سبد خرید
0

هیچ محصولی در سبد خرید نیست.

تلفن گویا: 034-34370360

نحوه طراحی یک خانه، ضوابط و استاندارد‌های آن (قسمت اول)

در این مقاله می‌خواهیم شما‌را با نحوه طراحی یک خانه و قوانین و ضوابط آن آشنا کنیم.

عرصه زندگی خصوصی و فردی

عرصه زندگی خصوصی و فردی یکی از مهم ترین مسائل در این عرصه نحوه مکان یابی و تخصیص فضای مناسب به این عرصه است. برای یک زندگی متوازن لازم بوده که بین زندگی جمعی و زندگی خصوصی و شخصی افراد، تعادل ایجاد شود.

محل استقرار: عرصه خواب (خصوصی) شامل؛ اتاق خواب فرزندان، اتاق خواب والدین، کتابخانه و گاهی هم اتاق خواب میهمان است. این بخش از ساختمان به عنوان خصوصی ترین و آرام ترین بخش خانه، ضمن نزدیکی به فضای خانوادگی مانند؛ نشیمن و آشپزخانه، معمولا به طور مستقل و دور از پذیرایی مهمان طراحی می شود.

 

عرصه زندگی خصوصی و فردی

بخش خواب باید در قسمت ساکت خانه و دور از صدای مزاحم طراحی شود و به حمام و سرویس، دسترسی نزدیکی داشته باشد. همچنین اتاق خواب بهتر است به بالکن و حیاط دسترسی داشته باشد، آفتابگیر باشد، از دید و منظر خوبی برخوردار و دارای تهویه مناسب باشد. در واحدهای مسکونی دو طبقه معمولا بخش خواب در طبقه اول (بالا) طراحی می شود.

در مکان یابی اتاق های خواب بهتر است اتاق خواب اصلی از اتاق خواب های دیگر استقلال نسبی داشته باشد؛ به همین جهت در بعضی طرح ها، اتاق خواب اصلی در طبقه همکف و اتاق خواب های دیگر در طبقه اول مکان یابی می شوند. در صورتی که برای میهمان اتاق خواب مستقلی در نظر گرفته شود، این اتاق بهتر است در طبقه همکف در نزدیک ورودی و فضای زندگی خانوادگی طراحی شود تا ضمن استفاده برای میهمان، به عنوان یک اتاق دنج برای مطالعه و انجام کارهای روزانه بتواند دراختیار خانواده نیز قرار گیرد.

ضوابط و استاندارد و نحوه طراحی اتاق ها

ضوابط و استاندارد اتاق های خواب

اندازه اتاق های خواب، بسته به تعداد افراد استفاده کننده، نوع فعالیت ها، مبلمان و لوازم مورد نیاز معمولا از ۱۲ تا ۲۰ متر مربع تغییر می کند. حداقل مساحت اتاق باید ۶ متر مربع در نظر گرفته شود. ابعاد اتاق خواب به نحوه مبلمان نیز بستگی دارد. بهتر است تخت خواب در موقعیتی پیش بینی شود که مستقیما در مقابل در ورودی اتاق و در معرض دید و یا چسبیده به پنجره اتاق نباشد و در عین حال از دید و منظر خوبی برخوردار باشد.

ضوابط و استاندارد فضای اتاق خواب فرزندان

برای طراحی یک مجموعه باید فضاهایی مانند؛ اتاق خواب ها، حمام، توالت حتما بکار گرفته بشود. اگر در طراحی داخلی حمام از کمد دردیوارها استفاده کنید برای اینکه بتواند عایق صدا باشد و باعث جلوگیری صدا به اتاق ها شود بسیار مفید خواهد بود. برای تهویه و نور طبیعی اتاق از پنجره نیز استفاده کرد. مساحت اتاق باید بین ۱۲ تا۱۵ متر مربع باشد تا بتواند لوازمی مانند؛ میز، کمدو تخت خواب در خود جای دهد البته با توجه به وسیال اتاق می تواند این مساحت متغییر باشد.

ضوابط و استاندارد فضای اتاق خواب کودکان

در نظر گرفتن فضای مناسب جهت رشد و زندگی کردن کودکان یکی از مسائل مهم می باشد. اتاق کودکان غیر از محل خواب، امکان بازی و سرگرمی هم هست که با توجه به رده سنی کودکان متغیر است. کودکان نیاز به فضای مخصوص خواهند داشت تا بتوانند به سرگرمی ها و بازی های خود بدون مزاحمت دیگران بپردازند و نیروهای فکری و قدرت ابتکار آنان به کار افتد. اولین تجربه های کودکان با فضای اطراف بسیار مهم می باشد که در رفتارهای آنها در آینده اثر مثبت و منفی خواهد گذاشت.

در فضای کودکان فعالیت های زیر که در سنین مختلف به آنها نیاز دارند، صورت می پذیرد: ١- خواب و استراحت ۲- بازی و سرگرمی ۳- جمع آوری وسایل مخصوص کودکان بازی کودکان معمولا روی زمین انجام می شود؛ به همین دلیل کف اتاق باید بهداشتی بوده، از پوششی مناسب برای نشستن کودک برخوردار باشد. برای رشد کودکان فضای ویژه آنها باید آفتابگیر و در قسمت آرام منزل در نظر گرفته شود و از اتاق والدین (مخصوصا در شب ها) فاصله زیادی نداشته باشد که در موقع صدا کردن یا بیماری کودک، والدین بتوانند به آسانی به فرزند خود سرکشی کنند.

ضوابط و استاندارد فضای اتاق خواب کودکان

ضوابط و استاندارد فضای اتاق خواب والدين

اتاق خواب اصلی می تواند شامل پنج حوزه خواب، محل نشیمن، کمدهای لباس، حمام و رختکن باشد. در طراحی این اتاق باید به توازن هر قسمت و رابطه منطقی آن ها توجه شود. در صورت وسیع بودن اتاق خواب می توان با استفاده از نحوه چیدمان مبلمان، بخش خواب و نشیمن را از هم جدا کرد. اتاق خواب اصلی بر حسب مورد می تواند دارای یک سرویس بهداشتی کامل شامل؛ وان، دوش، حمام، توالت و یا دارای یک رختکن باشد.

در خانه های کوچک برای مجموعه اتاق های خواب از یک سرویس مشترک استفاده می شود. در آپارتمان های مسکونی می توان فعالیت دیگری را در اتاق خواب منظور داشت (از جمله؛ خیاطی، کارهای دستی، مطالعه و غیره). اتاق خواب والدین باید بزرگتر از سایر اتاق خواب ها باشد.

مبلمان و چیدمان در اتاق خواب

طراحی هر اتاق خواب به وسایلی بستگی دارد که در آن قرار می دهیم. به طور مثال، برای اتاق خواب والدین باید یک تخت دونفره، یک میز توالت، گنجه ای برای رختکن و همچنین میزی برای مطالعه در نظر گرفت.

ضوابط و استاندارد کلی اتاق خواب یک خانه

به دلیل اینکه ابعاد اتاق خواب با توجه به وسایلی که در آن قرار می دهیم متغیر است، برای طراحی آن بهتر است به ضوابط و استانداردهای طراحی مراجعه شود؛ ولی در هر صورت ابعاد یک اتاق دو نفره ۳×۵ متر و اتاق یک نفره ۳×۴ متر است.

نور اتاق خواب یک خانه

در اتاق خواب به چند نوع نور مختلف نیاز خواهیم داشت: یکی هنگام ورود و خروج از اتاق که اغلب از نور مرکزی و با کلیدی که بلافاصله بعد از وارد شدن آن را روشن می کنند، استفاده می شود، سپس کلیدی که برای خاموش کردن لازم است، مجاور تختخواب قرار گیرد. یک نور جهت مطالعه پیش از خواب نزدیک تخت خواب باید در نظر گرفت برای اشخاصی که شب هنگام، عادت به مطالعه دارند.

در قسمت قفسه ها نیز لازم است نور دیگری در نظر گرفته شود تا بتوان به راحتی لباس های مورد نظر را انتخاب کرد. در صورت وجود میز تحریر در اتاق خواب، نور جداگانه ای مورد نیاز است. البته وجود یک قسمت در بالای سر که روی آن بتوان برای مطالعه چراغ دیواری نصب کرد، مفید است.

موقعیت تخت خواب در اتاق

مرتب کردن تخت خواب نیز به فضای بدون مانع، حداقل ۴۰۰ میلی متر (ترجیحا ۷۰۰ میلی متر) در کنار تختخواب نیاز دارد. در بیشتر خانه های کوچک، انتخاب موقعیت تختخواب توسط شکل و اندازه ی آن محدود می شود. رابطه دیوارها و کل اتاق با تخت خواب در احساس راحتی و امنیت مهم است. بعضی ها دور بودن تخت از دیوارها را ترجیح می دهند و بعضی ها نزدیک بودن تخت به دیوارها را دوست دارند (صرف نظر از فضای قابل دسترس).

موقعیت تخت خواب در اتاق

اتاق مطالعه یک خانه

در خانه های معمولی از اتاق های خواب و نشیمن به عنوان اتاق مطالعه استفاده می شود. در خانه های بزرگتر می توان فضایی را به عنوان کتابخانه اختصاص داد. گاهی هم این فضا می تواند با اتاق کار پدر یا مادر ادغام شود. این فضا می تواند در نزدیکی ورودی و نشیمن قرار گیرد. اتاق مطالعه می تواند امکان فعالیتهای کاری و فوق برنامه را در اختیار افراد خانواده قرار دهد. اتاق مطالعه باید از نور و سکوت و منظر مناسب برخوردار باشد.

ضوابط و استاندارد ونحوه طراحی حمام

هنگام طراحی حمام باید کلیه وسایلی که می خواهیم در آن قرار دهیم، پیش بینی شود. در یک حمام معمولی، علاوه بر رختکن باید توالت، دستشویی وان و بیده قرار داد. حداقل اندازه حمام با چنین شرایطی ۲*۲متر می باشد. ممکن است به جای وان از دوش استفاده شود که در این صورت باید محلی برای آن در نظر گرفت.

ضوابط و استاندارد ونحوه طراحی حمام

۲ قسمت امکانات حمام

امکانات ضروری شامل:

  • شستن و تمام کردن
  • توالت (مجزا یا غیر مجزا)
  • کمد

امکانات اضافی شامل:

  • فضایی برای حمام کردن کودکان
  • وسایل کمکی افراد ناتوان یا معلول
  • دوش مجزا
  • بیده، شویه
  • امکانات سری پشت سر هم برای اتاق های خواب

ضوابط و استاندارد طراحی حمام

حمام باید در ارتباط نزدیک با اتاق خواب و توالت بوده و یا از طریق درب مجزا با آن ها ارتباط داشته باشد. درب حمام باید به دلیل ترشح فراوان آب، از جنس مناسب و ضد رطوبت باشد. اصولا سقف حمام باید کوتاه باشد. برای این منظور معمولا از سقف کاذب استفاده می شود.

کوتاه بودن سقف حمام به دو دلیل ضروری است:

  1. گرم کردن حمام آسان باشد.
  2. چون معمولا در طبقات بالای ساختمان، روی حمام پایینی، حمام دیگری جایگذاری شده و لوله ها از سقف آن عبور می کنند، سقف کاذب باعث پوشش این منظره می شود. به عبارت دیگر سقف کاذب باعث پوشش لوله های مربوط به طبقه بالا شده و در هنگام خرابی و پوسیدگی آن ها بسیار کارآمد است.
  3.  

کوتاه بودن سقف حمام به دو دلیل ضروری است:

وجود نور و پنجره در حمام، به دلیل انجام عمل تهویه و خروج بخار و غیره یکی از ملزومات مهم حمام می باشد. حمام برعکس توالت نیاز به وسایل گرمازا دارد. همچنین در ساخت تأسیسات و لوله کشی حمام باید دقت بسیار زیادی صورت گیرد. به عنوان مثال، استفاده از لوله های روکار ضمن جالب نبودن باعث عدم رعایت مسائل بهداشتی نیز می شود. جهت مقرون به صرفه بودن و دلایل تکنیکی حمام، توالت و آشپزخانه باید به شکلی طراحی شود که در یک سرویس داکت مشارکت داشته باشند.

در خانه های چند طبقه چیدمان به نوعی است که دیوارهای عبور لوله ها، برای حمام و توالت به طور مستقیم قرار گرفته، هزینه نصب و عایق بندی صدا را به حداقل می رساند. با این حال، حمام های کنار هم در دو آپارتمان متفاوت نباید به یک سیستم لوله کشی با سیستم تخلیه متصل شوند.

ارتباط بین اتاق ها و حمام

در صورتی که در یک ساختمان در حمام داشته باشیم، می توانیم یک حمام را مخصوص خانواده و حمام دیگر را مخصوص والدین در نظر بگیریم که در این صورت می توانیم یکی از اتاق خواب ها را به حمام مرتبط سازیم و در غیر این صورت نباید از اتاق به حمام راه بگذاریم.

با این حال قرار دادن حداقل فضا به خصوص در فضاهای لوکس نامطلوب می باشد. نقشه آرایش پلان واحد مسکونی می تواند منجر به یک اتاق حمام بزرگتر شود. صرفه جویی در آرایش لوله های آب گرم و فاضلاب مهم تر از خود پلان حمام است. طول لوله های فاضلاب سبک و سنگین به واسطه مقررات ساختمان محدود می شود. آب گرم نیازمند ملاحظات انرژی است.

ارتباط بین اتاق ها و حمام

ضوابط و استاندارد اجزا و عناصر حمام 

  • دوش

یکی از ملزومات حمام دوش آب سرد و گرم است که در اشکال مختلف وجود دارد. دوش ساده دارای علم است که در آن آب به صورت موضعی قابل استفاده نیست. برای تسهیل این مشکل، دوش تلفنی ساخته شده که در آن علاوه بر قابل مصرف بودن آن، به صورت علم برای شستشوی مناطق مختلف بدن یا حمام نیز به کار می رود. میزان ارتفاع، فاصله و محل قرار گرفتن صابون و شامپو از دوش اهمیت زیادی دارد.

  • وان

وان شامل؛ دو قسمت سرریز و زیر آب (محل خروج آب) می باشد. زیر آب قسمتی در ته وان است که محل خروج آب بوده و سرریز سوراخی نزدیک به البه بالای وان می باشد. وان در شکل ها و اندازه های مختلف ساخته شده و جنس وان معمولا از چوب، فلز (چدن) و پلاستیک است. بهترین نوع وان نوع فلزی آن می باشد که البته این نوع علاوه بر گران بودن، در مقابل سرما و گرما نیز انعطاف ندارد. میزان آب درون وان توسط وسیله ای به نام شناور کنترل می شود.

  • توالت فرنگی

در حمام معمولا توالت فرنگی نیز وجود دارد. در قسمت بالای سیفون این وسیله، مقدار زیادی آب جمع می شود که عایق بسیار خوبی برای سرایت نکردن بو به داخل حمام می باشد.

  • توالت

برای دستشویی و توالت باید محل مناسبی در پلان انتخاب شود. بهتر است دستشویی از توالت کاملا مجزا باشد.

امکانات ضروری و اضافی توالت

امکانات ضروری

  • توالت با شستشوی سریع
  • کاسه دستشویی
  • در نظر گرفتن یک مکان در طبقه همکف برای معلولان و افراد پیر

امکانات اضافی

    • ارتباط با حمام
    • اقتصادی بودن مسیرهای سرویس
    • بیده (شویه)

امکانات ضروری و اضافی توالت

  •  

توالت ایرانی 

در ایران و در سایر کشورها که اکثریت مسلمان هستند، بیشتر از این نوع سنگ توالت استفاده می شود. چون بدن افراد با لبه این نوع سنگ تماس ندارد، می توان گفت بهداشتی تر از سایر توالت ها می باشد؛ ولی افراد چاق، مسن و مریض از توالت فرنگی راحت تر می توانند استفاده کنند.

روشنایی توالت

در فضای توالت و دستشویی احتیاج به نور کافی داریم؛ به خصوص در دستشویی ها غیر از چراغ سقفی روشنایی دیگری در بالای اینه در پهلو یا در دو طرف آن نصب می شود که صورت را بدون سایه به خوبی می توان دید. چراغ ها را باید مطابق استاندارد و مخصوص فضاهای مرطوب و بخاردار تهیه کرد.

نیازهای نوری سرویس بهداشتی

توالت و حمام باید در سمت شمال قرار بگیرند و به طور عادی و با نور طبیعی روشن و تهویه شوند. درجه حرارت ۲۰ درجه برای توالت و ۲۲ تا ۲۴ درجه سانتی گراد برای حمام مناسب می باشد. ایده آل ترین حالت این است که حمام و سرویس بهداشتی نیز مانند سایر بخش های منزل، روشنایی مورد نیاز خود را در طول روز از نور طبیعی به دست آورند و در هنگام شب به منابع نوری دیگری نیاز پیدا کنند.

اما اگر چنین شرایطی ممکن نبود، باید در طول روز نیز از نورهای مصنوعی استفاده کرد که توسط طیف وسیعی از لامپ ها و چراغ ها ساخته می شوند. در توالت یا حمام وجود یک نور عمومی با رنگ سفید خنثی یا گرم که از سقف یا یکی از دیوارهای اصلی تابیده شود، به همراه یک نور متمرکز زرد در کنار آینه ها (جهت اصلاح و آرایش نیازهای نوری محیط را پوشش می دهد.

مصالح به کار رفته در فضای توالت

کف و دیوارها معمولا از کاشی و سرامیک پوشیده می شوند که در مقابل نظافت مقاوم و ساده بوده و در مقابل رطوبت اسیب پذیر نباشند. سقف ها را معمولا با گچ پوشانده و روی آن را با رنگ های روغنی قابل شستشو رنگ آمیزی می کنند. دستگاه های بهداشتی را معمولا به رنگ سفید (روشن) انتخاب می کنند؛ زیرا رنگ سفید القاء کننده پاکی و تمیزی است و برای هماهنگ کردن آن با مصالح کف و بدنه نیز از همان رنگ یا رنگهای متضاد انتخاب می شود.

در فضاهایی که کمتر از رنگ استفاده شده است، می توان با انتخاب وسایل دکوراتیو مثل حوله، پرده، گلدان و غیره فضا را رنگی و زنده تر جلوه داد. برای رنگ آمیزی فضاهای بهداشتی قواعد خاصی وجود ندارد؛ لذا می توان طبق سلیقه و علاقه افراد آنجا را رنگ آمیزی کرد. برای کوتاه شدن سقف می توان از سقف های کاذب استفاده کرد.

 

مصالح به کار رفته در فضای توالت

خصوصیات سطوح سرویس بهداشتی

به دلیل اینکه سرویس های بهداشتی همواره در معرض رطوبت هستند، باید درزگیری مناسبی بین مصالح کف و دیوار و همچنین بین مصالح و در و یا مصالح و پنجره ها صورت گیرد. سطوح حمام به دلیل وجود رطوبت در معرض رشد انواع قارچ، میکروب و باکتری هستند، بنابراین باید به آسانی قابل نظافت باشند. پوشش کف فارغ از طرح و رنگی که دارد باید غیرلغزنده باشد.

حمام و توالت مخصوص معلولان و سالمندان

حمام و توالت باید مجهز به ریل های قابل تکیه و چنگ زدن باشند. در حمام نیمکتی به عرض ۴۰۰ میلی متر باید تأمین شود. بهترین حالت این است که لگن دستشویی در روی سطوح کار پیش آمده از دیوار (طره ای) نصب شود و ترجیحا ارتفاع آن برای استفاده شخص ناتوان قادر به حرکت، از کف اتاق ۸۵۰ میلی متر و برای شخص ویلچردار ۷۵۰ میلی متر بوده و ارتفاع اینه و ریل های حوله و طاقچه ها کمتر یا مساوی ۱۰۱۶ میلی متر از کف اتاق باشد.

حمام و توالت مخصوص معلولان و سالمندان

در پای لگن توالت برای شخص ویلچردار فضای کافی لازم است تا بتواند از طرف جلو یا پهلو روی لگن بنشیند و در صورت نیاز به کمک، فضایی برای شخص کمک کننده نیز باید مهیا باشد. درب باید به طرف بیرون باز شود. لوازم مورد استفاده در توالت نباید درست بالای سر شخص قرار داده شود. سقف حمام باید طوری ساخته شود که در صورت نیاز بتوان یک بالابر یا ریل در آن نصب کرد.

منبع: کتاب درک عمومی معماری کارشناسی ارشد /چاپ اول سال۹۵ /مدرسان شریف

برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!

بیشترین ها
ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

توسط
تومان