همه چیز درباره نماسازی ساختمان
نماسازی باید دقیقاً مطابق نقشه‌های اجرایی صورت پذیرد. چنانچه در خصوص جزئیات نماسازی کمبودهایی در نقشه‌ها و مشخصات مشاهده شود، پیمانکار موظف است در خصوص تعیین تکلیف این موارد نظر دستگاه نظارت را جلب نماید. به‌هرحال نقشه‌های اجرایی نما باید دربردارنده جزئیات مربوط به رنگ، بافت و شکل نماسازی بوده و در تعیین آنها به مسائل اقتصادی، اقلیمی و نوع استفاده از ساختمان توجه شده باشد.
امروزه زیبایی و نوع طراحی نماهای ساختمان نشان‌دهنده رتبه کاری، نوع فعالیت و حتی طرز فکر، ایده‌ها و نقطه‌نظرات مدیران آن مؤسسه و سازمان است. ازاین‌رو مدیران ارشد شرکت‌ها علاوه بر روش‌های نوین تبلیغات می‌کوشند تا نوع، محل و به‌ویژه نمای ساختمان مرکزی سازمان خود را به‌گونه‌ای طراحی و انتخاب نمایند تا نشان‌دهنده نوع و اهمیت فعالیت آنها باشد.
باتوجه‌به صنعتی‌شدن روزافزون تمامی بخش‌های زندگی در دنیای امروزی و درگیر بودن تمام افراد با این مقوله و همچنین حس زیبایی‌شناسی انسان، علم معماری و طراحی ساختمان نیز طی دهه‌های پایانی قرن بیستم تاکنون با شتابی روزافزون دچار تحول گشته است و به سمت صنعتی‌شدن پیش می‌رود که به طور مشخص نمای ساختمان‌ها نیز تأثیر زیادی را پذیرا بوده که ایجاد و توسعه انواع روش‌های خشک و مدرن در نماسازی نیز از جمله آنها است که البته سیستم‌های خشک واجد مزایای بسیار زیادی بوده که در ادامه در مورد آنها بحث خواهد شد.
عملکردهای نما و عوامل مؤثر در نماسازی
ابتدایی‌ترین و حتی از لحاظ قدمت اولین وظیفه‌ای که نما عهده‌دار گردید، حفاظت بود. انسان‌ها برای حفاظت از عوامل جوی و اقلیمی، برای خود فضایی را به نام خانه ایجاد کردند. عدم وجود منفذ در ساختمان گرچه جلوی باد، باران، گرما و سرما را می‌گرفت، ولی ساختمان را از نور و تهویه لازم محروم می‌کرد.
هرچه نیاز به این مواهب زیادتر شد، نیاز به ایجاد روزنه در دیواره ساختمان افزایش یافت و در نتیجه نیاز به پوسته دیگری به نام نما جهت حفاظت بیشتر، به وجود آمد.
نمای ساختمان به‌عنوان یک محافظ باید مشخصه‌های فنی زیر را داشته باشد:
۱. عایق بودن نسبت به سرما، گرما
۲. عایق بودن نسبت به صوت
۳. مقاومت در برابر ضربه
۴. مقاومت در برابر یخ‌زدگی
۵. مقاومت در برابر زلزله
۶. مقاومت در برابر ریزش
۷. انعطاف‌پذیر بودن در اجرای نما
۸. مقاومت در برابر آتش‌سوزی
۹. قابل‌اجرابودن در ساختمان‌های مرتفع
۱۰. سبک بودن
۱. عملکرد نما به‌عنوان رابط
نمای ساختمان باید به شکلی طراحی شود که علی‌رغم حفاظت محیط داخل از بیرون، ارتباط فضای بیرون را با محیط داخل ساختمان به‌خوبی برقرار کند. ایجاد امکان تابش نور به داخل و یا امکان استفاده از چشم‌انداز بیرون وجود داشته باشد.
۲. نما به‌عنوان یک معرف
همان‌طور که لباس فرد، معرف شخصیت وی است، خانه نیز به‌مانند لباس دوم باید معرف شخصیت و مقام اجتماعی مالک خود باشد. در معماری غرب نما حالت نمایش دارد، بدین صورت که در همان وهله اول کسی را که پشت آن زندگی می‌کند، نشان می‌دهد. درواقع نما معرف شخصیت خانوادگی و طبقه اجتماعی صاحبخانه است. همچنین علاوه بر معرفی شخصیت مالک، معرف موقعیت مکانی ملک و نوع کاربری ساختمان نیز می‌باشد.
۳. نمای هر ساختمان به‌عنوان عنصری از نمای مجموعه شهری
ما در فضای شهری با یک ساختمان روبه‌رو نیستیم، در واقع هر ساختمان جزئی از فضای شهری محسوب می‌شود که زشتی آن بر فضاهای عمومی تأثیرگذار است و زیبایی آن منوط به هماهنگی با سایر عناصر آن مکان می‌باشد. ساختمان یک موجود منزوی و خودبسنده نیست که بتواند تمام توجه طراح و مالک را به خود جلب کند، بلکه می‌بایست با حفظ شخصیت و اعتبار خود، عنصری از یک جامعه وحدت یافته، باشد.
۴. زیبایی و منحصربه‌فرد بودن نمای ساختمان
نما صورت ظاهر و منظره خارجی هر ساختمان است و پوششی مخفی و به‌دوراز انتظار عموم نیست. نما همواره موردتوجه عموم قرار می‌گیرد، لذا زیبایی جزء جدایی‌ناپذیر هر نما می‌باشد. همچنین زیبایی و چگونگی نما؛ هنر و کیفیت کار مهندس معمار و طراح ساختمان نیز معرفی می‌نماید.
۵. نمای ساختمان و شرایط محیطی
نمای هر واحد مسکونی بسته به شرایط محیطی از جمله آب‌وهوا، باد و طوفان، زلزله و میزان آلاینده‌های هوا در مناطق مختلف، متفاوت است. مصالحی که در نماهای شهرهای بزرگ و صنعتی که آلایندگی بالا دارند، به کار می‌رود در مقایسه با مصالح کاربردی برای نمای شهرهای کوچک که هوای پاک دارند و همچنین نمای ساختمان در مناطق سردسیر به لحاظ میزان مقاومت در برابر یخ‌زدگی یا عایق بودن نسبت به سرما و گرما با نمای قابل کاربرد در مناطق گرمسیر تفاوت دارد.
۶. قیمت تمام شده نما، یک اصل مهم در نماسازی
یکی از شاخصه‌های بسیار مهم در انتخاب نما، قیمت تمام شده آن است. هرچه قیمت نما افزایش یابد، قدرت خرید کاهش‌یافته و دایره مصرف‌کنندگان آن نما محدودتر خواهد شد.
۷. تأثیر سرعت در اجرای نما
باتوجه‌به اینکه طولانی شدن در بهره‌برداری از هر پروژه ساختمانی می‌تواند عامل افزایش هزینه‌ها و افت ارزش پول شود، لذا سرعت در اجرای نما بسیار مؤثر خواهد بود.
مهم‌ترین انواع نماسازی ساختمان
مانند صفحات پیش‌ساخته بتنی با دیدار با مصالح بنایی استفاده می‌شود. باتوجه‌به مصالح موجود، دانش نیروی انسانی، مسائل اقتصادی و نظایر آن، غالباً در نماسازی ساختمان‌ها از نماسازی با سنگ‌های غیرمنظم، منظم، سنگ‌های پلاک به شکل لوحه سنگ، انواع آجرنما تا نماسازی با قطعات پیش‌ساخته و صنعتی مانند صفحات پیش‌ساخته بتنی با اتصال به اسکلت ساختمان، صفحات پیش‌ساخته به منزله قالب دائمی، صفحات پیش‌ساخته برای پوشش دیوار با مصالح بنایی استفاده می‌گردد. همچنین باتوجه‌به تنوع نماهایی چون دیوارپوش‌های شیشه‌ای، دیوارپوش از فلزات رنگین غیر آهنی و لعاب‌دار یا لوحه‌های مصنوعی، این‌گونه نماسازی‌ها نیز رایج است.
انواع نماسازی با مصالح گوناگون
۱. توضیحی درباره نماسازی با سنگ و انواع آن
نماسازی با سنگ شامل نماسازی با سنگ‌های غیرمنظم مانند لاشه، لاشه موزائیکی، لاشه موزائیکی درز شده و نماسازی با سنگ‌هایی منظم مانند بادبر، بادبر سر تراش، بادکوبه‌ای، تیشه‌ای، صیقلی و نماسازی با سنگ‌های پلاک از لوحه سنگ هستند. مقاومت فشاری سنگ‌ها، میزان جذب آب، تاب در برابر یخ‌بندان، ثبات در مقابل نور و سایر ویژگی‌های سنگ طبق مشخصات استاندارد باید باشد.
الف) نماسازی با سنگ‌های غیرمنظم
در این نوع نماسازی استحکام ملات، باید در حد استحکام سنگ باشد تا پیوستگی و یکپارچگی اجزای متشکله تأمین گردد، بدین منظور می‌توان از ملات های ماسه سیمان و باتارد و ماسه آهک استفاده نمود. حداقل ضخامت دیوار هنگامی که نماسازی با سنگ‌های غیرمنظم صورت می‌پذیرد، ۶۰ سانتی‌متر خواهد بود. در اجرای نماسازی با سنگ‌های غیرمنظم، باید از ایجاد درزهای ممتد خودداری شود. ایجاد پیوستگی بین بخش‌های آجری و سنگی، باید با بهره‌گیری از مهارهای فلزی صورت پذیرد. نماسازی با سنگ‌های غیرمنظم شامل نماسازی با سنگ لاشه، لاشه موزائیکی و لاشه موزائیکی درز شده است.
ب) نماسازی با سنگ‌های منظم به چه صورت است؟
این نوع سنگ‌ها که به‌صورت طبیعی از معدن، حمل و با پتک به‌صورت مکعبی درمی‌آیند، باید دارای سطوح مستطیل در نما باشند. سطوح تحتانی و فوقانی سنگ‌ها، باید صاف بوده تا انتقال نیرو موضعی نبوده و ناهمواری‌ها موجب خرد شدن سنگ‌ها نشوند و لب‌پریدگی در نمای سنگ‌ها ظاهر نگردد.
در نماسازی با سنگ‌های منظم از انواع سنگ‌های زیر استفاده می‌شود:
۱. سنگ بادبر
۲. سنگ بادبر سر تراش
۳. سنگ بادکوبه‌ای
۴. سنگ تیشه‌ای
۵. سنگ صیقلی
پ) نماسازی با سنگ پلاک (سنگ لوحه)
سنگ پلاک باید در مقابل یخ‌بندان، حرارت و رطوبت مقاوم بوده و در مقابل نور (پدیده رنگ‌به‌رنگ شدن) از پایداری و ثبات برخوردار باشد. میزان جذب آب‌سنگ‌ها و خاصیت صیقل‌پذیری‌شان، باید مطابق مشخصات باشد. ضخامت سنگ‌های پلاک به مقاومت سنگ بستگی دارد. حداقل این ضخامت، ۲ سانتی‌متر است. حداکثر مساحت سنگ‌های پلاک ۱۸۰۰ سانتی‌متر مربع خواهد بود.
استخراج سنگ‌های تزئینی نما از معدن باید چنان صورت گیرد که سنگ‌های مورد مصرف پاسخگوی الزامات بوده و از ایجاد ترک‌های مویی که به هنگام نصب باعث خرد شدن قطعات می‌شود، جلوگیری به عمل آید. در مواردی که از صفحات سنگ‌ها برای ایفای نقش عایق حرارتی استفاده می‌گردد، فاصله صفحات از دیوار باید حداقل ۲ سانتی‌متر باشد تا نقش دیوار دوجداره، ایفا شده و هوای بین دو جدار مانع تبادل حرارتی شود. در این حالت قلاب‌ها باید از جنس فولاد زنگ‌نزن باشند و چند منفذ در زیر و بالا برای جلوگیری از تعریق در پشت سنگ‌ها تعبیه گردد.
ت) اتصالات و بست‌ها در نماسازی با سنگ
مصالح نصب سنگ و اتصالات و بند و بست‌های فلزی یا باید از فلز زنگ‌نزن باشد و یا تمام قسمت‌های آن در داخل خمیر سیمان ملات و دوغاب قرار گیرد تا از زنگ‌زدگی آنها جلوگیری به عمل آید. اتصالات غیرفلزی از نظر استحکام قبلاً به تصویب دستگاه نظارت برسد.
۲. استانداردهای نماسازی ساختمان با آجر
در نماهای آجری، دیوارها باید کاملاً شاقولی اجرا شوند. انحراف نما از امتداد قائم برای هر طبقه به ارتفاع ۳ متر، نباید از ۶ میلی‌متر تجاوز کند؛ انحراف از امتداد قائم در کل ارتفاع، نباید از ۳۰ میلی‌متر بیشتر باشد. رواداری پهنای بندها در نماسازی آجری، باید برابر ۱ میلی‌متر اختیار شود. در نماسازی‌های آجری برای اجرای ملات با ضخامت یکنواخت، استفاده از شمشه ملات در دو انتهای دیوار ریسمان کشی بین آنها الزامی است. ضخامت این نبشی‌ها که معمولاً از چوب ساخته می‌شوند، باید برابر ضخامت بندها اختيار گردد.
حداکثر انحراف مجاز بندهای عرضی از حالت افقی در سطح دیوار، ۶ میلی‌متر برای دیوارهای به طول تا ۶ متر و ۱۲ میلی‌متر برای دیوارهای طویل‌تر خواهد بود. حداکثر انحراف مجاز از امتداد قائم برای بندهای عمودی در مورد دیوارهایی به ارتفاع تا ۶ متر، ۶ میلی‌متر و برای دیوارهایی با ارتفاع بیشتر، ۱۲ میلی‌متر است خواهد بود.
در نماهای آجری چنانچه آجرهای نما و آجرهای پشت کار به طور هم‌زمان اجرا گردند، باید آجرهای نما به‌صورت کله و راسته چیده شوند تا ضمن مشارکت در تحمل بارهای وارده بر دیوار، پیوستگی لازم بین آجرهای نما و آجرهای پشت کار تأمین گردد. در این حالت لازم است ابعاد آجرهای نما برابر ابعاد آجرهای پشت کار باشد.
نکته: چنانچه آجرهای نما پس از اجرای قسمت‌های باربر چیده شوند، باید برای تأمین پیوستگی نما و قسمت‌های باربر؛ اتصالات فلزی مورداستفاده قرار گیرند. در این حالت برای انتقال بار نماسازی به اسکلت بنا، باید تدابیر سازهای مناسب اتخاذ شود.
۳. نماسازی جذاب با استفاده از شیشه
بلوک‌های شیشه‌ای
به ضخامت اسمی ۱۰ و به ابعاد ۱۰ تا ۳۰ سانتی‌متر تولید و به‌صورت مربع یا مستطیل به رنگ‌های مختلف در سطح نما ظاهر می‌گردند. این بلوک‌ها در واقع دارای ابعادی حدود ۶ میلی‌متر کوچک‌تر از اندازه اسم هستند و با استفاده از ملات سیمان به ضخامت ۶ میلی‌متر چیده می‌شوند. استحکام این ملات بیشتر از استحکام ملات به‌کاررفته در نمای آجری است و درزهای افقی باید با توری گالوانیزه با چشمه‌های ۵ سانتی‌متری مسلح شوند (دو سیم طولی سرتاسری به فاصله ۵ سانتی‌متر که سیم‌های عرضی با آنها جوش الکتریکی شده). کاربرد این بلوک‌ها برای تأمین نور بدون رؤیت در مکان‌هایی نظیر حمام، نورگیر، راهروهای طویل و ورودی‌ها است.
صفحات پیش‌ساخته از بلوک‌های شیشه‌ای
مساحت صفحات پیش‌ساخته از بلوک‌های شیشه‌ای رنگی برای نمای خارجی ساختمان‌ها نباید از ۱۳/۵ مترمربع تجاوز نماید. حداکثر بعد این صفحات ۴/۵ متر خواهد بود.
دیوارپوش از سرامیک شیشه
این دیوارپوش‌ها عیناً مانند رویه‌های سرامیکی در بخش نماسازی‌های صنعتی اجرا می‌شوند.
صفحات پیش‌ساخته بتنی با نمای شیشه‌ای
در این صفحات با بهره‌گیری از قطعات شیشه‌ای و چسبانیدن آنها روی کاغذهای مخصوص، طرح‌های هنری گوناگون شکل می‌گیرد. قطعات شیشه‌ای به‌هم‌پیوسته در ته یا روی قالب قرار گرفته و روی آنها با بتن پرمایه‌ای که از مصالح سنگی بادوام ساخته شده، پوشیده می‌گردد. نصب این صفحات پیش‌ساخته مانند صفحات پیش‌ساخته بتنی خواهد بود.
۴. نمای کامپوزیتی از چه موادی تشکیل شده است؟
کامپوزیت‌ها یک کلاس منحصربه‌فرد از مواد هستند که از ترکیب دو یا چند ماده جداگانه تشکیل شده‌اند که ماده حاصل نسبت به هرکدام از اجزاء تشکیل‌دهنده استحکام و دوام بیشتری دارد. امروزه از کامپوزیت‌ها برای نمای بیرونی ساختمان استفاده می‌شود. ورق‌های کامپوزیت متشکل از دولایه آلومینیوم و یک هسته از جنس پلاستیک یا یک ماده معدنی پرکننده هستند که در بین این دولایه قرار می‌گیرد.
ازآنجاکه نمی‌توان ماده‌ای یافت که همه خواص موردنظر را دارا باشد، باید به دنبال چاره‌ای دیگر بود. کلید این مشکل، استفاده از کامپوزیت‌ها می‌باشد. خواص کامپوزیت‌ها در مجموع از هرکدام از اجزاء تشکیل‌دهنده آنها بهتر است و اجزاء مختلف، کارایی یکدیگر را بهبود می‌بخشند و این یکی از مزیت‌های کامپوزیت‌ها به شمار می‌رود. از مزایای دیگر کامپوزیت‌ها، می‌توان سبک بودن، سهولت در مونتاژ، تعمیر و نگهداری را نام برد.
نکته: بااین‌وجود کامپوزیت‌ها از نظر انعطاف‌پذیری در اجرا، در سطح ضعیفی عمل می‌کنند.
۵. نمای ترمو یا چوبی چیست؟
چوب یکی از اولین موادی می‌باشد که به طور طبیعی و فراوان در دسترس بشر قرار داشته است. ازاین‌رو تاریخ استفاده از آن به زمان‌های خیلی دور می‌رسد. با آنکه انسان اولیه پناهگاه زندگی خود را از غارنشینی آغاز کرد ولی از چوب پیش از سایر مواد استفاده نمود. چوب طبیعی یا ترمو طی فرایندی در دما و فشار بالا خاصیتی ضد آب پیدا می‌کند، به طور مختصر می‌توان گفت در فرایند ترمو وود، چوب را ضمن اینکه با بخار محافظت می‌کنند تا ۱۸۰ الی ۲۱۵ درجه سانتی‌گراد حرارت می‌دهند.
بخار علاوه بر نقش حفاظتی، بر تغییرات شیمیایی حاصله بر چوب تأثیر می‌گذارد. در نتیجه این روش (تیمار حرارتی یا همان ترمو وود) محصولی به نام ترمو چوب (ترمو وود) که بسیار سازگار با محیط‌زیست است؛ حاصل می‌گردد. چوب‌های ترمو مقاومت بسیار بالایی در مقابل عوامل جوی دارند. باعث محبوبیت بیشتر این چوب‌ها می‌شود. به دلیل ضریب انتقال حرارت پایین ترمو یک عایق حرارتی برودتی گرمایشی و سرمایشی ساختمان جلوگیری می‌کنند.
در فرایند ترمو، رنگ چوب تیره شده و در شرایط متغیر رطوبتی، متعادل‌تر از چوب معمولی می‌گردد و خاصیت عایق حرارتی آن نیز افزایش می‌یابد. هم چنین در تیمار حرارتی (ترمو وود) چوب در مقابل پوسیدگی مقاوم شود و میزان تغییر ابعاد در آن به حداقل می‌رسد.
نحوه اجرای نما توسط ترمو وود
نحوه آماده‌سازی سطح زیر کار برای نصب چوب ترمو وود در قسمت نمای چوبی به دو روش کلی اجرا می‌شود:
الف) زیرسازی سیمانی:
۱. ضخامت سیمان‌کاری موردنیاز حداقل ۴ سانتی‌متر است و درصورتی‌که ضخامت آن کمتر از مقدار ذکر شده باشد مقاومت دیوار برای نگهداری چوب زیرسازی مناسب نخواهد بود و اجرای چوب زیرسازی امکان‌پذیر نمی‌باشد.
۲. رعایت راستای شاقولی و سطح صاف و هموار در تمامی سطوح سیمان‌کاری زیرسازی می‌بایست رعایت شود و در صورت عدم اجرای صحیح و مناسب راستای شاقولی و همواری آن، سطوح پایانی نمای چوب ترمو وود نیز مطابق با همان سطوح زیر کار نا شاقول و ناهموار دیده خواهد شد، زیرا چوب زیرسازی حداکثر ۵ تا ۱ سانتی‌متر می‌تواند سطح نا شاقولی را تراز نماید.
ب) زیرسازی فلزی:
۱. پروفیل‌های مصرفی برای زیرسازی می‌بایست حداقل سایز ۳۰×۳۰ میلی‌متر انتخاب شود.
۲. فاصله پروفیل‌های شبکه زیرسازی فلزی می‌بایست به‌صورت چشمه‌هایی بافاصله ۶۰×۶۰ میلی‌متر اجرا گردد.
۳. شبکه فلزی می‌بایست بافاصله حداکثر ۱۰ سانتی‌متر از ابتدا و انتهای سطح موردنظر صورت گیرد.
۶. منظور از نماهای خشک چیست؟
سیستم‌های مدرن نماسازی که با نصب سنگ به روش خشک برای اولین‌بار در آمریکا جهت ساختمان‌های بلندمرتبه طراحی و مورداستفاده قرار گرفت یکی از روش‌های جدید و قابل انطباق با استانداردهای جدید ساختمانی که این روش‌ها از دهه ۷۰ شمسی توسط مجموعه رونین پارس در ایران اجرا شد که طی سال‌های گذشته تاکنون پیشرفت‌های زیادی در این زمینه حاصل شده است و این شرکت توانسته با بومی نمودن این تکنولوژی‌ها، نوآوری‌های زیادی را در این زمینه به دست آورد.
مزایا و ویژگی‌های روش نمای خشک
۱. کاهش زمان اجرا
۲. هماهنگی رفتار مصالح در مقابل تغییرات دمایی
۳. طراحی مهندسی و کاهش پرت مصالح
۴. تولید صنعتی مصالح مصرفی
۵. قابلیت تنظیم و رگلاژ
۶. کاهش حجم و وزن اسکلت و فونداسیون
۷. کاهش هزینه ترمیم، افزایش عمر مفید و امکان بازیافت مصالح
۸. امکان اجرای عایق حرارتی و صوتی
نقش بندکشی در نماسازی چیست؟
نقش بندکشی، پذیرش انبساط و انقباض سطحی و موضعی و توزیع آن به طور یکنواخت در نمای ساختمان است. علاوه‌برآن بندکشی باید مانع دخول آب و نفوذ رطوبت به قشرهای داخلی دیوارها و سایر قطعات پوششی شود، ازاین‌رو ملات بندکشی باید ریزدانه و پرمایه بوده و از تراکم کافی برخوردار باشد تا مانع ایجاد خاصیت جاذبه مویی و انتقال رطوبت به عمق دیوار و سطوح داخلی بنا گردد. بندکشی به‌عنوان کار نهایی باید جذابیت نما و منظره مطلوب را کامل و به اتمام برساند.
نکات مهم در بندکشی نمای سنگی
۱. آماده‌کردن زیر کار
۲. عیار ملات و اندازه سنگ‌دانه‌ها
۳. رنگ بندکشی
نکته: درمورد بندکشی نماهای آجر فشاری، بهتر است از بندکشی توپر استفاده شود.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
