۲۴ توسط دولت به موزه تبدیل شد و توسط وزارت فرهنگ و گردشگری اداره می‌گردد. مجموعه کاخ از ۴ حیاط اصلی و بسیاری از ساختمان‌های کوچک‌تر تشکیل شده‌است. این کاخ متشکل از صدها اتاق می‌باشد؛ اما امروزه تنها چند اتاق مهم در دسترس عموم قرار دارند. این موزه ویژگی‌های مهم و تاریخی مسجد را به نمایش می‌گذارد که شامل لباس‌های عثمانی، سلاح‌ها، زره‌ها، مینیاتورها، آثار مذهبی و نسخ خطی منور مانند نسخه خطی توپکاپی است.
این مجتمع دارای امنیت شدیدی است که برای آن مقامات وزارت و همچنین محافظان مسلح ارتش ترکیه منصوب شده‌اند. کاخ توپکاپی بخشی از مناطق تاریخی استانبول می‌باشد که در سال ۱۹۸۵ به فهرست میراث جهانی یونسکو اضافه شد.
۴. آب‌انبار باسیلیکای استانبول از نظر معماری چگونه است؟
آب‌انبار باسیلیکا بزرگ‌ترین آب‌انبار در میان صدها آب‌انبار باستانی است که در زیر شهر استانبول ترکیه قرار دارد. این بنا به دلیل اینکه در زیر یک میدان عمومی بزرگ در اولین تپه قسطنطنیه به نام The Stoa Basilica قرار داشت، به‌عنوان باسیلیکا نام‌گذاری شد. این آب‌انبار به‌اندازه کلیسای جامع یک اتاق زیرزمینی به مساحت ۹۸۰۰ مترمربع به ابعاد ۱۳۸ متر در ۶۵ متر است و قابلیت نگهداری حدود ۸۰۰۰۰ مترمکعب آب را دارد.
سقف توسط ۳۳۶ ستون، هرکدام تا ۹ متر ارتفاع و در ۱۲ ردیف با ۲۸ ستون با فاصله ۵ متری نگهداری شده‌است. سرستون‌های این ستون‌ها عمدتاً به سبک یونی و کورنتی به استثنای سبک‌های دوریک بدون حکاکی است. بر اساس متون باستانی، اشک روی این ستون‌ها نماد ادای احترام به کارگران برده‌ای می‌باشد که در کار ساختن آب‌انبار جان خود را ازدست‌دادند. بار آب‌انبار به وسیله طاق های صلیب شکل و طاق های گرد سقف آن بر روی ستون‌ها قرار می گیرد.
پنجاه‌ودو پله سنگی به ورودی آب‌انبار باسیلیکا فرود می‌آیند و اطراف آن را دیواری آجر نسوز به ضخامت حدود ۴ متر با ملات ضد آب پوشانده‌شده‌است. این آب‌انبار بسیار بزرگ در زمان خود استفاده زیادی داشت و سیستم تصفیه آب را برای کاخ بزرگ قسطنطنیه و سایر ساختمان‌های روی تپه اول فراهم کرد و پس از فتح عثمانی‌ها در سال ۱۴۵۳ و تا دوران مدرن نیز به تأمین آب کاخ توپکاپی ادامه داد. این آب‌انبار از چندین تخریب جان سالم به در برد و چندین بازسازی را نیز پشت سر گذاشت. در سناریوی فعلی برای دسترسی عموم مردم با آب کمی نگهداری می‌شود.
۵. آب‌انبار تئودوسیوس؛ باستانی‌ترین آب‌انبار ترکیه
یکی از باستانی‌ترین آب‌انبارهای زیر شهر استانبول ترکیه، آب‌انبار تئودوسیوس است. این بنا توسط امپراتور روم تئودوسیوس دوم بین سال‌های ۴۲۸ تا ۴۴۳ پس از میلاد برای ذخیره آب بنا گردید. آب‌انبار تئودوسیوس برای ذخیره آب از قنات والنس، سیستم اصلی تأمین آب پایتخت روم شرقی قسطنطنیه استفاده می‌شد. قنات از منبع اصلی خود به نیمفائوم، حمام زئوسیپوس و کاخ بزرگ قسطنطنیه مجدداً توزیع گردید. این منجر به ساخت آب‌انبار تئودوسیوس شد.
مساحت آن حدود ۴۵ متر در ۲۵ متر است و سقف آب‌انبار توسط ۳۲ ستون مرمرین بالا نگه داشته‌شده‌است که زیبایی آب‌انبار را نیز خلاصه می‌کند. ارتفاع جنگل ستون‌ها تا ۹ متر می‌رسد. این آب‌انبار یکی از بهترین آثاری است که نشان می‌دهد چگونه تمدن آبی در این سرزمین‌ها قبل از دوره بیزانس و عثمانی شکل‌گرفته و چگونه توسط امپراتوری عثمانی از نظر فنی و معماری محافظت و غنی شده‌است.
۶. مسجد فاتح، یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌های معماری ترکی – اسلامی
مسجد فاتح یک مسجد عثمانی در منطقه فاتح استانبول ترکیه است. این بنا بین سال‌های ۱۴۶۳ و ۱۴۷۰ در محل کلیسای رسولان مقدس بنا شد. مسجد اصلی در زلزله ۱۷۶۶ با تخریب شدید روبرو شد و با مجموعه‌ای کاملاً جدید در سال ۱۷۷۱ بازسازی گردید. این مسجد به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌های معماری ترکی – اسلامی در استانبول است و نشان‌دهنده مرحله مهمی در توسعه معماری کلاسیک ترکیه می‌باشد.
مسجد فاتح اولیه دارای یک گنبد مرکزی بود که بر روی یک نیم گنبد به همان ابعاد تکیه می‌کرد و بر چهارطاق آن آویزان بود. گنبد ۲۶ متری بود؛ اما پس از زلزله ۱۷۶۶ مسجد دوم در پلانی مربع بنا گردید و دارای یک گنبد مرکزی بود که توسط چهار نیمه گنبد پشتیبانی می‌گردید. حیاط، درگاه ورودی اصلی و بخش‌های پایینی مناره‌ها از ساخت اولیه نگهداری می‌شدند و بقیه شامل بازسازی باروک ۱۷۷۱ می‌شد. خوشنویسی داخل مسجد بازسازی‌شده که تأثیر باروک را بر ساختار نشان می‌دهد، اما استفاده از کاشی‌های سفید در اطراف مسجد از کیفیت پایین‌تری برخوردار است. مسجد فاتح به‌عنوان مجموعه‌ای با سازه‌های مجاور برای تأمین نیازهای مذهبی و فرهنگی طراحی شد.
۷. کاخ دولمه باغچه بزرگ‌ترین کاخ ترکیه
کاخ دولما باغچه یا دولمه باغچه با مساحتی حدود ۱۱۰ هزار مترمربع بزرگ‌ترین کاخ در ترکیه محسوب می‌گردد. این کاخ عناصری از زندگی سنتی کاخ عثمانی و همچنین ویژگی‌های خانه‌های سنتی ترک را حفظ کرده است. از نظر ساختاری کاملاً در یک جناح جنوبی که شامل اتاق‌های نمایندگی عمومی می‌باشد و یک بال شمالی که به‌عنوان مسکونی خصوصی (حرم‌سرا؛ منطقه‌ای برای سلطان و خانواده‌اش) عمل می‌کند، جدا شده‌است. این دو منطقه کاربردی توسط سالن بزرگ تشریفات با مساحت ۲۰۰۰ مترمربع و گنبدی به ارتفاع ۳۶ متر از هم جدا شده‌اند.
ازآنجایی‌که حرم‌سرا باید کاملاً از دنیای بیرون جدا می‌شد، ورودی اصلی بازدیدکنندگان در ضلع باریک جنوبی قرار دارد. در آنجا اتاق‌های نمایندگی برای پذیرایی از بازدیدکنندگان و دیپلمات‌های خارجی ترتیب داده‌شده‌است. منطقه حرم‌سرا شامل هشت آپارتمان به‌هم‌پیوسته برای همسران سلطان، افراد موردعلاقه و صیغه او و همچنین برای مادر او می‌باشد که هرکدام دارای حمام مخصوص به خود هستند.
بزرگ‌ترین لوستر کریستال بوهمی جهان در سالن تشریفات است. ۷۵۰ لامپ روی آن قرار دارد و ۴.۵ تن وزن دارد. این کاخ بزرگ‌ترین کلکسیون لوسترهای کریستالی باکارات بوهمی در جهان را دارا می‌باشد. برای افزودن به زیبایی کاخ، از سنگ‌های گران‌قیمتی مانند مرمر مرمر، سنگ مرمر مصری و پورفیری از پرگامون برای تزئین استفاده شده‌است.
نکته: دولما باغچه دارای ۲۸۵ اتاق، ۴۶ سالن، ۶ حمام و ۶۸ سرویس بهداشتی می‌باشد.
۸. معماری مسجد ایوب سلطان
مسجد ایوب سلطان یکی از مساجد معتبر استانبول ترکیه است که در منطقه ایوب قرار دارد. ساخت مسجد در سال ۱۴۵۸ به پایان رسید، اما در اواخر قرن هجدهم، مسجد به‌کلی آسیب دید و همه ویران شد، شاید در اثر زلزله. در سال ۱۷۹۸ سلطان سلیم سوم دستور بازسازی کل بنا را صادر کرد که تا سال ۱۸۰۰ به‌غیراز مناره‌ها تکمیل شد. مسجد محل افتخار تاج‌گذاری سلاطین عثمانی بود و سلاطین جدید به شمشیر عثمان بسته‌شدند. جذابیت این سایت دیوار مقبره رو به مسجد است و دارای صفحات متعددی از کاشی‌های ازنیک متضاد است. کاشی‌ها مربوط به دوره‌های مختلف بودند و در بازسازی مسجد در سال‌های ۱۷۹۸ تا ۱۷۹۹ برای تزئین استفاده می‌شدند.
این ساختمان عمدتاً با سنگ سفید بنا گردیده‌است، برخی از ستون‌ها از سنگ مرمر سفید با برنج و برخی از تزئینات طلاکاری شده‌اند. این مسجد دارای دو مناره است که به سبک قدیمی ساخته‌شده‌اند. حیاط بیرونی بزرگ به شکل نامنظم به حیاط مستطیل شکل داخلی منتهی می‌شود. راهروی محصور و مرتفعی که در امتداد ضلع جنوبی حیاط بیرونی قرار داشت، در اصل ورودی خصوصی سلطان به مسجد و لج (بالکن خصوصی) در داخل نمازخانه بود.
شادیروان (چشمه وضو) در این صحن قرار دارد. صحن داخلی ازیک‌طرف به مسجد و از طرف دیگر به حرم ابوایوب انصاری دسترسی دارد. یک چنار کهن‌سال در وسط این حیات بر روی سکوی مستطیل شکل یا پارتری با فواره‌های مرمری باروک در گوشه و کنار آن قرار دارد. این سکو قبلاً جایی بود که سلاطین عثمانی پس از به سلطنت‌رسیدن، شمشیر عثمان را در آن می‌بستند.
۹. مسجد مهرماه سلطان با دکوراسیونی به سبک مدرن
مسجد مهرماه السلطان، یکی از نقاط دیدنی استانبول، ترکیه در محله ادیرنکاپی قرار دارد، مسجدی متعلق به قرن ۱۶ عثمانی است. ساخت‌وساز در سال ۱۵۶۳ آغاز شد و تا سال ۱۵۷۰ به پایان رسید، اما این سازه در اثر زلزله‌ها دچار تخریب‌های متعددی شد و نتوانست در برابر آن‌ها مقاومت کند. در سال ۱۷۱۹ برخی از پله‌های مناره‌ها آسیب دید، در سال ۱۷۶۶ کل مناره و گنبد فروریخت و منجر به تخریب کل مسجد شد.
تلاش‌هایی برای مرمت مسجد انجام شد؛ اما باز هم در سال ۱۹۹۹ گنبد آسیب دید و دوباره از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۰ مرمت شد. گنبد عظیم ۲۰ متر قطر و ۳۷ متر ارتفاع دارد. بیشتر مساحت مسجد توسط پنجره‌ها پوشیده شده‌است که منجر به درخشان‌ترین بنای ساخته‌شده توسط سینان، معمار مسجد مهرماه سلطان می‌شود. روی برخی از پنجره‌ها آثار هنری وجود دارد که منجر به شیشه‌های رنگی می‌شود. دکوراسیون داخلی مسجد به سبک مدرن است.
این مسجد متشکل از یک «کلیه» می‌باشد، مجموعه‌ای که شامل حمام دوتایی (حمام عمومی ترکی)، گلخانه‌ای که مقبره بوده و ردیف کم مغازه‌هایی در زیر تراسی که مسجد بر روی آن ساخته‌شده، از اجاره آن برای تأمین مالی استفاده می‌شود.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
Persian
Arabic
English