مصالح ساختمانی با انواع مختلف و کاربرد متفاوت، توضیحات زیادی در موردشان است که در زیر برخی از دانسته های در مورد مصالح ذکر شده.
تولید و انواع مختلف مصالح ساختمانی
این مصالح مانند بتن، فولاد، چوب و سنگ تراشی استفاده میشود. هر ماده دارای ویژگیهای مختلفی از جمله وزن، مقاومت، دوام و هزینه است که آن را برای انواع خاصی از برنامهها مناسب میکند. انتخاب مصالح برای ساخت بر اساس هزینه و اثربخشی برای مقاومت در برابر بارها و تنشهای وارد بر سازه است.
مصالح ساختمانی متریالهایی هستند که در احداث و تولید سازه استفاده میشوند که ممکن است با ویژگیهای فوقالعاده خود طبیعی، مصنوعی، خام، ترکیبی باشند. تمامی مصالح برحسب کاربرد و پایداری در بخشهای مختلف ساختمان استفاده میشوند.
تولید مصالح ساختمانی یک صنعت کاملاً ثابت و استاندارد است که قادر به تأمین قابل اعتماد مواد با کیفیت بالا برای احداث و سازه ما است. تولید مصالح ساختمانی با درجه ساختاری وابسته به روشهای کنترل کیفیت است که شامل بازرسی و آزمایش مطابق با استانداردهای ملی و روشهای آزمایش علمی است.
چگونه مصالح ساختمان را دستهبندی میکنند؟
مصالح ساختمانی را می توان به طور کلی به دو دسته تقسیم کرد:
- مصالح ساختمانی طبیعی مانند: سنگ، چوب. آجر.
- مصالح ساختمانی ساخت بشر مانند: بتن، فولاد.
هر دو دسته اکثرا قبل از استفاده در کاربردهای ساختاری، به سطح مشخصی از آماده سازی یا درمان نیاز دارند.
در زیر لیستی از موادی که بیشترین استفاده را در پروژه های مشاوره مهندسی داشته آورده شده است:
- نوع ماده نمونه مقاومت فشاری به عنوان نیرو (نیوتن) در واحد سطح (mm2)
- فولاد ۳۰۰ مگاپاسکال
- بتن ۲۵ مگاپاسکال
- سنگ تراشی ۱۰ مگاپاسکال
- چوب موازی دانه ۵ مگاپاسکال
دسته بندی مصالح ساختمانی براساس جنس:
- ساده: ماسه، سیمان، کاشی، بلوک، تیرآهن.
- مرکب: بتن، تیرچه، ایزوگام، ملاتها، آردواز، ایرانیت.
دسته بندی مصالح ساختمانی از نظر نحوه تولید:
- پیش ساخته: کاشی، سرامیک، آجر، سفال، تیرچه بلوک، قطعات بتنی، قیرگونی.
- درجا: ملاتها، بتن درجا، بلوک سقفی سیمانی.
انواع مصالح ساختمانی براساس منشا و کاربرد کلی:
۱ | مصالح طبیعی | سنگ، ماسه، خاک رس |
۲ | چسبانندهها | سیمان،گچ، قیر و خاک |
۳ | ملاتها | ملات گل رس، کاه گل، ماسه آهک، ماسه سیمان، گچ و خاک و… |
۴ | قطعات | قطعه سنگ، بلوکها، کاشی، سرامیک، موزائیک، آجرها |
۵ | فلزات | آهن، مس، چدن، آلومینیوم، سرب، روی |
۶ | چوب | تیرکها، چهارتراش، فیبر و روکشهای چوبی |
۷ | مواد آلی | قیرهای ساده و آسفالت، چسبها، پیویسی(PVC) |
۸ | مواد متفرقه | پشم شیشه، پشم سنگ، چوب پنبه، گونی و لولههای ساختمانی |
بتن چیست و در مصالح چه کاربردی دارد؟
بتن ماده کامپوزیتی است که از اختلاط سیمان، سنگدانه هایی مانند: شن، ماسه، سنگ خرد شده، آب ساخته میشود. خصوصیات بتن به نسبتهای استفاده شده در طراحی مخلوط بستگی دارد. و کاربرد بسزایی در صنعت ساختمانسازی دارد، که دارای مزیتهای زیادی است از قبیل:
- بادوامی بالا
- مقاومت بسیار در برابر حرارت و رطوبت
- قابلیت بازیافت
- توان اجرا به روشهای مختلف
- در دسترس بودن
- شکل پذیر بودن
بتن تازه را میتوان در فرم های مختلف به هر شکل و فرم ریخت و سخت شدن آن به یک ماده سنگ مانند زمان زیادی میبرد. (حداکثر ۷ روز طول میکشد تا بتن به بیشترین مقاومت خود برسد.) و برای جلوگیری از ترکخوردگی یا کاهش ظرفیت نیاز به توجه ویژهای به عملآوری دارد.
بتن بسیار متنوع است و ما به مصالحی برای کاربردهایی که نیاز به ترکیبی از مقاومت و دوام دارند میرویم. بطور مثال، بتن ماده بسیار خوبی برای ساخت پایههایی است که وزن سازه با زمین مطابقت دارد. این نیاز به قدرت برای حمل بار و همچنین دوام برای مقاومت در برابر تماس با خاک اطراف دارد.
فولاد چیست و در مصالح چه قابلیتهایی دارد؟
فولاد یکی از مستحکم ترین مصالح ساختمانی موجود با ظرفیت مقاومت عالی در کشش و فشار است. به دلیل نسبت مقاومت به وزن بالا، برای چارچوب سازهای ساختمانهای بلند و تاسیسات بزرگ صنعتی ایدهآل است.
فولاد سازهای در اشکال استاندارد مانند: زاویه، تیرهای I و کانال های C موجود است. این اشکال را میتوان با هم جوش داده و یا با استفاده از پیچ و مهرههای با مقاومت بالا متصل کرد تا سازههایی ساخته شود که بتوانند در برابر نیروهای بزرگ و تغییر شکل مقاومت کنند.
فولاد یک ماده ساختمانی نسبتاً گران است ، بنابراین وظیفه مهندس سازه است که اندازه ها و اشکال اقتصادی را با توجه به بار واقعی ساختمان انتخاب کند تا از طراحی بیش از حد جلوگیری کند. نصب فولاد در مقایسه با بتن زمان کمتری دارد و در هر نوع محیطی قابل نصب است.
تعریف و کاربردهای مهم چوب در ساختمان و نما
هزاران سال از چوب به عنوان مصالح ساختمانی استفاده میشده و در صورت نگهداری صحیح میتواند صد سال دوام داشته باشد. این منبع طبیعی به آسانی در دسترس و از نظر اقتصادی امکان پذیر با وزن سبک و خواص بسیار قابل پردازش است. همچنین عایقبندی خوبی از سرما ایجاد میکند که آن را به مادهای عالی برای ساخت خانه ها و ساختمانهای مسکونی تبدیل میکند.
قطعات چوبی که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرند، به صورت ماشینی طراحی میشوند. چوب معمولاً در ساخت دیوارها، نماها، کفها استفاده می شود. از چوبی که در ابعاد بزرگتری وجود دارد به عنوان چوب یا تیر استفاده می شود و معمولاً برای ساخت قاب سازههای بزرگ مانند: پل ها و ساختمانهای چند طبقه استفاده میشود.
چوب مهندسی نوع دیگری از چوب است که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار میگیرد و شامل اشکال مختلف چوب است که بهم چسبانده میشوند و ماده کامپوزیتی مناسب برای کاربردهای ویژه ساخت را تشکیل میدهند.
نمونه هایی از چوب مهندسی:
- چوب روکش چسب دار (گلوم)
- تخته سه لا
- تخته چندلا نرم و سخت
- تخته فیبر
- تخته خورده چوب
برخی از معایب چوبهای مهندسی:
- قیمت بالا
- سخت برش خوردن
- تولید گاز خطرناک
- و…
استفاده چوب در نما بسیار ترند شده که یکی از قدیمی ترین متریالها است که در جاهای مختلف جهان دیده میشوند و در ساخت فضاهای مسکونی و اجرای نماهای ساختمان کاربردی میباشد. و همانطور انسان های اولیه همچنین تنها متریال در دسترسشان برای ساخت خانه چوب بوده و از قدیم پیوستگی جدا نشدنی با ساختمانهای مسکونی داشته.
چوب متریالی فوقالعاده زیبا و متفاوت است که امروزه با وزن پایین و مقاومت بالایی که پیدا کرده است بسیار استفاده میشود و در برابر رطوبت و خرابی نیاز به مراقبت زیادی دارد.
یکی از چوبهای طبیعی که امروزه در نما کاربرد بسزایی دارد ترمووود است و خصوصیات آن شامل:
- وزن بسیار کم
- مقاومت و دوام بالا
- عایق حرارات
- گوناگونی در رنگ و ابعاد
- مقاوم در برابر حشرات و پوسیدگی
- رنگی یکنواخت
- نصب سریع و ساده
کاربردهای کلی چوب در ساختمان و هر فضا:
- نمای بیرونی
- دکوراسیون داخلی
- آلاچیق
- زیرسقف، درب، پنجره
- کف پله
- مبلمان فضای باز
- قرنیز و نرده
- و…
انواع متریال اجرایی در نمای ساختمان
نمونههای اجرایی نماها:
- نمای کامپوزیت
- نمای سنگی
- نمای چوبی
- نمای شیشهای
- گالوانیزه
- و…
۱. آجر:
پر طرفدارترین و کاربردیترین مصالح در طراحی اجرای نما از قدیم میباشد که زیباییهای خارقالعادهای را به دنبال دارد. و شکل این آجر تغییرات بسیاری در رنگهای مختلف داشته که امروزه آنها را نسوز هم تولید میکنند.
اغلب از مزایای آجر در زیر ذکر شده:
- نصب و اجرا بدون مشکل
- کاربرد در نماهای خارجی و داخلی
- عایق صوت و حرارت
- قیمت مناسب و موجود در هر ابعاد
- استحکام و مقاومت بالا
- و…
۲. سنگ:
یکی از پرکاربردترین مصالح که امروزه شاهد آن هستیم و به دلیل مقاومت بالا و ظاهری متفاوت در انتخاب سنگ از نظر رنگ، بافت ،جنس طرفدار زیادی پیدا کرده است.
نام گذاری مصالح سنگی:
- دسته درشت دانه از قطر ۶۰ میلی متر تا ۵ میلی متر که شن نامیده می شوند.
- دسته میان دانه از قطر ۵ تا ۰۷/۰ میلی متر که ماسه نامیده می شوند.
- دسته ریزدانه از قطر ۰۷/۰ تا ۰۰۲/۰ میلی متر که الی نامیده می شوند.
- دسته ریز دانه از قطر ۰۰۲/۰ میلی متر و کمتر که خاک رس نام گذاری شده است.
دستهبندی پرکاربردترین سنگها در نما:
۱. سنگ مرمر:
سنگ مرمر یک سنگ دگرگونی است که تشکیل شده از مواد معدنی کربنات تبلور یافته است. که معمولاً کلسیت یا دولومیت است. چرخش و رگهای مشخصه بسیاری از نمونه سنگ مرمر رنگی معمولاً به دلیل ناخالصی های معدنی مختلف مانند: رس، قیر، ماسه، اکسیدهای آهن یا چرت است که در اصل به صورت دانه یا لایه در سنگ آهک وجود داشته و دارای استحکام بالا است که در رنگهای سفید، سبز، صورتی، زرد، سیاه، قرمز وجود دارد.
۲. سنگ تراورتن:
یک سنگ رسوبی است که در اثر رسوب مواد معدنی کربنات از محلول موجود در آبهای زیرزمینی و سطحی یا چشمههای آب گرم زمین ایجاد میشود، و کلسیت و آراگونیت در سنگ تراورتنهای چشمه آب گرم بسیار یافت میشوند. و تراورتن بیشتر ظاهری فیبری یا متحدالمرکز دارد و در رنگهای سفید، برنزه روشن و تیره، خاکستری، کرم رنگ و حتی زنگ زده وجود دارد و معادن معروف سنگ تراورتن در تیوولی و گویدونیا مونتسلیو هستند.
۳. سنگ گرانیت:
یک سنگ آذرین دانه درشت که بیشتر از کوارتز، فلدسپات قلیایی و پلاژیوکلاز تشکیل شده و گرانیتوئید اصطلاحی عمومی و توصیفی برای سنگهای آذرین با رنگ روشنتر و دانه درشت است. گرانیت ها بسته به ماده معدنی میتوانند اکثرا سفید، آبی، صورتی یا خاکستری که به دلیل دوام خیلی بالا کاربرد در تمامی قسمتهای ساختمان داشته باشند.
سنگهای مرمر انواع مختلفی دارند:
- سنگ فیوژن
- مرواریدآبی
- سفیدیخی
- دلیکاتوس
- آبی ولگا،ایرانی.
۴. سنگ سنداستون:
یک سنگ رسوبی است که اکثرا از دانههای سیلیکات به اندازه شن (۲ میلیمتر) تشکیل شده و ماسه سنگها حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از کل سنگهای رسوبی را تشکیل میدهند. و امکان دارد به دلیل ناخالصیهای موجود در مواد معدنی به هر رنگی باشد و متداولترین رنگها قهوهای، زرد، قرمز، خاکستری، صورتی، سفید و سیاه است.استفاده از سنگ سنداستون در سنگ نمای بیرونی و داخلی، محوطه و پیادهرو، مصنوعات سنگی.
۵. سنگ چینی (کریستال):
یک سنگ دانه ریز از قبیل سنگهای مرمریت است که آهکی و دولومیت هستند و از کلسیت و کمی ولاستونیت و ترکیب رنگهای سفید و خاکستری تشکیل شده و با ضربه زدن بر روی سنگ صدای مثل چینی میدهد. و مقاومت و فشار بالایی دارد که در نواحی گرم برای نما و کف و داخلی ساختمان کاربرد بیشتری دارد. انواع این سنگهای چینی: سنگ ازنا، نیریز، الیگودرز، قروه میباشند.
۳. کامپوزیت:
از روکش طبیعی سنگ تشکیل شده که با لایه آلومینیوم تایید میشود که دوام بسیار بالا، باکیفیت، سخت و متشکل از سنگهای گرانیت، مرمریت، آهک، ماسه یا تخته سنگ است. که کاربرد بسزایی در نماهای خارجی ساختمان های اداری، تجاری، مسکونی و داخلی، کف، آسانسور و… دارد.
که یک لایه فیبر اپوکسی در پشت سنگ قرار دارد و باعث جلوگیری از ورود آب شده.
فواید کامپوزیت طرح سنگ:
- ظرافت و تنوع بالا
- هزینه مناسب
- کارکرد عالی در شرایط آب و هوایی
- انعطافپذیری بالا
- مقاومت حرارتی و تنشهای برشی
- عمر فراوان
- غیرقابل نفوذ در برابر آب
- مقاوم در برابر آتشسوزی
- و…
۴. استیل گالوانیزه:
ورقهایی معمولی هستند که روی آنها با روکش فلز پوشیده شده و برای اجرا نمای مدرن ساختمان استفاده میشود و اکثر کشورهای خارجی سازههای خود را با ظاهری از این جنس ورقها میسازند. ورقهای گالوانیزه برای ساخت و ساز نما در ساختمانهای ویلایی، مسکونی، اداری و تجاری شایسته هستند.
۵. شیشه:
امروزه کاربرد بسزایی دارد، برای استفاده در برخی از نماهای ساختمان ویلایی، مسکونی و در قدیم دارای محبوبیت زیادی بوده و امروزه برای ساخت ساختمانبه همین راحتی میتوانند نمای شیشه ای داشته باشند تا سطوح باز زیبایی ایجاد کنند. و به استفاده از شیشه در ساختمان به طور مثال: شیشه پنجره، نما، درب، پارتیشن، لوازم تزیینی و… میتوان نام برد.
در نظر بگیرید خانهای پنجره و دربهای شیشهای نداشتند که فضایی کاملا کسل کننده و بدون نور خواهید داشت و با ورود شیشه در عرصه ساختمان سازی موجب شده تا ذخیره انرژی افزایش بسزایی داشته باشد.
معایب کاربرد شیشه در ساختمان:
- مشکل آلودگی صوتی به ویژه در فضای داخلی
- مقاوم نبودن در مقابل زلزله
- مقاوم نبودن در مقابل آتش
- کاهش فضای مفید در ساختمان
- و…
مزایای کلی شیشه در ساختمان:
- کاهش بار مرده ساختمانهای بلند.
- سرعت در اجرای نما.
- امکان ورود نور طبیعی روز.
- امکان دید منظره بیرون.
- تأمین دید یکپارچه از مناظر بیرون برای ساکنین.
- به وجود آمدن احساس سبکی و ظرافت در ساختمان از دید یک ناظر شهری.
- کاهش آلودگی صوتی در نماهای دوجداره.
- در نمای دو و سه جداره کاهش هزینه ساخت نسبت به انواع دیگر با انطباق شرایط محیطی و آب و هوایی متفاوت.
- تهویه طبیعی: سیستم تهویه مناسب، منجر به کاهش مصرف انرژی.
- کاهش آلودگی صوتی داخلی و خارجی.
خواص عمومی مصالح ساختمانی شامل:
- خواص فیزیکی: وضع ظاهری، تأثیر حرارت بر مصالح ساختمانی، تاثیر مایعات و گازها.
- خواص مکانیکی: مقاومت در برابر نیروهای کششی، فشاری، سایش، خستگی و…
- خواص شیمیایی: پایداری و دوام در برابر اسیدها، بازها، نمکها و هوازدگی.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!