مواد آببندی لولهکشی (نوار، خمیر و کنف)
یکی دیگر از اجزای مهم در اتصال رزوهای، خمیر آببندی لوله است که رزوهها را قبل از اتصال با آن میپوشانند. خمیر آببندی لولهکشی دو وظیفه را انجام میدهد. نخست آنکه در زمان پیوند خوردن اتصال سطوح جفت شونده را روانکاوی میکند. دوم اینکه موجب آببندی اتصال میشود. خمیر آببندی باید با ویژگیهای کاربرد سازگاری داشته باشد. ابزارهایی که به سامانههای لولهکشی رزوهای متصل میشوند، باید برای تعمیر وی دسترس قرار داشته باشند.
ترکیبات عمده مواد آببندی
ترکیبات مواد آببندی، گرافیت با روغنهای غلیظی که برای آببندی اتصالات لوله بکار میروند. مواد اختصاص میباشد که در آن گرافیت نرم به حالت معلق یا مخلوط با روغنهای لزج و سایر مواد ترکیب میشود. از خمیر آببندی فقط روی قسمت حدیده شده لوله زده میشود که باعث لزج شدن حفاظت و باعث اتصال بهتر میگردد. خمیر آببندی مانع از اکسید شدن قسمت حدیده که پوشش آن در اثر حدیده کردن (دنده شدن) از بین رفته است، میشود و نشت آب را از محل اتصال غیرممکن میسازد.
سرب قرمز، سرب سفید یا هر دو آنها مانند ترکیبات گرافیکی مخلوط با روغن یا گریس میتواند بهعنوان یک ترکیب لزج کننده محافظ و جزم کننده برای اتصالات دندهای مورد مصرف قرار گیرد. از این نوع مواد فقط در اتصالات لولهکشی صنعتی استفاده میشود و به دلیل سمی بودن سرب در لولهکشی آب شهری استفاده نمیگردد.
نکته: مقدار مواد آببندی نباید بهاندازهای باشد که باعث مسدود شدن یا کاهش قطر داخلی لوله گردد.
آببندی با استفاده از خمیر و کنف
از کنف همراه با خمیر آببندی میتوان برای آببندی لولههای رزوه شده استفاده کرد. روش کار بهاینترتیب است که ابتدا خمیر آببندی را به مقدار مناسب با طول عمق قسمت حدیده شده روی قسمت رزوه شده سر لوله مالیده و سپس الیاف کنف را متناسب با عمق و طول محل پیچش و یا ضخامت یکنواخت انتخاب و جهتی که پیچش اتصال بر روی دنده موجب سفت شدن و فرورفتن بیشتر کنف در شیار دندهها میگردد پیچانده و با ایجاد گره ساده و یکنواخت در انتهای قسمت دنده مجدداً یکلایه خمیر بر روی آن مالیده میشود. الیاف کنف هیچگونه محافظی از لوله و اتصال ایجاد نکرده و فقط بین دندهها را آببند مینماید.
آببندی لوله با نوار تفلون
از نوارتفلون برای پر کردن و یکنواخت کردن فضای خالی بین دندهها و پوشش قسمت حدیده شده میتوان استفاده نمود.
نکته: نوارتفلون و کنف راه عقربههای ساعت پیچید.
موارد استفاده از تفلون مایع
تفلون مایع، راهحلی برای تمام مشکلات میباشد. همانطور که از نامش پیداست تفلون به صورتت مایع ساختهشده به شرح زیر مورداستفاده قرار میگیرد.
۱. با توجه به اینکه این ماده مایع است، بهراحتی میتواند فضای خالی بین رزوهها را درکرده و عمل آببندی را به بهترین نحو انجام شود، بهعلاوه مقدار بسیار کمی از تفلون مایع برای آببندی کافی میباشد. به همین منظور کافی است تنها رزوه اول را به تفلون مایع آغشته کرده و آن را ببندیم. درصورتیکه فضا کافی برای آغشته کردن دورتادور رزوه اول وجود نداشته باشد، میتوان هر مقدار از محیط دو رزوه اول را که در دسترس قرار دارد به تفلون مایع آغشته کرده و سپس اتصال را بست. با بسته شدن اتصال، تفلون به دلیل مایع بودن، همراه با چرخش اتصال فضای بین مهرهها را پرکرده و بهاصطلاح به خورد رزوهها میرود.
۲. نیاز به استفاده از آچار نمیباشد، مگر در سایزهای بالا چراکه تفلون مایع مقاومتی در برابر چرخیدن اتصال ایجاد نمیکند؛ بنابراین با استفاده از تفلون مایع بهراحتی و در هر مکانی که فضای کافی برای دست انسان وجود نداشته باشد، میتوان اتصالات را با دست بست، حتی سایزهای بالا لوله. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که در بسیاری از موارد، به دلیل استاندارد نبودن اتصالات و رزوهها، بدون اتصال بهسختی پسته میشود، بدیهی است در این حالت با استفاده از تفلون مایع نیز برای بستن اتصال باید حتماً از آچار استفاده کرد، اما در مواقعی که از اتصالات استاندارد استفاده میشود، تنها زمانی که از نوارتفلون و خمیر و کنف برای آببندی استفاده شود باید از آچار استفاده نمود؛ و در صورت استفاده از تفلون مایع نیاز به آچار نخواهد بود.
٣. بسته شدن اتصال تا آخرین رزوه با توجه به اینکه مقاومتی در برابر بسته شدن اتصال وجود ندارد.
۴. قرارگیری اتصال در هر زاویهای که میخواهید با توجه به اینکه با بسته شدن اتصال، فضای خالی بین رزوهها تفلون مایع پر میشود. اگر زاویه قرارگیری اتصال مناسب نباشد، بهراحتی و بدون ترس از ایجاد نشتی تا ۱۰ دقیقه فرصت برای ایجاد زاویه مطلوب وجود دارد. بدون اینکه نیاز به باز کردن اتصال باشد.
۵. استحکام و چسبندگی بالای تفلون مایع
پس از گذشت مدتزمان موردنیاز، اتصال کاملاً سفت شده برای باز کردن حتماً به آچار نیاز خواهد بود.
۶. روش استفاده ساده
۷. مصرف بسیار پائین برای آببندی یک اتصال به قطر یک اینچ تنها به نیمگرد تفلون مایع نیاز است.
۸. ضریب اطمینان بالا، تحمل فشار تا ۲۸ بار و دما از ۵۰ تا ۱۵۰ درجه سانتیگراد.
۹. کاربرد بسیار گسترده لولهکشی گاز، آب، آب آشامیدنی، هوا، هیدروکربنها، نفت و بسیاری از محصولات شیمیایی دیگر، گاز با فشار بالا و گاز مایع ۲۸ بار، گاز اکسیژن تا ۱۰ بار فشار و ۶۰ درجه سانتیگراد دما.
۱۰. سرعت اجراء
معایب و مشکلات استفاده از روشهای مرسوم برای آببندی اتصالات رزوهای
برای آببندی کامل اتصالات رزوهای نیاز به سه ماده به شرح زیر است:
۱. خمیر آببندی
۲. کنف
۳. نوارتفلون
برای آببندی میتوان از سه ماده بالا استفاده نمود؛ که همین یکی از مشکلات روش آببندی فعلی است؛ که در صورت عدم استفاده از هر یک از مواد گفتهشده در بالا مشکلاتی را در هنگام تست اولیه و یا کارکرد سیستم شبکه آبلولهکشی به وجود خواهد آورد.
بطوریکه اگر از خمیر آببندی استفاده نشود پس از گذشت مدتزمانی باز کردن اتصال بهسختی صورت میگیرد و یا غیرممکن خواهد بود و بروز چنین حالتی درزمانی که تعمیرات دورهای یک سیستم بسیار نامطلوب خواهند بود؛ و در مواقعی که از اتصالات برنجی مجاز استفاده میشود از خمیر و کنف نمیتوانیم استفاده نمائیم.
برای استفاده از خمیر و کنف و نوارتفلون به ترتیب زیر است که ابتدا بایستی روی رزوه را مقداری خمیر آببندی و سپس کنف پیچیده و بر روی آنها نوارتفلون بسته شود برای اطمینان بیشتر آب بهتری قبل از بستن نوارتفلون، بر روی کنف از یکلایه خمیر نیز استفاده میکنند؛ بنابراین با توجه به موارد گفتهشده در بالا کاملاً واضح است که زمانی که برای موارد بالا گفتهشده در بالا عنوان گردید ممکن است ساعتها و روزها اتمام کار را به تعویق اندازد.
۵ عیب روش آببندی
۱. در اکثر آپارتمانهایی که تعداد واحدها زیاد میباشد. انشعاباتی با تعداد اتصالات بسیار زیاد در رایزرها، سایزهای کوچک و بزرگ که معمولاً فضای کافی برای اجرا ندارند باعث که مقدار زیادی از مواد آببندی گفتهشده در بالا مصرفشده و این سؤال پیش آید که آیا تمامی اتصالات بهخوبی آببندیشدهاند؟
۲. ضریب اطمینان پایین
برای اطمینان از آببندی کامل استفاده از خمیر، کنف و نوار یا بایستی با دقت زیادی انجام شود که علاوه بر زمانبر بودن مشکلات زیاد دیگری را نیز به همراه خواهد داشت. بهعنوانمثال درصورتیکه کنف در رزوهها محکم پیچیده نشود، در هنگام سفت کردن اتصال، کنف نیز همراه بااتصالی که توسط آچار سفت میشود باعث چرخش و عملاً فضای بین رزوهها خالی خواهد ماند؛ بنابراین در صورت استفاده نادرست از نوارتفلون باعث بروز نشتی شده، تعمیر و رفع اشکال بسیار زمانبر و پرهزینه و دشوار خواهد بود. درصورتیکه ساختمان در مرحله بهرهبرداری باشد این نشتی باعث خواهد شد تا خسارات زیادی را به بار آورد.
٣. سختی کار در هنگام آببندی
یکی از مهمترین و شاید بزرگترین مشکل در خصوص استفاده از خمیر، کنف و نوارتفلون در سایزهای بالا هنگام بستن اتصال بر روی خمیر، کنف و نوارتفلون، به دلیل حجم زیادی که این سه ماده بر روی رزوهها ایجاد کردهاند، درگیر شدن رزوهها بهسختی صورت گرفته، سنگین بودن لوله و اتصالات در سایزهای بالا نیز این مشکل را بیشتر تشدید میکند. گاهی اوقات نیاز به این میشود که برای درگیر شدن رزوه بااتصال میبایستی مقداری از خمیر و کنف موجود درروی رزوه برداشته شود.
نکته: این نکته هم ضروری است که در هنگام بستن اتصال قسمت عمده مواد بستهشده بر روی رزوهها (بیش از ۹۵ درصد) با جلو آمدن اتصال، به عقب برگشته و بر روی رزوههای انتهایی جمع و متراکم شود و عملاً این تراکم مواد در انتهای رزوههاست که باعث آببندی میشود، نه موادی که در بین رزوهها قرارگرفتهاند.
۴. انعطافپذیری کم
یکی از مشکلاتی که در اجرا شبکههای لولهکشی اتفاق میافتد این است که در هنگام سفت کردن یک اتصال، اتصالی که قبلاً بستهشده به همراه این اتصال چرخیده و در موقعیت نامناسب قرار گیرد؛ و امکان دارد اتصال در زاویهای سفت شود به مطلوب نیست و برای اصلاح این وضعیت باید آن را برعکس چرخانده تا در وضعیت مطلوب قرار گیرد.
در اثر عواملی که در بالا آن اشاره گردید اتصال از آببندی خارجشده که این امر نشانه جمع شدن قسمتی از مواد آببندی و تراکم مواد بر روی رزوههای بار میدهد و نه موادی که در فضای بین رزوهها قرارگرفتهاند. بدین ترتیب باید اتصال را بازکرده و مجدداً از خمیر و کنف و نوارتفلون با مقدار مناسب آببندی نموده و اتصال در زاویه مناسب سفت شود. درنتیجه در مصرف مواد و هزینهها صرفهجویی خواهد شد. با توجه به موارد گفتهشده در بالا در مواردی که فضای کافی برای آچار وجود ندارد. بسیار مشکل میباشد.
۵. درگیر نشدن تمام رزوهها
مشکل دیگری که حجم زیاد مواد بر را میکند این مورد است که تراکم مواد بر روی رزوههای پایانی باعث رزوه اول در اتصال با یکدیگر دیگر شوند. در این صورت در هنگام سفت در زیادی به کارگر تحمل میشود (در سایزهای بالاتر). بدیهی است حجم فضایی که بین رزوههای دو اتصال وجود دارد بسیار کم و درصورتیکه از مواد آببندی مناسب استفاده شود، مقدار نسبتاً کمی از ماده آببندی میتواند از نشت آب جلوگیری نمود و دیگری نیازی به استفاده از حجم مواد وجود نخواهد داشت.
۶. نیاز به آچار
درروش آببندی سنتی جهت سفت کردن اتصال به آچار و صرف انرژی نیاز است. استفاده از آچار در سایزهای بالا و در برخی موارد که فضای کافی برای لولهکشی وجود ندارد، مانند کنتور و موتورخانه.
ابزارآلات لوله، تأسیسات و ساختمان آنها (لوله گیر – آچار زنجیری – آچار شلاقی – انبر قفلی – آچارفرانسه)
۱. آچار لوله گیر: آچار لوله گیر در انواع مختلفی ساخته میشوند که معمولیترین آنها نوع متغیر است. دسته این آچار بین ۶ تا ۴۸ اینچ میباشد. داخل دهانه آچار آجهایی وجود دارد که باعث میشود لوله را هنگام بستن بهراحتی گرفته. از این آچار نباید جهت سفت کردن لوله استفاده کرد؛ زیرا روی مهره میلغزد و باعث خراب شدن گوشههای مهره و همچنین ساییده شدن آجهای آن میشود.
به علت حالت خاص دهانه این آچار درصورتیکه جهت گردش آن صحیح باشد دهانه دور لوله قفلشده و هر نوع لوله را بهراحتی بازبسته میکند جهت صحیح گردش آچار بهطرف دهانه در جهت گردش عقربههای ساعت باعث بسته شدن لوله در اتصال میگردد.
۲. آچار شلاقی: از این نوع آچار برای گرفتن قطعاتی که دارای سطحی صیقلی بوده و یا آبکاری شده بکار میرود، زیرابه سطح صیقلی این قطعات آسیب وارد نمیآورد.
۳. آچار زنجیرهای (Chain Pipe)
از این آچار برای گرفتن لولههای با قطر بزرگ استفاده میشود. این آچار همان نامش پیداست دارای یک زنجیر و دستهبلند فولادی است که زنجیر به دور لوله بسته میشود و بهوسیله دسته آن محکم میگردد. سپس با بالا و پایین بردن دسته لوله را سفت میکنند.
۴. انبر قفلی: از انبر قفلی نیز در لولهکشی برای لولههای باریک که وسیله مناسبی است، استفاده میشود. با این تفاوت که دهانه این آچار حالتی دارد که مانند گیره نیز عمل کرده ولوله یا قسمتهایی از کار موردنظر را بین دو فک دهانه آن نگه میدارد.
آچار تسمهای: از این آچار مانند آچار لوله گیر با این تفاوت که در لولهکشیها با لوله مسی که از آچار شلاقی به علت خراب کردن جداره لوله نمیتوان استفاده کرد مورداستفاده قرار میگیرد.
۵. آچارفرانسه: آچاری تخت است با این تفاوت که اندازه دهانه آن بهوسیله پیچ تنظیم بهدلخواه بزرگ و کوچک میشود. از این آچار برای باز و بسته کردن پیچهای مختلف ششگوش و چهارگوش استفاده میگردد. در لولهکشی از آن برای بازو بست کردن شیرها استفاده میشود.
آچارفرانسههای جدیدی به بازار عرضهشدهاند که برای تنظیم شماره پیچ بر روی آن اندازه فاصله دولبه پیچ به اینچ قابل تنظیم است و میتوان آن را بهراحتی برای پیچهایی که به اینچ ساختهشدهاند، استفاده نمود. این نوع آچار دارای قفلی بر روی دسته جهت باز و بسته کردن دهانه آچار میباشد.
نکات مهم در بکار بردن آچارفرانسه هنگام کار
نکاتی که در بکاربردن آچارفرانسه هنگام کار با آن باید رعایت شود به شرح زیر است:
۱. فاصله دهانه را باید درست بهاندازه سرپیچ یا مهره و یا لوله باز کرد تا آچار روی پی یا مهره نلغزد که باعث خرابی آنها شود.
۲. پیچ تنظیم و راهنمای فک متحرک آچارفرانسه را باید تمیز نگهداشت و به آن روغن زد.
اندازه لولهها بر اساس استانداردهای ملی ایران
- لولههای فلزی دارای قطر و ضخامت استاندارد بوده و با توجه بهاندازه و شرایط حمل طول اولیه و سفارش مصرفکننده ساخت آنها به طول ۶، ۱۲، ۲۴ متر تولید و به بازار مصرف عرضه میگردد.
- کلیه لولههای مورد مصرف در آبرسانی بر اساس استاندارد ایران ISIR3765 میباشد.
- در زیر لوله آب گالوانیزه با وزن سبک دو سر ساده B51387
- ولوله آب گالوانیزه با وزن سبک دو سر رزوه با بوشن B51387
ولولههای پلاستیکی به شرح زیر:
- ISIRI9117: پلاستیکها – لولههای پلی وینیل کلرید سخت (PVC-U) – مورد مصرف در آبرسانی
- ۹۱۱۸ ISIRI: پلاستیکها – لولههای پلی وینیل کلرید سخت (PVC-U) – مورد مصرف در تخلیه فاضلاب زیرزمین بدون فشار – ویژگیهای
- ۹۱۱۹ ISIRI: پلاستیکها – لولههای پلی وینیل کلرید سخت ( (PVC-U) – مورد مصرف در تخلیه فاضلاب
ساختمان ویژگیهای استانداردهای BSI
- ۳۵۰۵ BSI: لولههای پیویسی برای استفاده در تأسیسات آبسرد
- ۳۵۰۶ BSI: لولههای پیویسی برای استفاده در تأسیسات صنعتی
- ۳۸۶۷ BSI: قطر خارجی و فشار اسمی لولههای پلاستیکی
- ۴۳۶۴ BSI: اتصالات و متعلقات برای استفاده در لولههای PVC تحتفشار
- ۲۴۹۴ BSI: لاستیک، آببندی برای لولههای آبرسانی و زهکشی و فاضلابی
- ۵۴۸۱ BSI: مشخصات لولهها و متعلقات پیویسی برای لولههای فاضلابی ثقلی
لولههای پلیپروپیلن
۱. سیستم آب گرم و سرد
۲. سیستم انتقال هوای فشرده
۳. سیستم فاضلاب خانگی (جدید)
لولههای PVC
۱. سیستم فاضلاب خانگی
۲. محافظ کابلهای برق و مخابرات
۳. سیستم انتقال آب تحتفشار
لوله پلی بوتیلن
۱. شبکه آبیاری و آبرسانی سرد و گرم
۲. انتقال آب شهری و بینشهری
۳. سامانههای گرمایشی و سرمایشی
۴. انتقال مواد شیمیایی در دمابالا
لولههای ABS
۱. شبکه آبیاری و آبرسانی سرد و گرم
۲. سیستمهای گرمایشی و سرمایشی
۳. سیستم دفع فاضلاب
۴. مقاومت عالی در مقابل مواد شیمیایی
۵. امکانات استفاده از اتصالات چسبی و رزوهای
نکته: قطرهای اینچی قطرهای اسمی هستند وقتی الواقع با قطر داخل لولهها منطبق است ولی در قطرهای میلیمتری اکثر قطر خارجی لوله ملاک میباشد.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!