انواع سقف در سازه های فلزی و بتنی
سقف یکی از مهم‌ترین قسمت‌های ساختمان بوده که دارای انواع مختلفی است. تنوع سقف‌ها برای سازه‌های مختلف، متفاوت است. این بخش از ساختمان باید دارای مقاومت لازم در برابر نیروهای واردشده باشد تا دچار هیچ‌گونه آسیبی نشود.
اهمیت انواع سقف در ساختمان‌ها از دیدگاه سازه‌ای
همان‌طور که گفته شد انواع سقف در ساختمان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند. وظیفه سقف‌ها به‌طورکلی جمع‌کردن و انتقال بارهای مرده و زنده طبقات مختلف به تیرها است. این بار پس از وارد شدن به تیرها به ستون‌ها منتقل شده، سپس به فونداسیون رسیده و در آخر به زمین منتقل می‌شود.
سقف مورد استفاده در ساختمان‌سازی باید دارای چه ویژگی‌هایی باشد؟
- _ مقاوم حرارتی در برابر سرما، آتش‌سوزی و گرما
- _ مقاوم در برابر نیروی وزن خود و پارهایی که باید تحمل کند.
- _ مقاوم بودن قطعات در برابر فرسودگی
- _ عایق رطوبتی و مقاومت در برابر آب و هوا
انواع مختلف سقف در سازه‌های فلزی و بتنی
۱. سقف‌های پیش ساخته بتنی
در این نوع سقف، سقف‌ها از ستون‌ها، دال‌ها و پانل‌های از قبل ساخته شده استفاده می‌گردد. نصب این گونه سقف‌ها بسیار سریع و راحت‌تر نسبت به سایر سقف‌ها است. نصب و اجرای سقف‌های پیش ساخته بسیار راحت بوده و دیگر نیازی به قالب‌بندی و سایر تجهیزات دیگر نیست، بلکه این امر شرایطی را فراهم می کند که بتوان این نوع سقف‌ها را در آب و هوایی که اجرای بتن ممکن نیست، استفاده و اجرا کرد.
انواع سقف‌های پیش ساخته بتنی نسبت به سایر انواع سقف‌ها دارای مزیت‌هایی هستند که شامل موارد زیر است:
- _ راحتی در حمل، اجرا و ساخت
- _ مقرون به صرفه و اقتصادی
- _ قابلیت دسترسی آسان
۲. انواع سقف‌های عرشه فولادی
انواع سقف‌های عرشه فولادی یکی از مناسب‌ترین سقف‌ها برای جایگزینی سقف‌های تیرچه بلوک است. این سقف‌ها با ورق‌های گالوانیزه ذوزنقه‌ای شکل ساخته شده و اجزای تشکیل دهنده آن میلگرد، بتن، ورق گالوانیزه، فلاشینگ و گل‌میخ است. با به کار بردن انواع سقف عرشه فولادی می‌توان در طبقات عملیات سقف گذاری و بتن‌ریزی را به طور هم‌زمان انجام داد. این سقف‌ها هم در سازه‌های فولادی قابل اجرا بوده و هم می‌توان در سازه‌های بتنی از آن استفاده کرد.
از مزیت‌های این سقف‌های می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- _ سرعت بالا در اجرا
- _ ایمنی بیشتر حین کار
_ این سقف‌ها دارای معایبی نیز هستند که شامل موارد زیر است:
- _ لرزش شدید آن‌ها
- _ مشکل بودن اجرای این سقف
تفاوت سقف کامپوزیت با عرشه فولادی در چیست؟
- _ در انواع سقف عرشه فولادی به علت وجود ورق‌های گالوانیزه، فاصله تیرچه‌ها بیشتر است، درحالی‌که در سقف کامپوزیت تیرچه‌ها در فاصله یک متری از هم قرارگرفته‌اند؛ که این فاصله در سقف عرشه فولادی می‌تواند ۲-۳ متر باشد.
- _ سقف عرشه فولادی به علت وجود ورق‌های کنگره‌دار نیازی به قالب‌بندی با چهار تراش ندارد، ازاین‌رو سرعت اجرای آن بالاست. به‌گونه‌ای که می‌توان تمامی طبقات را همراه بتن‌ریزی نمود.
- _ در صورت استفاده از ورق گالوانیزه در سقف عرشه فولادی، امکان آلودگی صوتی و ایجاد سروصدا وجود دارد.
- _ در سقف کامپوزیت به برش گیر نیاز است. سقف‌های عرشه فولادی نیز نوعی کامپوزیت هستند و نیاز به برش گیر دارند، اما برش گیر موجود در سقف کامپوزیت ناودانی است درحالی‌که در سقف عرشه فولادی گلیمخ می‌باشد.
۳. انواع سقف‌های پیش ساخته دال ورقی
ازاین‌گونه سقف‌ها می‌توان در ساختمان‌هایی که با بتن پیش ساخته، ساخته‌شده‌اند استفاده کرد. سقف‌های پیش ساخته دال ورقی قابلیت تحمل بارهای مرده هم در زمان بهره‌برداری و هم در زمان اجرا را به میزان بسیار زیادی دارند. متأسفانه نصب این سقف‌ها در محل اجرا به دلیل ابعاد بزرگ پانل‌های پیش ساخته اغلب با مشکلاتی همراه است.
از مزیت سقف‌های پیش ساخته دال ورقی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- _ کاهش هزینه‌های اجرا
- _ صرفه‌جویی در زمان ساخت
- _ رفتار خوب سازه‌ای پانل‌ها
۴. سقف‌های پیش ساخته با استفاده از مقاطع T شکل
این سقف‌ها زمانی که پوشش دهانه بزرگ‌تری به وسیله سقف مدنظر است به شکل دوبل یا منفرد قابل اجرا هستند. در صورت اجرای این نوع سقف‌ها در ساختمان، وزن قطعات فولادی به‌کاربرده شده در ساختمان به میزان بسیار زیادی کاهش می‌یابد.
۵. انواع خرپاهای فضایی (Space trusses)
خرپاهای فضایی برای پوشش دهانه‌های بزرگ در دو جهت قابل‌استفاده هستند. این سیستم شامل؛ تعدادی اعضای خرپا بوده که در حالت سه‌بعدی یک سیستم سقف را با درجه نامعینی پدید می‌آورد.
۶. سقف‌های پیش ساخته پس کشیده
این سقف‌ها شامل: مجموعه‌ای از غلاف‌ها برای عبور کابل‌ها و همچنین قطعات پیش ساخته هرمی شکل است. با قرار گرفتن قطعات پیش ساخته بر روی داربست‌های موقت، که ممکن است فولادی یا چوبی باشند، در محل‌های تعبیه‌شده بین واحدهای پیش ساخته توسط سیمان پرشده و بدین گونه اتصال بین آن‌ها برقرار خواهد شد.
۷. سقف‌های کندویی (مشبک لانه زنبوری)
این سقف‌ها از قالب‌های مکعبی دارای جنس پلی پروپیلن، فایبر گلاس و فولاد تهیه و ساخته‌شده‌اند. در میان این قالب‌ها نیز تعدادی میلگرد کششی قرارگرفته که سبب افزایش مقاومت در برابر بارها و فشارهای وارد شده به آن است.
۸. انواع سقف‌های دال بتنی
اجرای این سقف‌ها در ساختمان‌سازی در مقایسه با سایر سقف‌ها از هزینه بالاتری برخوردار است. این‌گونه سقف‌ها بیشتر در ساختمان‌های صنعتی بزرگ و مهم استفاده می‌شود، که از آرماتور و بتن ساخته‌شده اند.
از مزایای سقف دال بتنی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- _ عمر طولانی
- _ مقاومت حرارتی و صوتی
- _ صرفه‌جویی در مصالح
- _ مقاومت در برابر لرزش
۹. مزایای سقف‌های تیرچه بلوک
این نوع از سقف‌ها یکی از رایج‌ترین سقف‌های مورد استفاده در ساختمان‌سازی است. سقف‌های تیرچه بلوک تنها در سازه‌های بتنی قابل اجراست، اما در سازه‌های فلزی نیز می‌توان از این سقف‌ها استفاده کرد. این سقف‌ها دارای وزن بسیار سبکی بوده و در برابر نیروهای وارد شده به آن از مقاومت زیادی برخوردار هستند. اجزای تشکیل‌دهنده سقف تیرچه بلوک شامل؛ بتن، تیرچه، بلوک پرکننده، آرماتور تقویتی برش و آرماتور حرارتی است.
مزایای سقف تیرچه بلوک شامل موارد زیر است:
- _ مقاوم در برابر آتش‌سوزی
- _ عایق رطوبتی
- _ عایق حرارتی
- _ وزن سبک
- _ عایق صوتی
- _ مقاوم در برابر فشار و نیروهای وارده
- _ هموار بودن سطح
معایب سقف تیرچه بلوک شامل موارد زیر است:
- _ قابل استفاده نبودن در دهانه بزرگ
- _ نیاز به صرف زمان زیاد برای اجرا
- _ نیاز به نیروی ماهر و متخصص برای اجرا
۱۰. انواع سقف وافل (Waffle Roof)
این سقف درواقع همان سقف تیرچه بلوک بوده که در آن به‌جای یونولیت از وافل (قالب‌های موقت) استفاده شده است. متأسفانه قالب‌های مورد استفاده در سقف وافل بعد از مدتی کارایی خود را از دست داده و باید مجدداً نسبت به خرید سقف اقدام نمود. سقف وافل بیشتر برای سقف مکان‌هایی همچون فرودگاه، بیمارستان، سوله‌های صنعتی و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرد.
از مزایای سقف وافل می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- _ مقرون به‌صرفه
- _ بتن‌ریزی یکپارچه بدون استفاده از روان کننده
- _ ظرفیت حمل بار خیلی زیاد
- _ آسانی و سرعت در ساخت
- _ ظرفیت کنترل لرزش
- _ وزن سبک
- _ به مقادیر کمتری از بتن نیاز دارد.
۱۱. سقف یوبوت (Ubot roof)
این‌گونه سقف‌ها مشبک بوده و برای سبک‌سازی دال‌های سقف مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از این سقف‌ها تنها برای حذف بتن و ایجاد حفره درون دال صورت می‌پذیرد. سقف یوبوت بسیار در برابر خردشدگی و شکستگی حساس است، ازاین‌رو باید در هنگام اجرا و نصب آن مراقبت‌های زیادی صورت پذیرد.
۱۲. انواع سقف متحرک (Movable roof)
سقف‌های متحرک نوعی از سقف‌های برقی بوده که قابلیت باز و بسته شدن را دارند. این سقف‌ها در کافه، استخر و غیره مورد استفاده قرار می‌گیرند. برای نصب و اجرای این سقف‌ها نیازمند یک موتوربرقی برای باز و بسته شدن سقف هستید.
۱۳. آشنایی سقف کامپوزیت (مختلط)
این‌گونه سقف در اسکلت فلزی قابلیت اجرا دارد. سقف کامپوزیت از فلز، بتن، تیر فرعی، برش گیر و آرماتور حرارتی تشکیل شده است. برای ایجاد سطحی یکپارچه و نازک‌کاری در اجرای این سقف می‌توان از سقف کاذب یا سقف رابیتس استفاده نمود.
از مزایای سقف کامپوزیت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- _ امکان بتن‌ریزی چند سقف به‌طور هم‌زمان
- _ عدم نیاز به شمع بندی
معایب استفاده از سقف کامپوزیت در ساختمان‌سازی:
- _ وجود محدودیت در اجرای دهانه‌های بلند
- _ عدم سازگاری در اسکلت بتنی
- _ وجود لرزش
- _ عدم وجود فضای کافی برای عبور تأسیسات در زیر سقف
تفاوت سقف کامپوزیت و کرومیت در چیست؟
- _ استفاده از سقف کرومیت در دهانه‌های بیشتر از ۸ متر به‌هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود، اما استفاده از سقف کامپوزیت در دهانه‌های بیشتر از ۸ متر هم مناسب است.
- _ سقف کامپوزیت از زیر نیاز به قالب‌بندی دارد. اجرای این سقف بسیار کند تر از سقف کرومیت است.
- _ تیرچه‌های مورد استفاده در سقف کامپوزیت دارای تنوع بیشتری هستند، درحالی‌که در سقف کرومیت این تنوع وجود ندارد.
- _ فاصله تیرچه‌ها در سقف کامپوزیت ۱ متر بوده اما در سقف کرومیت ۷۰ سانتی‌متر است.
۱۴. انواع سقف کاذب (False Ceiling)
انواع سقف‌های کاذب ازجمله سبک‌ترین سقف‌ها در ساختمان‌سازی به حساب می‌آیند. سقف کاذب از اجزایی همچون گچ، توری و الیاف پلیمری تشکیل شده است. ازجمله سقف‌های کاذب می‌توان به پی وی سی، رابیتس، کناف و غیره نام برد. این سقف‌ها به راحتی به سقف اصلی متصل شده و بین تیرچه‌ها اجرا می‌شوند.
از مزایای سقف‌های کاذب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- _ مقاوم در برابر حرارت
- _ اجرای سریع
- _ ایمنی زیاد
- _ وزن سبک
۱۵. سقف پیش تنیده (Stretch ceiling)
در این سقف به‌جای استفاده از آرماتور از کابل‌هایی با مقاومت کششی بالا استفاده شده است. این کابل‌ها توسط گره‌های مخصوصی در دو انتهای تیر تثبیت و محکم شده‌اند. ازاین‌رو پس از کشیده شدن کابل و رها شدن آن، تمایل به رسیدن به حالت اولیه و جمع شدن دارند.
سقف‌های پیش تنیده به این معناست که فشاری دائمی و ثابت در بتن ایجاد می‌شود به‌گونه‌ای که دلخواه و به‌اندازه باشد. این سقف‌ها مقداری از تنش ها و نیروهای کششی ناشی از بارهای زنده و مرده را خنثی می‌کند. از مزایای اجرای این سقف‌ها می‌توان به قابلیت اجرا در دهانه‌های زیاد با حداقل تعداد ستون اشاره کرد.
۱۶. سقف طاق ضربی (Multiple arch roof)
این سقف یکی از قدیمی‌ترین روش‌های اجرای سقف به‌حساب می‌آید. متأسفانه با وجود مزایای زیادی که اجرای این سقف دارد، مورد تائید ضوابط و آیین‌نامه ساختمان‌سازی نبوده و دیگر اجرای آن رایج نیست.
۱۷. انواع سقف چوبی (Wooden roof)
چوب یکی از مصالح پرطرفدار در ساختمان‌سازی به حساب می‌آید که به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. استفاده از چوب برای اجرای سقف ساختمان نیز خالی از لطف نیست. چوب به ساختمان جلوه‌ای مدرن، کلاسیک و گاه سنتی می‌دهد.
مزایای استفاده از چوب در اجرای سقف شامل موارد زیر است:
- _ قابلیت اجرای آسان و راحت
- _ کاهش وزن کلی ساختمان
- _ مقرون به‌صرفه
- _ کاهش نیروی لرزش ناشی از زلزله
- _ مقاوم در برابر نیروهای فشاری و کششی
- _ عایق صوتی
- _ سازگار با محیط‌زیست
معایب استفاده از چوب در اجرای سقف:
- _ مستعد نفوذ موریانه
- _ محدودیت استفاده در برخی مناطق
- _ عدم مقاومت در برابر آتش‌سوزی
۱۸.انواع سقف کرومیت (Chromite roof)
انواع سقف کرومیت (تیرچه فولادی) فقط در سازه‌های فلزی قابل اجراست اما استفاده از آن‌ها در سازه‌های بتنی، غیر مجاز نیست. کرومیت کاملاً شبیه به تیرچه بلوک است اما با آن تفاوت‌هایی نیز دارد. این تفاوت‌ها شامل موارد زیر است:
- _ تیرچه‌های بتنی، پاشنه بتنی همراه با آرماتور دارد؛ اما سقف کرومیت از یک تسمه با میلگردهای زیگزاگی که نبشی بالا را به تسمه پایینی متصل می‌کند تشکیل شده است.
- _ سرعت اجرای سقف تیرچه فولادی بسیار بیشتر از تیرچه بلوک می باشد. علت این امر این است که اجرای سقف تیرچه بلوک به علت نیاز به شمع بندی طبقه طبقه بوده اما اجرای انواع سقف تیرچه فولادی را می‌توان همراه با بتن‌ریزی انجام داد.
- _ فاصله تیرچه‌ها در سقف کرومیت ۷۰ سانتی‌متر است، اما در سقف تیرچه بلوک ۵۰ سانتی‌متر می‌باشد. ازاین‌رو تعداد مصرف تیرچه در سقف کرومیت کمتر است.
- _ تیرچه بلوک نیاز به جک گذاری و شمع بندی دارد، اما سقف کرومیت نیازی به شمع بندی ندارد. علت شمع بندی این است که تیرچه‌های بتنی تحمل وزن بتن خیس را نداشته و باید حتماً از شمع بندی در زیر آن‌ها استفاده کرد.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!
