اجرای سقف طاق ضربی و معایب و مزایای آن
انواع سقف‌ها ازنظر شکل ظاهری
سقف پوششی برای جلوگیری از نفوذ عوامل طبیعی به داخل ساختمان است. ازجمله عوامل طبیعی می‌توان به تابش مستقیم آفتاب، وزش باد، ریزش باران و برف اشاره کرد. سقف‌ها ازنظر شکل ظاهری به سقف‌های تخت، شیب‌دار و قوسی تقسیم می‌شوند.
سقف‌هایی که زاویه شیب آن‌ها با افق بین صفرتا ۱۰ درجه باشد، سقف تخت نامیده می‌شوند. سقف‌های شیب‌دار، با افق زاویه‌ای بین ۱۰ تا ۷۰ درجه می‌سازند. سقف قوسی که خود به انواع مختلفی مانند؛ طاق گهواره‌ای، چهار ترک و انواع گنبدها تقسیم‌شده و این سقف در قدیم متداول بوده ولی امروزه کمتر اجرا می‌شود.
اجزای سقف‌های طاق ضربی
ساده‌ترین نوع سقف‌های افقی که در این نوع سازه‌ها اجرا می‌شود، سقف طاق ضربی است. این سقف از تیرآهن‌ها به‌عنوان اجزای باربر و از آجر به‌عنوان پرکننده بین تیرآهن‌ها و همچنین به‌عنوان اجزای فشاری سقف که باعث انتقال نیرو می‌گردد، استفاده می‌شود.
مراحل ساخت سقف طاق ضربی
برای ساخت سقف طاق ضربی، کارها را می‌توان به مراحل جداگانه‌ای تقسیم نمود که به ترتیب زیر انجام می‌پذیرد:
- پس‌ازاینکه دیوارها به ارتفاع موردنظر رسیدند، روی آن‌ها را قالب‌بندی و آرماتور گذاری کرده، به‌صورت کلاف بتن‌ریزی می‌کنند. این عمل به این دلیل انجام می شود که اگر سر تیرآهن، مستقیماً روی دیوار آجری قرار بگیرد، به علت کم بودن عرض بال تیرآهن و فشارهای وارده بر یک نقطه، لذا آجر زیر تیرآهن در اثر نیروی زیاد خواهد شکست و باعث خرد شدن سایر آجرها و دیوار خواهد شد. تیرآهن‌های سقف باید به‌وسیله تسمه‌ها یا میلگرد به‌طور ضربدری به یکدیگر مرتبط شوند.
- فواصل تیرآهن‌های طاق ضربی به‌طورمعمول بین ۹۰ تا ۱۰۰ سانتیمتر در نظر گرفته‌شده و به صفحات فولادی که قبلاً در کلاف افقی جای گرفته‌اند جوش داده می‌شوند. زمانی که سقفی را با تیرآهن و آجر می‌پوشانیم، مسلماً دو تیرآهن در طرفین سقف، یعنی ابتدا و انتهای سطح پوششی قرار می‌گیرند. این سقف می‌تواند به‌خوبی نیروهای عمودی، یعنی نیروهای ناشی از جاذبه زمین را تحمل کند؛ اما در مقابل نیروهای جانبی مقاومت خوبی نداشته و امکان تغییر شکل قوس و فروریختن آجرها وجود دارد.
- در طاق زنی رج‌های آجر باید کلاً در صفحه‌ای عمود بر سطح جانبی تیرآهن و با خیزی بین ۳ تا ۴ سانتیمتر، به‌صورت یکنواخت و بدون پستی‌وبلندی اجرا شوند. در اتصال آجرهای سقف باید دقت شود که بندها رو به روی‌هم نباشند، یعنی فاصله بین هر دو آجر در وسط ردیف قبلی قرار گیرند.
نکات مهم هنگام دوغاب ریزی
پس‌ازاینکه عملیات طاق زنی به اتمام رسید، برای پر کردن منافذ (چشمه‌ها) طاق، دوغاب ریزی انجام می‌شود. بهتر است قبل از دوغاب ریزی زیر سقف اندود شود تا منافذ باقی‌مانده در سقف کاملاً پر شوند. هنگامی‌که از دوغاب گچ استفاده می‌شود، دوغاب را در استانبولی ساخته و پی‌درپی بر روی طاق ریخته تا تمام منافذ پرشده و پوسته نازکی از گچ روی طاق بماند.
چنانچه از ماسه سیمان برای دوغاب ریزی استفاده می‌شود باید طاق کاملاً خیس شود، بعد دوغاب آماده را روی سقف ریخته تا مانند دوغاب گچ تمام سوراخ‌ها را پرکرده و پوسته‌ای از ماسه سیمان روی سقف باقی بماند. موقع استفاده از دوغاب سیمان برای محکم شدن آن باید سقف را تا سه روز نمناک نگه داشت.
نقش میل مهار در اجرای سقف طاق ضربی
ساده‌ترین روش برای جلوگیری از نزدیک و دور شدن تیرها در طول دهانه، استفاده از میل مهار است. تیرآهن‌های سقف باید به‌وسیله تسمه‌ها و یا میلگردهای حداقل ۱۴ میلی‌متر به‌طور ضربدری به یکدیگر مرتبط شوند. تعداد این ضربدرها برای هر حداکثر ۲۵ متر مربع، یک عدد است.
علت رنگ زدن تیرآهن‌ها و میلگردها پس از نصب چیست؟
تیرآهن‌ها و میلگردها را با ضدزنگ، قبل از زدن طاق و پس از نصب، باید رنگ کرد تا از زنگ‌زدگی آن‌ها جلوگیری شود، به این دلیل آن‌ها را قبل از نصب رنگ نمی‌کنند که اولاً در موقع حمل و نصب مقداری از پوشش رنگ‌ها از بین رفته و ثانیاً به هنگام جوشکاری مقداری از رنگ‌ها در محل جوش براثر گرمای زیاد از بین می‌روند.
با چه موادی ناهمواری‌های روی سطح طاق ضربی را می‌پوشانند؟
روی سقف طاق ضربی ناهموار است، به همین دلیل برای پوشش نهایی، سطح طاق ضربی را تا تراز موردنظر با مواد پرکننده با وزن مخصوص کم مانند، بتن سبک‌پر می‌کنند. بعدازاین، مرحله کف سازی سطح فوقانی برابر نقشه انجام خواهد شد. از خصوصیات این پوشش پرکننده، امکان عبور تأسیساتی است. لذا قبل از انجام این مرحله بایستی کلیه لوله‌گذاری‌های لازم انجام‌شده باشد.
رفع ترک‌های مویی در سقف
چون فولاد و آجر، دو جنس متفاوت بوده و ازنظر انقباض و انبساط و سایر خصوصیات با یکدیگر تفاوت بسیاری دارند، غالباً پس از اندود کردن زیر سقف در مجاورت آهن و آجر، ترک‌های مویی ایجادشده و تیرآهن‌ها خود را نشان می‌دهند. برای جلوگیری از عیوب فوق بهتر است قبل از اندود، در اطراف تیرآهن‌ها توری سیمی گالوانیزه بکار برد تا هم از ایجاد ترک‌های مویی جلوگیری شده و هم باعث بهتر چسبیدن اندود به تیرآهن شود.
مزایای سقف طاق ضربی
- پس از اجرای سقف طاق ضربی امکان تغییر در ساختمان وجود دارد.
- اجرای آن با سرعت بیشتری نسبت به بقیه سقف‌ها صورت می‌گیرد.
- مصالح به‌کاررفته در سقف طاق ضربی در دسترس بوده و تهیه آن آسان است.
- هزینه اجرای آن نسبت به بقیه سقف‌ها پایین است.
- اجرای آن ساده است و نیاز به دانش زیادی ندارد.
- نیاز به شمع بندی و غیره ندارد.
۷ عیب مهم سقف
- لرزش سقف در اثر هرگونه ضربه و حرکت زیاد است.
- به دلیل وزن زیاد این سقف، در هنگام زلزله به‌راحتی فرومی‌ریزد.
- امکان لوله‌کشی و نصب تأسیسات وجود ندارد، مگر اینکه ضخامت سقف را زیاد کنیم.
- امکان زنگ‌زدگی و پوسیدگی در اثر تماس آهن با گچ
- صاف و یکنواخت نبودن آن
- نداشتن انسجام کافی
- ایجاد سروصدا به هنگام راه رفتن روی سقف یا ایجاد ضربه
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!
