رنگ شناسی و کاربرد آن در طراحی داخلی و معماری

رنگ شناسی در معماری و تاثیر آن در زندگی انسان

رنگ یک عنصر جدایی‌ناپذیر از زندگی ما است. رنگ شناسی در معماری بسیار حائز اهمیت است و تأثیر عمیقی بر احساس انسان دارد. پس هدف استفاده از رنگ در طراحی یک فضای معماری فقط به دکوراسیون آن بر نمی‌گردد، بلکه طراح رنگ وظیفه تحریک بینایی و پردازش آن برای ایجاد بهترین امکانات رفاهی را دارد. این امر در محیط هایی از جمله مطب‌ها، کارخانه‌های صنعتی و تولیدی، مراکز آموزشی، خانه سالمندان، مراکز اصلاح و تربیت و غیره از اهمیت بیشتری برخوردار است.

رنگ از طراحی و معماری جدا نیست. معمار باید تأثیر رنگ هر عنصر در ساختمان از مصالح اولیه ساختمانی مانند چوب، سنگ، آجر و مرمر گرفته تا رنگ درب، پنجره را در نظر بگیرد. به‌طورکلی، افراد بر اساس تجارب گذشته و نمادهای فرهنگی برخی از رنگ‌ها را با احساسات خاصی مرتبط می‌دانند – به عنوان مثال، ممکن است رنگ قرمز را به دلیل ارتباط با خون، تهدیدآمیز یا ترسناک تلقی کنند.

تاثیر فوق‌العاده رنگ در فضای داخلی

رنگ روی انواع سطوح در فضا تأثیر می‌گذارد. همچنین می‌تواند حجم‌های مشخص و جزئیات سازه را نشان دهد یا از لحاظ بصری جنبه‌های خاصی از فضا را نمایان کند. وقتی شما رنگ‌های خاصی را روی سطوح مختلف اعمال می‌کنید، جلوه های بصری متفاوتی به دست می‌آورید، به طور مثال:

استفاده از رنگ تیره برای سقف سبب می‌شود فضا کوچک تر به نظر برسد.
اگر رنگ دیوار مرکزی متضاد با بقیه دیوارها باشد، فضا کوچیک‌تر، در حالی که اگر رنگ همه دیوارها یکسان باشد، فضای بزرگ‌تر از حد واقعی به نظر می‌رسد.
رنگ آمیزی دیوارهای جانبی باعث می‌شود، فضا کوچک تر به نظر برسد.
در صورتی که رنگ دیوار و سقف مرکزی یکسان باشد، فضا گسترده‌‌تر به‌نظر می‌رسد.
اگر دوست دارید ارتفاع فضا کمتر به نظر برسد یا کانون توجه را ارتفاع قرار دهید، پس تمام سطوح را نصفه رنگ آمیزی کنید. به‌طوری‌که رنگ‌های تیره در سطوح فوقانی قرار بگیرند.
رنگ‌های خنثی اغلب به رنگ‌های بژ، خاکستری یا کرم طبقه بندی می‌شوند. رنگ خنثی می‌تواند به طور یکپارچه با طرح شما ترکیب شود و برای استراحت بصری در اتاق خواب استفاده شود.

روانشناسی رنگ و کاربرد آن در معماری

آبی: احساس مثبت بودن، اعتماد به نفس و امنیت را منتقل می‌کند. اغلب در فضاهای تجاری مانند آژانس‌های هواپیمایی، بانک‌ها، دفاتر و شرکت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زرد: خوش بینی، کنجکاوی، خوشرویی و فضای روشن‌تر را به تصویر می‌کشد. به طور مكرر در فضاهای تجاری یا رستوران‌ها برای جلب توجه عابرین پیاده مورد استفاده قرار می‌گیرد.
قرمز: این رنگ انرژی، هیجان، انگیزه را نشان می دهد؛ بنابراین، به طور منظم در فضاهای تجاری، مانند فروشگاه‌ها یا فست فودها مورد استفاده قرار می‌گیرد، زیرا میل و اشتیاق مصرف کننده را زیاد می‌کند.
سبز: باعث ایجاد حس آرامش و رفاه می‌شود. این رنگ بیشتر در فضاهای مرتبط با سلامتی و رفاه مانند بیمارستان‌ها و مراکز استراحت استفاده می‌شود.
نارنجی: از ترکیب رنگ زرد و قرمز به دست می‌آید. نارنجی خلاقیت، سرخوشی و اشتیاق را ایجاد می‌کند. این رنگ اغلب در محیط های مانند ادارات، استودیوها و مدارس استفاده می‌شود. ترکیب نارنجی همراه با رنگ آبی، اعتماد را منتقل می‌کند.
بنفش: باعث انتقال رفاه، آرامش و لطافت می‌شود و بیشتر در خانه ها و هتل‌ها استفاده می‌شود.

رنگ شناسی در معماری و کاربرد آن در پروژه‌های ساختمان سازی

در پروژه های بیمارستانی یا حوزه بهداشت، از رنگ‌ها به عنوان یک عنصر مکمل برای توان بخشی بیماران استفاده می‌شود.
در پروژه های شهری، گاهی اوقات از رنگ‌ها برای بازگرداندن نشاط و نوسازی فضاهای و بافت‌های فرسوده استفاده می‌شود.
در مراکز آموزش و مهد کودک ها از رنگ‌ها برای ایجاد حس نشاط و یادگیری بیشتر استفاده می‌شود.
در پروژه‌های تفریحی و رفاهی از رنگ‌ها برای حس آرامش، اشتیاق و سر خوشی استفاده می‌شود.

نور و تاثیر آن بر معماری

علاوه بر رنگ شناسی در معماری نور یکی از فاکتورهای مهم دیگر است که به همراه جنبه‌هایی مانند ساختار، نظم فضایی، مواد، رنگ و غیره موردتوجه قرار می‌گیرد. این درخشش و نور است که باعث ایجاد زیبایی و سایر خصوصیات قابل‌مشاهده می‌شود. رنگ و نور ارتباط عمیقی باهم دارند. شناخت رنگ از طریق نور تابش شده و انعکاس آن، حاصل می‌شود. به دلیل اینکه افراد در زمان طولانی در ارتباط با فضا و در معرض تابش‌های منعکس‌شده از رنگ‌ها قرار دارند، نور تأثیری عمیق بر روحیه آن‌ها می‌گذارد و عنصری مهم در معماری است.

انسجام در طراحی فضا با استفاده از رنگ‌ها

یکی از محبوب‌ترین روش‌های طراحی در چند دهه اخیر، استفاده از یک پلان مشابه برای فضاهای عمومی در خانه است. به این معنی که اتاق‌های دیوارکشی شده اکنون دارای فضای مشابهی هستند، حتی اگر از لحاظ عملکرد با هم متفاوت باشند. درواقع رنگ می‌تواند انسجام را در فضاهای چند منظوره ایجاد کند. از طریق رنگ می‌توانید طرحی را ایجاد کنید که در آن اتاق ناهارخوری، اتاق نشیمن و آشپزخانه رابطه بصری داشته باشند. همچنین می‌توانید از این ایده برای ایجاد یک رابطه بصری در کل خانه یا در یک اتاق مستقل استفاده کنید.

قانون ۶۰-۳۰-۱۰ چیست؟

قانون ۶۰-۳۰-۱۰ در واقع تجزیه و تحلیل میزان هر رنگ، بافت یا الگوی مورد نیاز در اتاق انتخابی شما است. این یک قانون کلاسیک دکوراسیون است که بیان می‌کند که ۶۰٪ اتاق باید یک رنگ غالب، ۳۰٪ ثانویه و ۱۰٪ فرعی باشد.

چگونه از قانون ۶۰-۳۰-۱۰ استفاده کنیم؟

از کجا می‌دانید هر رنگ در اتاق شما چقدر تاثیرگذار است؟ یک طراح داخلی می‌تواند به شما برای دستیابی به این قانون طلایی به شما کمک کند.

۶۰٪ رنگ اصلی شامل دیوارها، وسایل بزرگ (مانند مبل یا تختخواب)، فرش، کابینت یا دیوار پوش خواهد بود. این باید اصلی ترین رنگی باشد که با نگاهی گذرا به اتاق می‌بینید.
۳۰% رنگ ثانویه به صندلی، ملافه، پرده، دیوارهای شاخص و درها اشاره دارد. هدف استفاده از رنگ ثانویه ایجاد کنتراست با رنگ اصلی است تا فضا روشن شود.
۱۰٪ رنگ فرعی مربوط به لوازم جانبی است که شامل کوسن، تابلوی نقاشی، شمع و اشیا کوچک دیگر است.

استفاده از رنگ شناسی در معماری با استفاده از قانون ۶۰-۳۰-۱۰

طرح تک رنگ یا مونوکروم

اگر می‌خواهید دکوراسیون آرامش بخشی داشته باشید، می توانید به جای اینکه از رنگ های متنوع استفاده کنید تنها یک رنگ را انتخاب کنید. استفاده از این روش می تواند بهترین انتخاب برای طراحی داخلی فضای شما باشد. در این صورت شما هنوز هم از قانون ۶۰-۳۰-۱۰ پیروی می‌کنید، اما به جای استفاده از رنگ‌های غیر مرتبط، از طیف‌های مختلف یک رنگ استفاده می‌کنید.

به‌طورمثال ‌در آپارتمان‌هایی که معمولاً خانه‌هایی با زمین کوچک هستند، طراحی داخلی باید به‌گونه‌ای باشد که راحتی ساکنان حفظ شود. رنگ‌های خنثی همیشه می‌توانند رنگ اصلی طراحی در این فضاها باشند. یکی از محبوب‌ترین رنگ‌های خنثی سیاه‌ و سفید تک‌رنگ است. اصولاً می‌توانید برای جادارتر و بزرگ تر نشان دادن یک آپارتمان، رنگ سفید را برای دیوارها انتخاب کنید و برای ایجاد تفاوت خاص در اتاق، رنگ سیاه را انتخاب کنید.

استفاده از رنگ‌های مکمل در طراحی

در قلب تئوری رنگ‌ها این یک طرح محبوب با دو رنگ مکمل است که روی چرخه رنگ در مقابل یکدیگر قرار دارند. استفاده از این طرح رنگ می تواند با کنتراست بالا بسیار جذاب باشد. این طرح به طور طبیعی شامل یک رنگ گرم و سرد می‌شود. به‌عنوان‌مثال، رنگ مکمل به زرد بنفش است که ترکیبی از آبی و قرمز است.

ایجاد فضای آرامش بخش با استفاده از رنگ‌های مشابه

در این طرح از سه رنگ مجاور یکدیگر استفاده می شود. استفاده از رنگ‌های مشابه می تواند بسیار آرامش بخش باشد. قرمز، نارنجی و زرد نمونه ای از این رنگ‌ها هستند. در این طرح به‌طورمعمول یک رنگ غالب وجود دارد که بیشتر از دیگر رنگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رنگ معمولاً یک رنگ اولیه یا ثانویه است. هنگام استفاده از این رنگ‌ها، می‌توان با تغییر مقدار و اشباع رنگ، طرحی سه‌بعدی ایجاد کرد.

طرح رنگی سه گانه با هارمونی بسیار زیبا

این یک طرح با سه رنگ است که با فواصل مساوی در اطراف چرخ رنگ قرار دارند. یک طرح رنگ سه گانه می‌تواند شامل سبز، بنفش و نارنجی باشد. در این طرح باید به اشباع رنگ‌هایی که انتخاب می‌کنید دقت کنید. در این طرح از انتخاب یک رنگ اصلی و دو رنگ فرعی استفاده می‌شود. هارمونی این طرح مخصوصاََ درصورت استفاده از رنگ‌های کم‌رنگ، بسیار زیبا و چشم نواز است. رنگ‌های سبز، آبی و آبی فیروزه‌ای رنگ‌های مشابه هستند.

کنتراست بسیار قوی با طرح تقسیم-مکمل

این طرح رنگ نیز شامل سه رنگ است. در ابتدا یک رنگ و سپس رنگ های مکمل دو طرف آن انتخاب می‌شوند. این طرح رنگی دارای کنتراست بصری بسیار قوی است، اما تضاد در آن از ترکیب رنگ‌های مکمل کمتر است. به‌طور مثال سبز رنگ اصلی و رنگ قرمز، مکمل این رنگ است. رنگ‌های سبز و قرمز، رنگ‌های اصلی هستند که یکی از رنگ‌ها گرم و دیگری سرد است. در طبیعت نیز قرارگیری گل سرخ در میان‌برگ‌های سبز باعث زیبایی خیره‌کننده‌ای می‌شود.

استفاده از طرح رنگی تترادیک (Tetradic)

این طرحی است که در آن از دو مجموعه رنگ‌های مکمل استفاده می‌شود. داشتن چهار رنگ برای طراحی می‌تواند بسیار چالش برانگیز باشد. این روش می‌تواند یک طرح رنگی کامل و غنی ایجاد کند. استفاده از یک رنگ اصلی با سه رنگ فرعی یکی از راه‌های ایجاد هماهنگی در طرح رنگ تترادیک است. روش دیگر برای ایجاد یک طرح تترادیک دلپذیر استفاده از چهار رنگ سرد است.