در این مقاله می خواهیم شمارا با ساخت ساختمان استاندارد و ایمن آشنا کنیم.
تغییر نوع ساختمان برای ایمنی بیشتر
در ابتدا ساختمانها بهصورت آجری و سقف طاق ضربی ساخته میشدند. اندازه دیوارها ۳۵ تا ۴۵ سانتیمتری بودند بعد سقف را روی این دیوارها با تیرآهن اجرا کرده و بین تیرآهنها را با آجر پر میکنند که این سقف دارای خیز کمی است.
این ساختمانها دارای معایبی بودند ازجمله؛
- _ وزن ساختمان خیلی سنگین میشد.
- _ هیچگونه مقاومت کششی نداشتند. این ساختمان با تیرآهن و آجر ساخته میشود و دارای مقاومت فشاری بالایی است اما مقاومت کششی ندارد. مقاومت کششی در هنگام زلزله بسیار مهم است. اگر ساختمان در زمان زلزله انعطافپذیر نباشد ممکنه باعث تخریب ساختمان شود.
- _ مدام در حال لرزش بودند.
- _ ایجاد صدا میکردند.
کمکم آرماتور را اختراع کرده که هم در سقف، هم دیوار و هم فونداسیون از میلگرد استفاده میکنند. میلگرد مقاومت کششی بالایی در هنگام زلزله دارد و اجازه نمیدهد ساختمان تخریب شود.
سقفهای مختلف ساختمانی و استانداردهای هرکدام
- سقفهای طاق ضربی: که در قدیم اجرا میشد و نیروی کششی نداشت. سقف آن تیرآهن بود؛ که بعدها آمدند از میلگرد برای سقف استفاده کردند. طبق مقررات ملی ساختمان از اجرای آنها جلوگیری شد.
- سقفهای دال بتنی: که این سقف کامل از شبکه میلگرد بافتهشده و ضخامت آن بین ۱۰ تا ۵۰ سانتیمتر است. بعد بتن را روی شبکه میلگرد میریزند.
- سقف کرومیت: این سقف در انواع سازهها قابلاجرا است و از یونولیت استفادهشده و بسیار سبک و عایق است. از مزایای این سقف این بوده که میتوان چند سقف را همزمان بتنریزی کرد.
- سقف تیرچهبلوک: سقفی که هم در سازههای فلزی و هم بتنی قابلاجرا است. این سقف دارای سه جزء؛ تیرچه، بلوک و پوشش بتنی بوده که دارای مقاومت کششی بالایی است.
نکات مهم در اجرای سقف تیرچهبلوک
- _ استفاده از میلگردهای حرارتی در سقف چراکه وقتی ساختمان آتش بگیرد میلگرد به دلیل داشتن مقاومت کششی بالا شل شده و ممکن است میلگرد آب شود و سقف فروبریزد. میلگرد حرارتی بهراحتی ذوب نمیشود. این میلگردها از انقباض و انبساط جلوگیری کرده و دچار ترکخوردگی نمیشوند.
- _ میلگرد اوتکا در سقف سبب میشود از محل تیر حمال ترک نخورد و موجب استحکام و مقاومت بالای سقف میشود و همچنین در هنگام تخریب سازه سقف کاملاً فرونریزد. استفاده از این میلگرد باعث ماهش خیز شده و بار واردشده بر میلگردهای کششی اصلی را کم میکند. از مزایای دیگر این میلگرد این است که دامنه لرزش را کاهش میدهد.
- _ در اجرای سقف تیرچهبلوک از یونولیت استفاده میکنند چون بلوک سنگین بوده و برای ساخت ساختمانهای چندطبقه ایجاد مشکل میکند.
- _ برای بتنریزی سقف تیرچهبلوک باید حتماً از گوشه بتنریزی را انجام داد چراکه اگر از وسط شروع کنیم سقف سنگین شده و فرومیریزد. بتن باید بر روی سقف بهطور یکنواخت پخش شود و فاصلهای بین آنها نباشد.
- _ در بتنریزی باید از محکم بودن جکها هم اطمینان حاصل کنیم تا سقف فرونریزد و بعد بتنریزی چند روز بمانند (حداقل ۱۰ روز) تا سقف محکم شود. باید جکها را بهگونهای تعبیه کرد که هر ۲ متر بهاندازهی ۲ میلیمتر بالاتر قرار گیرند تا هنگام بتنریزی سقف به دلیل سنگینی پایینتر آمده و سقف صاف شود و خیز از بین برود.
- _ برای جلوگیری از ریزش سقف هنگام زلزله درجایی که تیرچه به تیرآهن متصل میشود از میلگرد ممان منفی استفاده میکنند.
نکات اجرایی استاندارد و ایمن میلگرد
میلگردهایی که در فونداسیون به کار میروند بهصورت شبکه منظم هستند که میلگردهای ستون به آن متصل میشوند. اندازه میلگردها در ساختمان استاندارد باید مناسب انتخاب شود، یعنی با توجه به تعداد طبقات باید نصب گردد. برای محاسبه میلگرد مهندس سازه بر اساس متراژ و نوع سازه تعیین میکند که قطر میلگردهای کاربردی در ساختمان چقدر باشد (نقشههای سازه). اگر اندازه میلگردها طبق محاسبات و استانداردها اجرا نشود بسیار خطرناک است.
استانداردهای ساختمانهای اسکلت شناژ
در ساختمانهای شناژی باید از میلگرد استفاده شود. معماران در این ساختمانها هر پنجمتر یک شناژ ایجاد میکنند. در هر ۵ متر یک قاب در نظر گرفته و ۳۵ متر فاصله برای شناژ و دوباره این روند ادامه پیدا میکند. بعد بین دیوار که ۳۵ متر فاصله مانده را میلگرد رد کرده و شناژ میکنند.
البته میلگردهای شناژ باید قبل از ساختن دیوارها در نظر گرفته شود یعنی موقعی که فونداسیون را میریزند میلگردها را هم (شناژ) در نظر میگیرند و بعد دیوار هارا میسازند بعد شناژ ها را قالب چوبی را میبندند و بتن میریزند؛ که در شناژ باید حتماً آرماتور و میلگرد طبق استاندارد قرار بگیرد.
ایمنسازی ساختمانهای اسکلت بتن
اسکلت بتنی هم مقاومت فشاری و هم مقاومت کششی خوبی دارد. فرق اسکلت بتن با اسکلت فلز این است که اسکلت بتن ستوندارند و دیگربار روی دیوار نیست، به همین دلیل دیوارها در این صورت بهصورت تیغهای و ۱۰،۲۰،۲۵ سانتیمتر قطر دارند. دیوارهای سرویس بهداشتی ۱۰ سانتیمتری، دیوار جداکننده، پیرامونی بنا و دیوارهای داخلی ۲۰ سانتیمتری هستند.
هر ستون ممکن است ۱۲ میلگرد داخلش باشد اگر بخوان یک طبقه بسازند باز اگر تعداد طبقات بیشتر شود ۱۶ عدد میلگرد قرار میدهند. نمره میلگرد و تعداد میلگردی که در فونداسیون به کار میرود بسته به تعداد طبقاتی که روی آن قرار میگیرد، متفاوت است. اندازه ستون اسکلت بتن میتواند ۳۵×۳۵ سانتیمتری و ۴۵×۴۵ باشد که بستگی به تعداد طبقات دارد. هر چه تعداد طبقات بیشتر شود ستونها قطورتر میشود.
ساخت دیوار در ساختمان استاندارد اسکلت بتنی
از دیگر مزایای سازه بتنی این است که شما در ساختمان آجری باید ابتدا طبقه اول را ساخته بعد بتوانید طبقه بعدی را بسازید چون بار روی دیوار است، ولی در ساختمان اسکلت بتن برعکسه. در اسکلت بتن سقف ها را میتوان باهم ساخت. در این سازه میتوان دیوارهای پیرامونی طبقه دهم را کامل ساخت بدون اینکه طبقه اول ساخته شود همچنین میتوان دیوارهای داخلی و جداکننده طبقه دهم را ساخت، بهشرط اینکه سقف همه طبقات زدهشده باشد.
بهطور مثال این موضوع زمانی بسیار اهمیت دارد که شخص بخواهد طبقات دیگر را بهمرورزمان بسازد. اگر در سازه اسکلت بتن بخواهند طبقه اول را ساخته و بعد بخواهد طبقات دوم و سوم را بسازند ممکن است صدا و رفتوآمد کارگران ایجاد مزاحمت کند همچنین هنگام بنایی فراموش کنند که شیر آب را ببندند که سبب خیس شدن گچ طبقه اول و مشکلات بسیار دیگری میشود.
معایب ساختمان اسکلت فلز
این ساختمان داری مقاومت فشاری بالا و مقاومت کششی کمی دارد. از معایب این سازه عایق کردن است. ستونها باید موقعی که به فونداسیون بهخوبی جوش داده یا پیچ و مهره میشوند باید حداقل ۸۰ سانتیمتر تا ۱ متر عایق شوند، مخصوصاً ستونهایی که در زیرزمین هستند. یکسری میلگرد که به رول بولت معروفند بهصورت چهارتایی که سر آنها پیچ است و رزوه دارد که یک صفحه با چهار سوراخ داخل آن وجود دارد (صفحه بیس پلیت) که این میلگردهای بولت از آن عبور کرده و با پیچ میبندند.
حالا ستونهای فلزی را میآیند روی این صفحات بهخوبی جوش میدهند. بعد یک فلز ال شکل کنار ستون روی صفحه جوش میدهند تا ستون کج نشده و تعادل خود را حفظ کند. جایی که جوش داده میشود حتماً باید ضدزنگ بخورد و تا ۱ متر باید قیر گونی شود تا نم نکشد. اگر عایقکاری بهخوبی انجام نشود ستون نمکشیده و آهن زنگ می خورد و مقاومت ساختمان کم شده و بسیار خطرناک است که اینها همه از معایب سازه اسکلت بتن هستند. در ساخت این سازه باید دقت اجرا بسیار بالا باشد.
نکات مهم در اجرای فونداسیون سازهها
- در اسکلت فلز جای ستون را در نظر میگیرند دیوار هارا میسازند و بعد ستونها را اجرا میکنند یعنی میتوانید کل فونداسیون را اجرا و بعد ستونها را متصل کرد اما در اسکلت بتن همزمان که فونداسیون را اجرا میکنند ستون هم باید اجرا شود و میلگرد انتظار میگذارند.
- فاصله میلگردها: فاصلهی میلگردها طبق نقشهی اجرایی که مهندس طراح و عمران در اختیارتان قرار می دهد و دتایل فونداسیون را به شما داده و مشخصشده است. مثلاً اگر گفتهشده ۱۰ سانت ۱۰ سانت میلگردها نصب شوند باید همینجور طبق مورد خواستهشده عمل شود نباید یکی ۷ سانت یکی ۸ و یکی ۱۰ سانت شود. فاصلهها باید یکسان و یکنواخت باشند.
نکته: در نقشه هر جا @ بود یعنی فاصله میلگردها و هر جا ϕ دیده شد شماره میلگرد است.
- در فونداسیون ما دو تا شبکهداریم که با میلگرد شکلگرفته است و یک شبکه مربع شکل را به وجود میآورد. باید فاصله بتن مگر از فونداسیون در هر طرف ۱۰ حداقل سانتیمتر باشد، چون اگر فونداسیون را در لبه بتن مگر اجرا کنند باری که به بتن مگر وارد میشود باعث تخریب بتن مگر شده و ساختمان نشست میکند که بسیار خطرناک است یا ممکن است خاکهای آلوده در طی بتنریزی با بتن مخلوط شده و استحکام سازه بسیار کم میشود.
- باید فاصله کاور (همپوشانی میلگرد) در فونداسیون نیز رعایت شود. فاصله کاور فونداسیون از هر طرف (دو طرف) حداقل ۵ سانتیمتر است. این برای این بوده که وقتی بتن میریزیم دورتادور میلگردها بتن قرار بگیرد و آنها را بهطور کامل بپوشاند.
-
در ساختمان استاندارد میزان بالا آمدن میلگردها چقدر است؟
- در اجرای فونداسیون اندازهی بالا آمدن میلگردهای عرضی یک نسبت مشخص دارد و بر اساس تعداد طبقات و باری که روی آن وارد می شود مهندس سازه مشخص میکند که میزان بالا آمدن میلگرد چقدر باشد.
- در بستن شبکه فونداسیون هرگز نباید میلگردها و خاموت ها کج شده باشند باید صاف، دقیق و مرتب بسته شوند. اگر میلگردها کج شوند وقتی بتن میریزند میلگردها کاملاً میخوابند و تعادلشان به هم می خورد و هیچ مقاومتی ایجاد نمیکند. مورد مهم بعدی بستن خاموت ها است. در بستن خاموت ها در شناژ باید خیلی دقت کرد که شناژ نچرخد و آرماتورها محکم با سیم بسته شوند. اگر خاموت ها درست بسته نشوند ستونها میچرخند و باعث کاهش مقاومت میشوند.
چگونه ستونها را در ساختمانها، ایمن اجرا کنیم؟
چه شناژ ساختمانهای شناژی چه ستونهای اسکلت بتن باید مطابق با استانداردها اجرا شود. مثلاً اگر اسکلت بتن ۱۲ میلگرد داشته و اسکلت شناژ ۴ میلگرد دارد باید دور میلگردها را خاموت ببندیم. مهندس سازه در دتایل ها و نقشههایی که طراحی میکند قطر خاموت و قطر میلگرد را در نقشه مشخص کرده و علاوه بر این فاصلهی خاموت ها در ستون هم باید مشخص باشد. هر چه تعداد طبقات بیشتر شود در ساختمانسازی تعداد میلگرد و قطر آن افزایش پیدا میکند.
۶ نکته اجرایی دیوارچینی
- _ دیوارچینی چه در دیوار سازهای و چه در دیوار آجری باید با شاغول و ریسمان کاری انجام شود. دیوارچینی باید صاف و بدون هیچگونه انحرافی ساخته شده چراکه هرگونه انحراف خطرآفرین است و با یک ضربه، زلزله یا باد فرومیریزد.
- _ نسبت ملات دیوارچینی بسیار حائز اهمیت بوده و ضخامت مناسب بندها بین ۱۰ تا ۱۲ میلیمتر است.
- _ محل آجرچینی باید از چیزی تمیز باشد.
- _ اجرها قبل از کار شدن باید به مدت ۶۰ دقیقه در آب خیس بخورند تا بهراحتی به ملات بچسبند.
- _ زنجاب کردن مصالح را فراموش نکنید. آب و سیمان را باهم مخلوط کرده که نسبت آب باید بیشتر باشد و در انتهای کار (دو ردیف تا انتهای کار باقیمانده) روی دیوار بریزید.
- _ در قسمتهای بازشو حتماً از وال پست استفاده کنید.
عایقکاری قسمتهای مختلف یک ساختمان استاندارد
- عایقکاری رطوبتی بام: همچنین از ماهیچه برای آببندی بتن استفاده میشود. برای عایقکاری بام معمولاً خاک رس، مواد قیری و قطرانی، فلزات و آلیاژهای آنها، فراوردههای پنبه کوهی سیمان، کاشیهای سفالی و سیمانی، شیشه، مواد پلاستیکی و لاستیکی، چوب و ملات های ویژه مورد استفاده قرار می گیرد.
- عایق رطوبتی فونداسیون: بعد ازاجرای فونداسیون روی آن را عایقکاری میکنند تا بتوانند کف سازی را انجام دهند.
- عایقکاری کف آشپزخانه، سرویس بهداشتی و فضاهای مشابه: امروزه از ایزوگام برای عایقکاری حمام و سرویس بهداشتی استفاده میکنند. معمولترین عایق که برای سرویسهای بهداشتی استفاده میشود قیر و گونی، مشمع، مقوا و گونی است. عایقکاری در این فضاها ۱۵ سانتیمتر بالاتر از بالاترین نقطهای که امکان ریزش و تجمع آن وجود دارد (مانند لبه وان و زیر دوش) ضروری است.
روشهای بالا بردن ایمنی ساختمان استاندارد
- _ پله فرار: نصب اینگونه پلهها در هنگام زلزله، آتشسوزی و غیره بسیار اهمیت دارد. هنگام وقوع حادثه ممکن است راههای خروجی داخلی به هر دلیلی مسدود شوند در این حالت افراد میتوانند برای خروج اضطراری از این پلهها استفاده کنند.
- _ پنجرههای دوجداره: این پنجرهها از ورود سروصدا و آلودگی به داخل ساختمان جلوگیری میکنند. این پنجرهها عایق حرارت نیز هستند یعنی در تابستان باعث خنکی و در زمستان باعث کرمی فضای داخلی میشود. طول پنجرههای دوجداره مناسب است. طول شیشه در ساختمان نباید طولانی باشد، زیرا شیشه در دهنههای بزرگ بسیار خطرناک است. در هنگام طوفان، بادهای شدید، بارش تگرگ، آتشسوزی و غیره شیشهها بهراحتی فرومیریزند.
- _ ساختمان استاندارد، مجهز به سیستمهای تشخیص و دسترسی و امکانات برای اطفاء حریق وجود داشته باشد.
- _ استفاده از مصالح ساختمانی استاندارد و مقاوم به آتش
- _ عدم استفاده از مواد شیمیایی پرخطر بهعنوان عایق در ساختمان استاندارد
- _ حفاظت در برابر سقوط و برخورد: استانداردهایی را برای ایمنی راهپلهها، سطح شیبدار و نردبان، همراه با الزامات نردههای شیشهای، پنجرهها و موانع وسیله نقلیه برای جلوگیری از سقوط تعیین کنید.
- _ دسترسی و استفاده از ساختمان استاندارد: مستلزم فراهم آوردن سهولت دسترسی و گردش در داخل تمام ساختمانها، همراه با الزامات تسهیلات برای افراد معلول است.
- _ ایمنی برق: طراحی، نصب، بازرسی و آزمایش تأسیسات الکتریکی را بهمنظور جلوگیری از صدمات ناشی از برقگرفتگی و سوختگی و جلوگیری از صدمات ناشی از آتشسوزی در اثر داغ شدن بیشازحد قطعات الکتریکی یا قوس الکتریکی پوشش میدهد.
- _ مواد و طرز کار: الزامی برای انجام کارهای ساختمانی با استفاده از مصالح مناسب و به شیوه کار است.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!