صنعت کاشی از قدیمالایام در ایران متداول بوده و از دوران صفویه کاشیکاریهای جالبی در اصفهان بهیادگارمانده است.
در ادامه به نکات مهمی درباره کاشیکاری خواهیم پرداخت.
کاشی و ملات تشکیلدهنده آن چیست؟
کاشی قطعهای است لعابی به ابعاد ۱۰×۱۰ یا ۱۵×۱۵ یا ۲۰×۲۰ و یا غیره و ضخامت آن در حدود ۶ میلیمتر الی ۱ سانتیمتر است. کاشی بر حسب لعاب روی آن به رنگهای سفید و یا الوان به بازار میآید. کاشی متشکل از دولایه میباشد. لایه زیرین کاشی از جنس خاک رس است که پس از تعیین درصد ناخالصیهای آن و اضافه نمودن مواد لازم آن را قالبگیری نموده و پس از خشککردن آن را به کوره میبرند. در این مرحله پختن قطعه کاملاً انجام نمیشود آن را بهصورت نیم پخت از کوره خارج مینمایند به این قطعه اصطلاحاً پخت بیسکوییتی و یا بیسکوییت میگویند.
سپس با لایه دوم (مواد زودگیری به نام لعاب) که روی آن است دوباره آن را به کوره برده در این مرحله لعاب ذوب شده و کلیه رویه کاشی را میپوشاند و سطحی صاف صیقلی و غیرقابلنفوذ ایجاد میکند. چنانچه لایه زیرین و رویی کاشی دارای ضرایب انبساط متفاوت باشد، در اثر تغییر درجه حرارت روی لعاب کاشی ترکهایی ایجاد میشود که خیلی بد منظره و نازیباست.
لعابی که روی کاشی میدهند انواع مختلف دارد مانند لعابهای نمکی یا لعابهای رنگی مانند سنگآهن منگنز دار و یا اکسید آهن آبدار. این مواد رنگی را بر روی سفال کاشی میپاشند، بعد آن را در کوره برده حرارت میدهند و لعاب بهصورت قشر صیقلی شیشه درآمده و تمام سطح آجر را به طور یکنواخت میپوشاند.
نحوهی اجرا کاشی در ساختمان
برای کاشیکاری ابتدا زیر کاشی را در کف بهوسیله گچ یا ماسه تراز کرده و بعد کاشی را به حال تراز و شاقول نصب نموده و موقتاً با قطعهای از گل رس تعادل آن را حفظ مینمایند بعد دوغاب پر سیمانی با ماسه نرم ساخته و آهستهآهسته پشت آن را در دو یا سه مرحله پر میکنند. اگر در یک مرحله پشت کاشی را با دوغاب سیمانی پر کنند ممکن است در اثر وزن دوغاب کاشی از جای خود کنده و یا شاقول و تراز بودن خارج شود.
سپس پشت یک رج کاشی که با دوغاب سیمان پر شد رج بعد را روی آن میگذراند و بعد از اتمام کار درزهای آن را با ملاتی که از لحاظ رنگ با کاشی هماهنگ باشد بندکشی مینمایند. معمولاً از لحاظ زیبایی ارتفاع کاشیکاری را تا زیر سقف ادامه میدهند ولی حداقل ارتفاع کاشی در حمامها بهواسطه وجود دوش تا ۱۸۰ سانتیمتر و در آشپزخانه تا ۱۵۰ سانتیمتر (چند رج بالاتر از ظرفشویی) و در توالتها تا ۶۰ سانتیمتر و اگر در توالت دستشویی وجود داشته باشد ارتفاع کاشی در آن قسمت ۹۰ سانتیمتر باید باشد.
کاشیکاری در قسمتهای مختلف ساختمان
حمام، توالت، روشویی، آشپزخانه، دستشویی از مهمترین مکانهای ساختمان هستند از لحاظ اجرای ساختمانی مخصوصاً در مورد قیرگونی دارای یک نوع دیتیلاند فقط ممکن است از لحاظ تأسیسات و یا نوع لولهکشی باهم متفاوت باشند.
لایههای کف سرویسها از پایینبهبالا بعد از طاق ضربی به شرح زیر است:
۱. بتن سبک برای شیب بندی
۲. یک لایه ماسه و سیمان
۳. قیرگونی
۴. فرش کف
۱. استفاده از بتن سبک برای شیب بندی
چنانچه در کف سرویسها کفشور کار گذاشته شود حتماً باید تمام قسمتهای کف شیب ملایمی بهطرف کفشور داشته باشند. نصب کفشور در حمامها لازم است ولی در آشپزخانهها یا قفسههای لوکس و مدرن که چندان آبریزی در کف نداریم احتیاج به کفشور نیست اگر هم باشد برای احتیاط مسئلهای نیست و در کف محل دستشوییها و توالت، آبی را که در کف میریزد میتوان با تی دستی زمینشور خشک کرد.
۲. ماسه و سیمان برای زیر قیرگونی
همیشه یک قشر ماسه و سیمان برای زیر قیرگونی انجام میشود. این لایه و لایه قیرگونی افقی و عمودی برای تمام سرویسها لازم است.
۳. قیرگونی نکتهای بسیار مهم در کاشیکاری
قیرگونی بهتر است در دو مرحله انجام شود. چون معمولاً کاشیکاری سرویسها را قبل از فرش کف انجام میدهند و اگر قیرگونی کف نیز همزمان با دیوارها انجام دهیم هنگام نصب کاشی به آن آسیب میرسد و خساراتی وارد میکند و برای جلوگیری از دوبارهکاری بهتر است ابتدا دیوارها را قیرگونی نموده و حداقل ۱۰ سانتیمتر بر روی کف خوابیده شود و بعد از اجرای کاشیکاری و بلافاصله قبل از فرش کف نسبت به قیرگونی کف اقدام نموده و فوراً كف را شروع مینماییم.
بهتر است قیرگونی کف سرویسها در دولایه گونی و سه لایه قیر انجام شود و پس از اجرا حتماً بهوسیله آب بستن در محل از غیرقابلنفوذ بودن آن مطمئن شویم. بهتر است عایقکاری حمامها تا زیر سقف انجام پذیرد.
باید توجه داشت که در کاشیکاری دیوارها چون ماسه و سیمان به قیرگونی خوب نمیچسبد و بعد از خشکشدن این دولایه بهصورت دو جسم جدا از همکار میکنند و در اثر کوچکترین ضربه لایه رویی فرومیریزد، برای جلوگیری از این موضوع چنانچه قیرگونی را تا ارتفاع ۳۰ سانتیمتر بالاتر از دوش میبرند، بر روی آن یک لایه تور سیمی میکشند که ملات پشت کاشی لعابی به آن بچسبد و معمولاً تور سیمی را با میخ به دیوار متصل مینمایند.
۴. منظور از فرش کف چیست؟
اگر کف سرویس دارای شیب باشد یعنی اگر در کف، کفشور کار گذاشته شود محل سرویس را باید با کفپوشهایی که ابعاد آن کوچکتر باشد فرش نماییم. این ابعاد بستگی به بزرگی و کوچکی سرویس دارد زیرا با قطعات بزرگ مثل ۳۰×۳۰ نمیتوان شیبهای لازم را در مکانهای کوچک اجرا نمود ولی اگر شیب نداشته باشد با هر سایزی میتوان کف را اجرا کرد.
زیرسازی (آمادهکردن زیرکار کاشی)
دقبل از اقدام به کاشیکاری دیوارها، باید وضع دیوارها ازلحاظ تراز و شاقول بودن و همچنین قائمه بودن زوایا کنترل شود و چنانچه نواقص و اشکالاتی در زیرسازی وجود داشته باش، باید آن را مطابق نظر دستگاه نظارت مرتفع نمود. روی سطوحی که برای کاشیکاری در نظر گرفته شده است، نباید پوششی از کاهگل، گچوخاک، گچ یا هر نوع ملات دیگری غیر از ماسه و سیمان وجود داشته باشد.
اگر ملات مصرف شده در بندکشی آجرهای دیوار، ملاتی غیر از ماسه و سیمان باشد، بهتر است لااقل ۲۴ ساعت قبل از اقدام به کاشیکاری، سطح دیوار با ملات ماسه سیمان (به نسبت ۶ ماسه و ۱ سیمان، یا ۱۰ ماسه و ۱ سیمان) به طریق گلنم (پاشیدن ملات) به ضخامت ۳ تا ۵ میلیمتر پوشانده شود.
نکته: موارد فوق برای مواقعی است که کاشیکاری با دوغابریزی انجام میشود.
فضای بین دیوار و کاشی و ملات آن
کاشی را نباید قبل از نصب، مدت زیادی در آب قرارداد که زنجاب شود، فقط کافی است کاشی را در آب فروبرده و به کاربرد. عرض بند در کاشیکاری حوضها و استخرها همیشه باید ۲ تا ۳ میلیمتر باشد تا بندها بهوسیله ملات پر شود. فضای بین دیوار و کاشی به طور متوسط ۳ سانتیمتر بوده و باید به نحوی از ملات پر شود که ملات کاملاً سطح پشت کاشی را بپوشاند. ریختن خرده آجر، گل رس (که غالباً برای چسباندن کاشی به کار میرود) و مانند اینها به پشت کاشی، ممنوع است.
حمام، دستشویی و مانند آن که عایقکاری در بدنه دیوار قرار دارد، حتماً باید روی عایقکاری توری سیمی، نصب و کاملاً به دیوار محکم شود عایقکاری پشت کاشیکاری، نباید چروکخورده باشد. بهتر است در تهیه ملات از مصرف سیمان سفید خودداری کرد. چنانچه اجباراً در ساختن ملات از سیمان سفید استفاده شود، باید بهجای ماسه، پودر کوارتز (سنگ شیشه) به کار رود. بهترین نسبت برای مخلوط کردن سیمان سفید و کوارتز نسبت ۱ سیمان و ۶ پودر کوارتز تا ۱ سیمان و ۱۰ پودر کوارتز است. نباید کاشی دیواری را در اماکنی که در معرض یخزدگی قرار میگیرد، به کاربرد.
بهترین نحوه نصب سرامیک
سرامیک را روی بستری از ملات که در بالا توضیح داده شد، قرار داده و با تخته ماله سطح آن را صاف میکنند. باید توجه داشت که هنگام چسباندن سرامیک، اندود رویه (ملات) نباید گیرش خود را آغاز کرده باشد، زیرا در آن صورت سرامیک کاملاً به ملات نچسبیده و بعداً جدا خواهد شد. پس از نصب سرامیک، و گیرش ملات، سطح سرامیک را آب میزنند تا کاغذ روی آن جدا شود و پس از آن با دوغاب، درز آنها را پر میکنند.
ممکن است سرامیکها روی کاغذ نبوده و جدا باشند که در آن صورت نصب سرامیک، دانهدانه و بادقت فراوان پهلوی یکدیگر انجام میگردد. در این حالت باید سطح بهدستآمده کاملاً صاف و یکنواخت باشد. شکل سرامیک، مربع، مستطیل، شش گوشه و مانند اینهاست.
بندکشی سرامیک و کاشی به چه صورت است؟
میزان دوغاب سیمان و پودر سنگ برای پرکردن بندها بهاندازه سرامیکها بستگی دارد. دوغاب مصرف شده برای بندکشی همواره بیشتر از حجم فضای خالی است، زیرا مقداری از دوغاب مصرفی برای سرامیک کاری باقی میماند که پاک میشود و مصرف مجدد ندارد و لذا حجم دوغاب مصرفی برای سرامیک کاری با احتساب دورریز به میزان یک لیتر در هر مترمربع پیشنهاد میگردد. در بندکشی میتوان متناسب با رنگ سرامیک از رنگهایی استفاده کرد که به زیبایی سرامیک بیفزاید.
مراقبت ضمن گیرش سرامیک و کاشی
حداقل تا سه روز بعد از نصب سرامیک نباید به آن ضربه مکانیکی وارد آید و درجه حرارت فضایی که سرامیک شده، نباید از +۵ درجه سانتیگراد کمتر شود. در صورت لزوم پس از گیرش اولیه ملات بندکشی، آب دادن سرامیک در چند نوبت کمک شایانی به ازدیاد مقاومت مینماید.
مهمترین نکات در مبلمان و لوازم سرویسهای بهداشتی
سرویسهای بهداشتی شامل لوازم بهداشتی و شیرآلات است:
۱. جنس لوازم بهداشتی از چیست؟
بدنه این لوازم از جنس چینی، فولاد و یا پلاستیک است و روی آنها با لعاب مخصوص پوشانده میشود. این لعاب باید از جنس مقاوم در برابر نفوذ آب و رطوبت انتخاب گردد. بهعلاوه لعاب باید شفاف و صاف بوده و فاقد ترکخوردگی، لبپریدگی و یا بینظمیهای دیگری که بر نمای خارجی اثر نامطلوب دارد، باشد. لبههای لوازم بهداشتی باید صاف، عاری از ترک و برآمدگیهای تیز باشند. برخی مانند ظرفشویی یا فلاش تانک میتوانند از جنس فولاد زنگنزن تهیه گردند که در این صورت به لعاب نیازی ندارند.
نکته: لوازم بهداشتی که از طرف کارفرما تحویل داده میشوند، باید باتوجهبه اصول فنی و مراقبت کامل از محل تحویل بارگیری، بهپای کار حمل و تخليه در محل مناسب دستهبندی و تا تاریخ نصب، به نحو مناسبی نگهداری شوند. لوازم بهداشتی که پیمانکار رأساً تهیه مینماید، باید قبل از نصب به تأیید دستگاه نظارت برسند. همچنین شیرآلات مطابق مشخصات و با نظر و تأیید دستگاه نظارت انتخاب میگردند.
۲. نکات مهم در نصب لوازم بهداشتی
بهطورکلی برای نصب لوازم بهداشتی، باید نکات زیر رعایت شوند:
- لوازم بهداشتی که لوله فاضلاب از زیر به آنها متصل میشود، باید با پیچومهره مقاوم در برابر خوردگی به کف محکم شوند.
- اتصال خروجی فاضلاب لوازم بهداشتی که در کف یا دیوار به شبکه فاضلاب متصل میشود، باید کاملاً آببند باشد.
- اتصال لوله ورودی آب به لوازم بهداشتی باید به نحوی باشد که برگشت ۱ جریان اتفاق نیفتد.
- نحوه اتصال لوازم بهداشتی که به دیوار نصب میشوند، باید چنان باشد که وزن آنها به لولهها و اتصالات داده نشوند.
- لوازم بهداشتی باید به نحوی نصب شوند که تمیزکردن سطوح آنها و نیز تمیزکردن سطوح کف و دیوار اطرافشان بهآسانی میسر باشد.
- لوازم بهداشتی باید تراز و بهموازات سطوح دیوارهای مجاور نصب شوند.
۳. استانداردهای توالت فرنگی و بیده
فاصله بدنه دیوار کاشی شده تا مرکز لوله فاضلاب توالت فرنگی باید برابر استاندارد کارخانه سازنده بوده و در هر مورد به تأیید دستگاه نظارت برسد. برای نمونه این فاصله برای برخی از استانداردها، ۳۰ و یا ۳۲ سانتیمتر است. حداقل قطر لوله فاضلاب توالت فرنگی، ۴ اینچ است.
توصیه میگردد لوله فاضلاب بیده وارد دیوار شود و فاصله روی لوله مذکور تا کف تمام شده، حدود ۷ سانتیمتر باشد. بیده باید توسط یک سیفون به شبکه فاضلاب ارتباط داشته باشد. اگر قرار است بيده از کف به شبکه فاضلاب راه یابد، باید مرکز لوله فاضلاب تا دیوار مطابق استاندارد کارخانه سازنده و با تأیید دستگاه نظارت انتخاب گردد. این فاصله برای یکی از استانداردها برابر ۳۰ سانتیمتر است. در این حالت نیز لوله فاضلاب توسط سیفون به بیده نصب میشود.
نکته: حداقل قطر فاضلاب بیده ۲ اینچ است.
۴. استانداردهای نصب توالت ایرانی
فاضلاب توالت ایرانی باید برابر استاندارد کارخانه سازنده از کف تمام شده پایینتر باشد، این فاصله برای یک نوع توالت برابر ۲۸ سانتیمتر است. قیروگونی باید حدود ۵ سانتیمتر در داخل لوله فاضلاب قرار گیرد. بدنه توالت باید روی قشری از ماسه نرم قرار داده شود. بدنه توالت نباید هیچگاه روی ملات یا بتن که موجبات شکستن احتمالی توالت را فراهم میسازد، جای گیرد. توالت باید به نحوی نصب گردد که آب بههیچوجه در محوطه آن جمع نشده و آبهای احتمالی ریخته شده در محوطه کاملاً به درون آن سرازیر شود. حداقل قطر لوله فاضلاب توالت ایرانی ۴ اینچ است.
نکته: توالت ایرانی باید از نوع تخت یا کشکولی باشد. انتهای فاضلاب توالت ایرانی، باید تاحدیکه میسر است در داخل لوله فاضلاب قرار گیرد. فاصله مرکز لولهی فاضلاب این توالت تا دیوار حداقل ۳۰ سانتیمتر و فاصله محور آن از دیوار مجاور یا هر مانع دیگر، نباید از ۳۸ سانتیمتر کمتر باشد.
۵. وان، یکی دیگر از لوازم بهداشتی
وانها معمولاً به ابعاد مختلف ساخته میشوند. ابعاد دو نوع از وانهای مورداستفاده ۱۷۰×۷۰ و ۹۰×۲۰۰ سانتیمتر است. مرکز فاضلاب وان از دیوارهای طرفین باید لااقل ۵۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد. حداقل قطر فاضلاب وان، ۲ اینچ است. وان باید دارای سرریز باشد. دیوارهای اطراف آن باید تا ارتفاع ۲۰ سانتیمتر بالاتر از لبهی وان عایقکاری شوند، چنانچه وان توکار نصب گردد، باید لبهها حداقل ۱ سانتیمتر داخل دیوار قرار گیرند.
اگر جلوی وان دیواره داشته باشد، باید یک سوراخ به قطر تقریبی ۲ تا ۳ سانتیمتر از زیر وان به خارج یعنی روی کف حمام تعبیه شود تا آب ناشی از بخار آب احتمالی در زیر وان با تعبیه شیب بندی مناسب به خارج انتقال یابد. روی عایق زیر وان تا سطح فرش کف حمام با ملات ماسه و سیمان در امتداد کف حمام پر میشود تا آب بهراحتی از آن خارج شود.
۶. دستشویی (روشویی)، یکی از اساسیترین نیازهای سرویس بهداشتی
فاضلاب دستشویی و نیز شیرهای پیسوار آن، باید تا کف تمام شده حدود ۵۰ سانتیمتر فاصله داشته باشد. حداقل قطر فاضلاب دستشویی، ۲ اینچ است. دستشویی باید بهوسیله بست آهنی به دیوار متصل شود. ارتفاع دستشویی تا کف تمام شده حدود ۸۰ سانتیمتر است.
۷. چه نکاتی هنگم نصب ظرفشویی (سینک) باید رعایت شود؟
فاصله مرکز فاضلاب ظرفشویی تا زمین برابر ۶۰ سانتیمتر و حداقل قطر آن ۲ اینچ است. اگر شیرهای ظرفشویی به دیوار متصل میگردند، باید فاصله آنها تا کف تمام شده ۱/۱۵ متر باشد. فاصله سطح فوقانی ظرفشویی تا کف نهایی برابر ۹۰ سانتیمتر است.
۸. لوله کشی ماشینهای ظرفشویی و رختشویی
فاصله مرکز لوله فاضلاب و لوله آبرسانی تا زمین ۶۰ الی ۷۰ سانتیمتر است. حداقل قطر لوله فاضلاب این ماشینها، ۲ اینچ است. لولههای آب و فاضلاب، نباید در پشت ماشین قرار گیرند، بلکه باید در کنار ماشینهای یاد شده واقع شوند.
۹. بهترین نحوه نصب شیرآلات
شیرها در نقاطی که روی نقشههای اجرایی تعیین شده نصب میگردند. قبل از نصب باید شیرها را از هرگونه آلودگی پاککرده و با باز و بسته کردن مکرر آنها از صحت عملکردشان اطمینان حاصل نمود. اگر شیرآلات روی دیوار نصب میشوند، فاصله نصب شیر آب گرم و سرد باید برابر استاندارد باشد. معمولترین فاصله بین دو شیر آب یاد شده ۱۶ و در برخی از موارد ۱۸ سانتیمتر است.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!