آثار مهم معماری معمار بزرگ هوشنگ سیحون
طراحی آرامگاه فردوسی بزرگ
ساختمان آرامگاه توسط هوشنگ سیحون در سال ۱۳۱۳ هم‌زمان با آیین‌های هزاره فردوسی ساخته شد. این بنا از سه قسمت تشکیل شده که مهمترین آن، بخش میانی است. سنگ قبری از جنس مرمر به ابعاد ۱×۱.۵ متر و حدود ۰.۵ متر ارتفاع در این بخش ساخته شده و در مرکز روی سکوی مرمری قرار گرفته است.
بخش دوم شامل؛ تالاری مربع شکل از جنس مرمر است که داخل آن با کاشی تزئین شده و چهار ستون بلند با دو سر ستون بزرگ در چهارگوشه این تالار وجود دارد. سومین بخش، محوطه پلکانی پوشیده از سنگ مرمر بوده که اتاق روی آن قرار گرفته و تعداد زیادی از اشعار فردوسی روی دیوار آن حک شده است. این بنا یادآور معماری پاسارگاد و مقبره کوروش است. تصویر مردی بالدار در بالای ضلع جنوبی بنای اصلی، یادآور ویژگی‌های معماری پرسپولیس است.
مساحت ساختمان ۹۴۵ متر است و بهترین حجاران، تصاویری از شاهنامه را بر دیوارهایش حک کردند. اما از آنجا که در طراحی بنا محاسبات فنی دقیقی انجام نشده، بویژه به سبب عدم محاسبه مقاومت خاک و مصالح، ساختمان آرامگاه از همان سال‌های نخست شروع به جذب رطوبت و نشست کرد. به دستور انجمن آثار ملی در سال ۱۳۴۳ بازسازی بنا با نظارت مهندس هوشنگ سیحون در سال ۱۳۴۷ به انجام رسید. این بنا در سال ۱۳۴۸ با طراحی تکمیلی که هوشنگ سیحون بر اساس آرامگاه کوروش انجام داده بود، گسترش یافت و باغ اطراف آن به همراه موزه کنارش ساخته شد.
معماری و بازسازی آرامگاه ابو علی سینا
بخش آرامگاه به مساحت ۶۱۰ متر مربع، ساختمانی تمام بسته و پوشیده از سنگ خارا بوده، که کتابخانه ،موزه و فضای اصلی آرامگاه (اتاق مقبره) را در خود جای داده است. سطحی که این فضاها اشغال می کنند در حدود ۳۵ درصد از سطح کل بخش آرامگاه بوده و باقی آن با خاک پر شده است. ورودی اصلی به شکل رواقی با ستون های قطور نیم مخروطی در شرق بنای آرامگاه قرار گرفته است. دسترسی دیگری نیز از سمت غرب به فضای مقبره تأمین شده که البته دسترسی فرعی و خدماتی تلقی می شود.
برج کشیده و بلند یادبود، به شکل منشوری دوازده وجهی بوده که از استقرار دوازده ستون بتنی در اطراف دایره ای به قطر پنج متر بر فراز ساختمان آرامگاه به وجود آمده است. این ستون های کشیده هرچه به سمت بالا می روند به در جهت مرکز دایره جمع شده و در نهایت به کلاهک مخروطی شکل فوقانی می رسند. ارتفاع رأس برج از روی سکو ۲۱ متر بوده که هفده متر آن مربوط به پایه و ۴متر آن مربوط به کلاهک مخروطی است.
طراحی آرامگاه خیام نیشابوری
معمار این بنا هوشنگ سیحون، برای آرامگاه ده پایه در نظر گرفته است، زیرا عدد ۱۰ اولین عدد دو رقمی و پایه و اساس بسیاری از اعداد است. از هر پایه دو تیغه بر اساس مدل ریاضی به شکل مورب بالا می‌رود و با دیگر تیغه‌ها برخورد می‌کند و از مقابل بر روی پایه‌ی روبه رویش پایین می‌آید. همه این تیغه‌های مورب در محور عمودی وسط برج، همدیگر را قطع می‌کنند.
این سطح پر از پیچیدگی بر اثر یک فرمول ریاضی به وجود آمده که نماد دانش ریاضی خیام است، از طرفی تقاطع تیغه‌ها در سقف آرامگاه یک ستاره به وجود می‌آورد که نشان دهنده‌ی جنبه‌ی ستاره‌شناسی شخصیت خیام است. بنای این آرامگاه را به صورت مشبک ساخته‌اند و بین هر دو پایه در قسمت پایین مثلث بزرگی را به وجود آورده‌اند. در کنار این مثلث بزرگ یک لوزی بزرگ و کشیده به وجود آمده که بر روی قسمت بیرونی و داخلی آن اشعار و رباعیاتی از خود خیام به خط نستعلیق آقای عبدالرسولی و به صورت کاشیکار‌ی‌های زیبا تزیین شده است.
یک لوزی دیگر نیز در کنار لوزی بزرگ احداث شده و در بالای لوزی دوم و نزدیک به نوک گنبد، لوزی سوم کوچکتری قرار دارد. کل این پایه‌ها در نوک گنبد به هم پیوند می‌خورند و سقف یا کلاهک گنبد را شکل می‌دهند. بیشتر قسمت‌های این سقف گنبدی شکل به صورت مشبک و توخالی بوده که شکل ستاره‌ای را به وجود می‌آورد که باز هم یادآور علم نجوم خیام است.
معماری آرامگاه کمال الملک
در بنای یادبود کمال الملک دو نوع قوس دیده می‌شود:
- شش قوس نیم‌دایره‌ی نما که نسبت دهانه به ارتفاع آن‌ها ۱ به ۲/۱ است.
- چهار قوس متقاطع که بر روی قطرها دیده می‌شود. همچنین در پایین قوس‌های اصلی نما، از روبرو دو قوس کوتاه‌تر نیز وجود دارند که در واقع تلاقی قوس‌های متقاطع هستند.
شاید بتوان گفت حجم کلی بنا از پوسته‌ای سه‌بُعدی در فضا حاصل شده که در یک حرکت نرم، دو نوع قوس یاد شده را به هم پیوند می‌دهد. این قوس‌ها و پوشش آن‌ها در بالا، اشکال هندسی مخروطی‌شکلی را به وجود آورده‌اند که ابتکاری هندسی بوده و اوج خلاقیت معماری را در بهره‌گیری از عناصر معماری سنتی ایران در ترکیبی جدید و موزون نشان می‌دهد. در این بنا مانند آرامگاه خیام، هندسه نقشی شایان توجه دارد و پیوند عمیق این بنا را با نظام معماری ایرانی برقرار کرده است.
تزیینات استفاده شده برای آرامگاه کمال الملک، کاشی معرق است که نقوش آن‌ها بسیار هنرمندانه بر روی سطح‌های منحنی نما به‌کار گرفته شده‌اند و به سمت خط تقارن قوس‌ها، این نقوش کوچک و کوچک‌تر می‌شوند. به گفته‌ی طراح؛ کاشی معرق، معماری کاشان که زادگاه کمال الملک است را یادآور می‌شود. نمای بنا، تزئینات و همچنین رنگ کاشی‌‍‌ها هماهنگی فراوانی با آرامگاه عطار که در کنار آن است، دارد به گونه‌ای که شاید بازدیدکننده، در نگاه اول، گمان کند که این بناها بخشی از هم هستند. طراح این بنای زیبا و فوق العاده، استاد هوشنگ سیحون است.
طراحی آرامگاه نادر شاه افشار
این بنا روی سکویی به ارتفاع دو متر از سطح زمین قرار گرفته است. در نمای ورودی به طرف چپ نزدیک موزه روی تراس یک حوضچه با سنگابه از جنس خارا به صورت یکپارچه ساخته شده است. سنگابه از بالا به شکل یک مثلث متساوی الاضلاع بوده و از نماهای جانب شش مثلث بزرگ و کوچک، یک در میان حجم آن را به وجود آورده است.
پوشش بنا از بتن مسلح نمایان ساخته شده است. در تالار آرامگاه یک پوشش مربع شکل بزرگ با تراش های مثلثی از داخل و بیرون و مرتفع تر از قسمت های دیگر به گونه ای ساخته شده که چهار مثلث بزرگ مشرف به ستون های هشت گانه ی داخل تالار با نقش هندسی مخصوصی از سنگ های مرمر نازک یزد، نور زرد رنگ ملایمی را به داخل آرامگاه پخش می کند.
درب های فلزی داخل برای موزه ها، فضای زیر برج و همچنین نرده های دورتادور باغ شکل تبرزین نادر را تداعی می کنند. برای طراحی باغ نیز اشکال مربع و مثلث استفاده شده است. آبریزها، حوض ها و جویبارها همه بر پایه ی باغ ایرانی طراحی شده و در یک گوشه ی باغ، بناهای فرعی برای تالار اجتماع، کتابخانه، سرویس و گلخانه در نظر گرفته شده که در حالت هماهنگی با خود بنای آرامگاه است. مجموعه مجسمه ها توسط آقای ابوالحسن صدیقی در رم ساخته و با برنز ریخته شده است.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
