جزئیات نقشه‌های معماری (آپارتمان مسکونی)
نقشه‌های معماری معمولاً شامل سایت پلان، کلیه نماهای ساختمان، پلان زیرزمین‌ها، همکف و نقشه تیپ طبقات، پلان مبلمان، پلان شیب بندی بام و برش‌هایی از قسمت‌های مختلف است.
مواردی از قبیل لزوم کنترل تطابق نقشه‌های معماری با سازه و تأسیسات، تعیین ابعاد و اندازه‌گذاری‌ها بر مبنای سفت‌کاری یا نازک‌کاری، آیین‌نامه‌ها و استانداردهای موردنظر، نکاتی در خصوص نوع مصالح و نحوه اجرای کار از اهم نکات مورد اشاره در این بخش است.
اطلاعات کلی نقشه‌های ساختمان
اطلاعات کلی شامل آدرس، پلاک ثبتی، مساحت زمین، میزان عقب‌نشینی، مساحت طبقات، درصد تراکم، نام مالک، طراح و تاریخ تنظیم در صفحه اول نقشه درج می‌گردد. به‌عنوان‌مثال پروژه‌ای شامل ۵ طبقه (همکف تا طبقه چهارم) است که در زمینی به مساحت ۴۵۰ مترمربع و فاقد عقب‌نشینی احداث می‌گردد. در طبقه همکف تعداد ۱۴ انباری به مجموع مساحت ۲۰ مترمربع، ۱۳ پارکینگ به مجموع مساحت ۲۶۹/۴۵ مترمربع و ۸/۱۵ مترمربع راه‌پله جمعاً ۲۷۷/۶۰ مترمربع در نظر گرفته شده است.
لذا با عنایت به مقادیر مذکور کل زیربنای این پروژه متراژ ۱۳۴۴/۶۰ مترمربع است. همچنین ۳ واحد از مجموع ۱۶ واحد مسکونی نیز فاقد پارکینگ هستند.
مشخص‌کردن جهت نقشه قبل از اجرا
جهت شمال جغرافیایی یکی از علائم مهمی است که بر روی تمامی شیت‌های نقشه درج شده و باید با همین موقعیت در محل پروژه تطبیق داده شود. عدم توجه به همین نکته ظاهراً بدیهی سبب بروز مشکلاتی در برخی پروژه‌ها و اصطلاح سروته اجرا کردن آن گردیده است. برای نمایش شمال جغرافیایی از علائم متفاوتی بسته به سلیقه طراح استفاده شده که مضمون همه آنها با استفاده از یک فلش و حرف N مخفف کلمه North ترسیم می‌گردد.
منظور از سایت پلان در نقشه‌های معماری چیست؟
قبل از اجرای نقشه باید موقعیت و مختصات دقیق آن نسبت به عوارض موجود جانمایی شده و سازنده کاملاً نسبت به آن توجیه شود. طبیعتاً کوچک‌ترین سهل‌انگاری در این زمینه موجب بروز خطاهای فاحش و احیاناً تعدی به زمین‌های اطراف می‌شود؛ لذا ابعاد زمین، محل قرارگیری پروژه و موقعیت آن نسبت به املاک مجاور، خیابان و عوارض طبیعی اطراف به‌دقت در نقشه سایت پلان با مقیاس۱:۲۰۰ مشخص می‌گردد.
نکته: توصیه می‌شود قبل از شروع کار نسبت به کنترل ابعاد و اندازه‌ها با وضع موجود اقدام شده و از اکتفا به ابعاد مندرج در اسناد مالکیت اجتناب شود. بالطبع امکان اصلاح نقشه‌ها به دلیل عدم تطابق‌های احتمالی در این مرحله با انجام هماهنگی‌های لازم میسر است.
پلان طبقات یکی از جزئیات نقشه‌های معماری
پلان اندازه‌گذاری طبقات یکی از ارکان اصلی نقشه‌های معماری است که به تعداد طبقات با نقشه‌های متفاوت ارائه می‌گردد. این نقشه‌ها معمولاً با مقیاس ترسیم شده، ۱:۱۰۰ یعنی هر ۱ سانتیمتر روی نقشه معادل ۱ متر در پروژه واقعی است.
محل آکس‌ها از مهم‌ترین بخش‌های موجود در این پلان‌ها است. آکس‌ها خطوط فرضی شرقی – غربی و شمالی – جنوبی هستند که در قسمت بالا و سمت چپ نقشه‌ها به ترتیب با حرف و عدد نام‌گذاری می‌شوند. معمولاً آکس‌های شمالی با حروف انگلیسی A ،B ، C … و آکس‌های غربی با عدد ۱، ۲، ۳ … معرفی می‌گردد. همچنین امکان استفاده از آکس‌های مورب و یا افزودن آکس‌های فرعی متناسب با پلان پروژه و پیچیدگی‌های طرح میسر است.
جهت جلوگیری از بروز خطاهای احتمالی معمولاً کد ارتفاعی هر طبقه نیز به‌صورت استاندارد در داخل نقشه قید می‌شود. نکته حائز اهمیت آن است که این کدها معمولاً تراز تمام شده نهایی با احتساب ضخامت نازک‌کاری است که با کدهای ارائه شده در نقشه‌های سازه کمی متفاوت است (به‌اندازه ضخامت کفسازی .(در این پلان‌ها کلیه ابعاد فضاها، محل آکس‌ها، فواصل ستون‌ها، طول دیوارهای باکس راه‌پله و آسانسور، محل نورگیرها، موقعیت و کاربری هر فضا مشخص می‌شود.
نکته: برخی از موارد مذکور غیرقابل‌تغییر بوده و باید دقیقاً به همان ترتیب اجرا شوند، ولی امکان جابه‌جایی در بعضی دیگر میسر است. به‌عنوان‌مثال عرض درز انقطاع، میزان پیشروی نسبت به گذر، موقعیت آکس‌ها و محل ستون‌ها از موارد غیرقابل‌تغییری است که هرگونه جابه‌جایی و یا بی‌دقتی در اجرای آنها سبب بروز مشکلات احتمالی مثل جرایم مالی و ازدست‌رفتن تعدادی از پارکینگ‌ها می‌گردد. ولی معمولاً جابه‌جایی برخی تیغه‌های سبک داخلی و تغییر چیدمان آنها در صورت هماهنگی با نقشه‌های تأسیسات و اخذ تأییدیه بلامانع است.
نحوه معرفی فضاهای ساختمان
فضاهای مختلف و کاربری‌های متفاوت هر پروژه با استفاده از روش‌های مختلف بر روی پلان طبقات مشخص می‌شود. درج نام هر قسمت به زبان فارسی یا انگلیسی و یا شماره‌گذاری قسمت‌های مختلف طبق راهنمای نقشه از روش‌های متداول محسوب می‌گردد. بر روی پلان‌ها معمولاً اطلاعاتی راجع به محل نورگیرها، داکت‌های تأسیسات، آسانسور، محل قرارگیری درها، عرض و دست‌انداز پنجره‌ها، کمد دیواری و … نیز ارائه می‌شود.
در نقشه پلان، ابعاد و محل نصب کمد دیواری، نوع و جهت بازشوی درب ورودی، اندازه و نوع پنجره درج گردیده است. بالطبع جزئیات ساخت درب و پنجره چوبی و آلومینیومی در نقشه‌های تکمیلی ارائه می‌گردد. ارتفاع دست‌انداز پنجره از موارد مهم مندرج در پلان است. ارتفاع کف تمام شده معماری تا لبه پایین پنجره اصطلاحاً اُكابه (واژه آلمانی) نامیده شده که نقشه‌نما قابل‌مشاهده می‌باشد.
کاربرد برش‌های طولی و عرضی
برش‌های طولی و عرضی جهت رفع ابهام و ارائه توضیحات تکمیلی از قسمت‌های مختلف پلان معمولاً بسته به حجم کار و پیچیدگی نقشه، برش‌های قائمی از آن ترسیم می‌شود. محل این برش‌ها با خط‌چین بر روی پلان ترسیم شده و جهت دید نیز با فلش‌هایی مشخص می‌گردد. نوک فلش‌ها بیانگر جهت دید بیننده و نحوه قرارگیری نسبت به مقطع است. کدهای ارتفاعی طبقات، ضخامت سقف و دیوارها و نحوه اجرای راه‌پله و پاگرد از مهم‌ترین اطلاعات موجود در این نقشه‌ها به شمار می‌رود.
پلان مبلمان طبقات چیست؟
پلان مبله طبقات یکی از شیت‌های نقشه‌های معماری است که در آن دکوراسیون داخلی و نحوه چیدمان وسایل نمایش داده می‌شود. این نقشه‌ها صرفاً یک پیشنهاد از طرف طراح بوده که بالطبع نقشه‌های تأسیسات برقی و مکانیکی شامل محل نصب کلیدها و پریزها، پریز آنتن تلویزیون، چراغ‌ها، شیرها و غیره نیز در تطابق با آن طراحی شده است.
اطلاعات این پلان‌ها جهت ایجاد دید بصری بیشتر و برقراری ارتباط بین فضاها و کاربری‌های مختلف مفید می‌باشد. وسایل و تجهیزات مورداستفاده در پلان مبلمان معمولاً توسط اشکال استاندارد (البته با کمی تفاوت بسته به سلیقه طراح) ارائه می‌شود.
پلان جزئیات اجرایی در نقشه
پلان جزئیات اجرایی کفسازی و سقف کاذب دو عنصر بسیار مهم در زیبایی نهایی یک پروژه است. تناسب رنگ مصالح، انتخاب بهینه ابعاد، طرح زیبا و چشم‌نواز متناسب با کاربری فضاهای مختلف و خلاقیت در اجرای سبک‌های زیبا از موارد تأثیرگذار در این دو آیتم به شمار می‌رود.
لذا نوع مصالح (سنگ، کاشی، موزاییک، سرامیک، بلوک‌های سیمانی و بتنی، آرملات و…)، طرح موردنظر، ابعاد و نحوه چیدمان (طرح‌های ساده، لوزی، شطرنجی، چپ و راست، آجری، حصیری و…)، رنگ مصالح و نظایر آن در خصوص کفسازی و نیز نوع مصالح (فلز، گچ، چوب، شیشه و…) و روش اجرا (کناف، رابیتس و گچ‌وخاک، ترکیبی)، طرح موردنظر اعم از ساده یا دکوراتیو، ارتفاع قسمت‌های مختلف و نظایر آن در خصوص سقف کاذب بر روی پلان‌های جداگانه ارائه می‌گردد.
برای ترسیم و معرفی طرح موردنظر نیز روش‌های مختلفی به کار می‌رود که شماره‌گذاری فضاها و نمایش جزئیات طبق راهنمای نقشه یکی از متداول‌ترین آن‌هاست. گاهی نیز جزئیات مربوط به نازک‌کاری و پوشش نهایی کف، قرنیز، دیوار و سقف کلیه فضاها به‌صورت جداگانه در جداولی تعیین می‌شود.
توضیحی درباره پلان شیب بندی بام
معمولاً کد ارتفاعی بام و خرپشته و نحوه تقسیم و شیب بندی آن جهت تعیین حوضه آبریز هر ناودان در پلان شیب بندی بام نمایش داده می‌شود. در این نقشه‌ها موقعیت ناودان‌ها با استفاده از دوایری مشخص شده و شیب حدود ۱-۲ درصد به سمت کف‌شورها نیز با خطوط ساده ترسیم می‌گردد. همچنین محل رایزرهای تأسیسات منتهی به بام نیز با اشکال استاندارد مشخص می‌شود. این پلان در تطابق با نقشه تأسیسات مکانیکی طراحی شده و محل ناودان‌ها با رایزرهای تأسیسات کاملاً منطبق است.
چه عناصری در نقشه نما تأثیرگذار است؟
ارتفاع ساختمان، نوع مصالح نما، نحوه چیدمان، طرح و موقعیت قرارگیری درب‌ها و پنجره‌ها و به‌طورکلی تمامی عناصر ضروری برای اجرای نمای پروژه در نقشه‌های نما ارائه می‌شود. بالطبع این نقشه‌ها از کلیه وجوه در معرض دید یک پروژه ترسیم شده و از حداقل یک تا حداکثر چند شیت متناسب با موقعیت قرارگیری نسبت به عوارض موجود نمایش داده می‌شود. همچنین معمولاً جزئیات اجرایی از قسمت‌های مختلف نیز به همراه نقشه‌های نما ارائه می‌گردد.
در کارهای بزرگ و پروژه‌های لوکس جهت نمایش جزئیات مختلف نما و دکوراسیون داخلی از نقشه‌های سه‌بعدی نیز استفاده می‌شود. این‌گونه نقشه‌ها دارای جذابیت زیادی بوده و عمدتاً جهت ایجاد دید بصری مناسب در طراحی عناصر مختلف ساختمان و یا جهت امور تبلیغاتی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
منظور از نقشه‌های تکمیلی چیست؟
علاوه بر نقشه‌های اصلی مذکور معمولاً دیتیل‌های اجرایی موردنظر طراح از قسمت‌های مختلف پروژه ارائه می‌شود. این نقشه‌ها شامل جزئیات کفسازی طبقات و راه‌پله، نحوه شیب بندی فضاهای مرطوب مثل حمام، سرویس‌های بهداشتی و بام، نوع و نحوه اجرای سقف کاذب، دیتیل نازک‌کاری دیوارها در قسمت‌های عمومی و اختصاصی، طرح، رنگ، جنس جهت بازشو و جزئیات نصب درب‌ها و پنجره‌ها و نظایر آن است.
در ساختمان کوچک معمولاً تعداد این نقشه‌ها کمتر بوده و بیشتر در حین اجرا مطابق سلیقه سازنده و کارفرما عمل می‌شود. لیکن در پروژه‌های بزرگ، خاص و لوکس کلیه جزئیات اعم از ساده و پیچیده از قبل طراحی و ترسیم شده و مطابق با همان اجرا می‌گردد.
به‌عنوان‌مثال برای کفسازی طبقه همکف ابتدا حدود ۲۵ سانتیمتر سنگ‌چینی (بلوکاژ) انجام شده و سپس جهت رگلاژ سطح، روی آن ۵ سانتیمتر شن‌ریزی می‌شود. در ادامه نیز ۳ سانتیمتر ملات ماسه و سیمان جهت نصب سرامیک گرانیتی کف استفاده می‌گردد.
جزئیات اجرایی قسمت‌های مختلف ساختمان
راه‌پله: جزئیات اجرایی راه‌پله یکی از مواردی است که علاوه بر زیبایی در آسایش و سهولت عبور و مرور ساکنین نیز بسیار تأثیرگذار است؛ لذا باید دقت لازم در طراحی و اجرای آن به کار گرفته شود.
سقف‌های کاذب: باتوجه‌به تنوع زیاد سقف‌های کاذب، نحوه اجرای آن از دیتیل‌های مهم اجرایی محسوب می‌شود.
درب‌ها و پنجره‌ها: جزئیات درب‌ها و پنجره‌ها شامل؛ نوع و جنس، طرح، جهت بازشو، ابعاد، مشخصات کلاف کاذب و سایر موارد در نقشه‌های فاز ۲ معماری درج می‌گردد.
نقشه‌های Layout (جانمایی یا بزرگ‌نمایی)
معمولاً در نقشه‌های فاز ۲ مخصوصاً در پروژه‌های بزرگ، جزئیات اجرایی و نحوه چیدمان برخی راه‌پله، حمام، سرویس بهداشتی و آشپزخانه به طور مستقل نمایش‌داده‌شده که به نقشه‌های Layout (جانمایی یا بزرگ‌نمایی) معروف‌اند.
تعداد این‌گونه جزئیات اجرایی به‌تناسب اهمیت پروژه، پیچیدگی‌های طرح و سطح فنی طراح متغیر است. جزئیات و توالی عناصر اجرایی، نحوه اجرای نازک‌کاری، تعیین محل قرارگیری و چیدمان عناصر مختلف نسبت به یکدیگر، شیب بندی موردنیاز و محل نصب کف‌شوی (کف‌شور) از اهم موارد رسمی در این نقشه‌هاست.
راه‌پله‌ها دارای انواع بسیار متنوعی شامل؛ یک‌طرفه (یک بازو)، دوطرفه، سه طرفه، مدور و… هستند که باتوجه‌به موقعیت، ابعاد و کاربری موردنظر به کار گرفته می‌شوند.
بزرگ‌نمایی راه‌پله جزء مهم‌ترین قسمت‌های نقشه‌هاست، زیرا پله یکی از اصلی‌ترین بخش‌های هر ساختمان محسوب شده و باید دقت لازم در اجرای آن به کار رود. ابعاد مناسب و استاندارد باکس راه‌پله و نیز تعداد، ارتفاع و عرض هر یک از پله‌ها در حصول فضای استاندارد و کارآمد باید مدنظر قرار گیرد.
راه‌پله دوطرفه یکی از متداول‌ترین انواع در ساختمان‌ها به شمار می‌رود. این نوع راه‌پله در هر طبقه از دو بخش تشکیل شده که قسمت اول از کف همان طبقه تا پاگرد نیم‌طبقه و قسمت دوم از پاگرد نیم‌طبقه تا طبقه فوقانی امتداد می‌یابد. برای نمایش جهت راه‌پله بر روی پلان نیز از یک فلش استفاده شده که نقطه آغاز آن کف هر طبقه و انتهای آن طبقه فوقانی است.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
