معماری منظر با هدف ساماندهی مطبوع محیط، به طراحی عرصه های بازمی پردازد.

معماری منظر و اهداف معماری منظر

معماری منظر واژه‌های معادل در زبان انگلیسی Landscape است. Land واژه انگلاساکسون به معنای سرزمین و Scape واژه لاتین به معنای نگاه به دور است. Landscape به معنای سرزمینی که از دور دست در برابر دید قرار می‌گیرد که در فارسی ما به آن چشم‌انداز می‌گوییم اما منظر مصطلح شده‌است.

معماری منظر ادراک دو مرحله دارد:

۱. ادراکی بی‌واسطه و کاملا حسی

۲. ادراک معقولی است که از طریق رمز گشایی عناصر منظر رخ می‌دهد.

اهداف معماری منظر چیست؟

معماری منظر با هدف ساماندهی مطبوع محیط، به طراحی عرصه‌های باز و فضاهای بیرونی می‌پردازد. طبیعت، شکل‌دهنده به معماری منظر است و به عنوان محیطی به منظور ایجاد آرامش در زندگی روحی انسان‌ها طراحی می‌گردد.

به طور کلی اهداف معماری منظر عبارتند از:

۱. زیبا‌سازی فضا

۲. آرام‌بخشی فضا

۳. خوانایی منظر

۴. اهداف عملکردی

انواع الگوهای طراحی منظر

۱. الگوهای زاویه دار:

دستیابی آسان به هندسه مسیر‌ها در فضاهای دارای چندین آکس با زوایای غیر قائم، خلاقیت در خلق فضاها، ایجاد حس حرکت، جابه‌جایی (الگوهای زاویه دار پویا هستند).
جهت‌یابی نسبتا قوی، جای‌گذاری فضاهای غیرقابل استفاده (در گوشه‌های تیز فرم‌ها)
ترکیب آسان و راحت فرم‌ها با یکدیگر (فرم‌های مثلثی به راحتی با فرم‌های دیگر ترکیب می‌شوند).

۲. الگو تقارن و تقارن محوری:

ساده‌ترین و مفید‌ترین فرم با تقارن محوری انجام می‌شود.
سراسر محیط ساخت به علت فرم‌سازی آسان مثلا در فضاهای بیرونی و غیر رسمی، دیوارها، سقف‌ها و حتی مبلمان سایت قابل استفاده است.
قابل استفاده در مجاور بناهای کاملا هندسی مثل بناها یا باغ‌های قدیمی

۳. الگوی شبکه‌ای همگرا:

این الگو برای فضاهای حرکتی مفید است.
همگرا شدن شبکه به طور یکنواخت در آن یکپارچگی ایجاد می‌کند و از آن اغتشاش بصری جلوگیری می‌نماید.
ایجاد حس عمق در فضا
تداعی تحرک و ریتم

۴. الگو دایره، حرکت و سکون:

فرم دایره‌ای دارای سادگی، یکپارچگی، مرکزیت، انسجام و انعطاف است.
فرم دایره مظهر دوگانگی است، حرکت و سکون
موارد کاربرد آن به منظور تامین امکان اتصال فرم‌ها و مسیر‌های ارتباطی اتفاقی و ناهمگون در مجاورت بدنه‌های ارگانیک دایره خود را به بدنه‌ها وقف داده و دارای تناسب با این لبه‌ها می‌شود.

۵. دایره بر دایره ها:

به منظور ایجاد این الگو دایره‌ها با اندازه‌های متفاوت در درون همدیگر قرار می‌گیرند.
دارای همپوشانی می‌شوند.
موارد کاربرد آن فضاهای مستلزم حس مرکزیت و مکث می‌باشد.

۶. دایره‌های هم مرکز شعاعی:

دستیابی به این الگو از طریق وصل کردن شعاع به دایره‌های هم مرکز و ایجاد یک شبکه تار عنکبوتی و می‌توان خطوط ترسیم شده روی این شبکه را به صورت تلفیقی از خطوط شکسته و خطوط شعاعی و کمان‌ها در نظر گرفت.
موارد کاربرد آن ایجاد حس مرکزیت، جهت‌یابی قوی، حداکثر استفاده از منظره اطراف، بهترین ارتباط با فضاهای حرکتی بدون دغدغه هندسی (امکان ورود به هر مسیر با هر زاویه به آن)
طراحی فضاهای حرکتی موازی با محیط الگو، تداعی فضای مکث در قسمت مرکزی

۷. الگوی دارای پیچ و خم:

دستیابی به این الگو عبور از یک الگوی خمیده به خمیدگی دیگر بدون هیچ خط مستقیم مانند فرم یک رود
موارد کاربرد آن القای حس مرموز و اسرار آمیز، ایجاد حس حرکتی ملایم که در نهایت پشت انبوهی عنصر ناپدید می‌شود، ایجاد تنوع، ایجاد ریتم، ایجاد جو و محیط غیر رسمی و آرام‌بخش

۸. الگو‌های آمیبی (غیر هندسی):

دستیابی به این الگو با توجه به مشابهت با الگوی شکلی موجود تک سلولی آمیب دارای فرم طبیعی است.
موارد کاربرد آن استفاده از شرایط موجود عناصر مکان، تاحد ممکن به همان شکل طبیعی استقرار در سایت، نزدیک شدن به طبیعت، عدم نیاز یا خواست تشکیل فرم‌های هندسی، کنترل شرایط موجود مکان و کنترل آن در جهت استفاده (کاربری) بهینه.

۹. الگوی خطوط نامنظم:

دستیابی به این الگو به وسیله ی طراحی نامنظم یا تصادفی از خطوط طولی متفاوت و ایجاد تغییر در زوایای خطوط مانند: خطوط ترک خورده در سنگ‌های گرانیت دارای ویژگی‌های اساسی خط نامنظم طبیعی، سازماندهی چندظلعی‌ها در یک بافت خطی (ممتد)، ایجاد جاپاها یا گذرگاه نیمه هندسی برای عبور و مرور، وجود فرمی چندظلعی‌های نامنظم در طبیعت مثل ورقه‌های پوست درختان، طرح شکستگی یا زمین لرزه در برخی مکان‌ها.
موارد کاربرد آن مناسب مسیر‌های دارای حرکت و سکون متداخل، ایجاد فضاهای مکث مناسب و غیر منتظره، جلوگیری از یکنواختی مسیرهای حرکتی می‌باشد.

۱۰. خوشه بندی و پراکندگی:

دستیابی به این الگو به بی قاعدگی در یک کلیت وحدت آفرین، ایجاد دوگانگی در الگو یعنی ایجاد وحدت و کثرت.
موارد کاربرد آن ایجاد کنجکاوی برای کاربران، چشم را در محیط به حرکت در می‌آورد و تداعی یک مسیر حرکتی را دارد، تاکید بر روی بعضی از نقاط ویژه طراحی و جلب توجه ناظر به آن نقطه