سبد خرید
0

هیچ محصولی در سبد خرید نیست.

تلفن گویا: 034-34370360

نحوه طراحی یک خانه، ضوابط و استاندارد‌های آن (قسمت دوم)

عرصه زندگی خانوادگی یک خانه

فضای نشیمن و آشپزخانه مناسب در طراحی یک خانه

خانواده کانون دلبستگی، محبت، با هم بودن و همیاری است. نحوه طراحی عرصه فضاهای زندگی خانوادگی شرایط و تسهیلات لازم برای جمع شدن اعضای خانواده، دور هم بودن، مهر ورزیدن، صحبت، درد دل و تبادل نظر را در اختیار اعضای خانواده قرار میدهد که شامل فضای نشیمن خانوادگی و آشپزخانه است. در خانه های بزرگ تر، فضای صبحانه خوری نیز به این مجموعه اضافه می شود.

عرصه زندگی خانوادگی یک خانه

این عرصه مهم ترین بخش خانه و قلب زندگی خانوادگی، فضایی خصوصی، خودمانی، آزاد و راحت است. فضایی غیر رسمی که باید در بهترین موقعیت قرار گیرد. رو به آفتاب و فضای حیاط باشد و در صورت امکان، دسترسی مستقیم به حیاط و بالکن داشته باشد. فضای صبحانه خوری و نشیمن خانوادگی و آشپزخانه، عناصر اصلی عرصه‌ی خانوادگی بوده و ضمن داشتن هویت مستقل، با هم ارتباط متقابل دارند.

نکاتی که باید درباره طراحی نشیمن بدانیم

محل زندگی خانواده و مهم ترین قسمت خانه است. از این رو باید بتواند حضور همزمان هم افراد خانواده را پذیرا گردد و افراد خانواده بتوانند به راحتی در کنار هم باشند. این فضا اغلب از فضای پذیرایی مستقل طراحی می شود و حالتی نیمه خصوصی دارد. باید رو به آفتاب بوده و ارتباط راحتی با بالکن و حیاط داشته باشد و به نحوی طراحی شود که فعالیت های مختلفی مانند صحبت کردن، نشستن، تماشای تلویزیون، بازی بچه ها و مطالعه جزئی در این فضا امکان پذیر و از وسعت مناسبی برخوردار باشد.

 

نکاتی که باید درباره طراحی نشیمن بدانیم

اندازه این فضا با توجه به نوع فعالیت ها و ابعاد مبلمان و لوازم مورد استفاده مشخص می شود. مساحت آن بین ۱۵ تا ۳۵ متر مربع متغیر است. نشیمن باید با ورودی آشپزخانه، غذاخوری و بالکن ارتباط نزدیک داشته باشد و ضمن ارتباط با اتاق خواب مستقل از اتاق خواب طراحی شود. دسترسی به فضای خواب و حیاط می تواند در کنار فضای نشیمن در نظر گرفته شود. این حرکت ها نباید آسایش فضای نشیمن را مخدوش کند. این فضا باید با حیاط و طبیعت ارتباط راحت داشته و از نور و چشم انداز مناسبی برخوردار باشد. اتاق نشیمن بهتر است از نور جنوب استفاده کند.

ارتباط اتاق نشیمن با فضای غذاخوری

هنگامی که اتاق نشیمن و محوطه غذاخوری هر دو در یک مکان باشند، محوطه غذاخوری بهتر است در قسمت تورفتگی دیوار باشد و یا اینکه از خود ماهیتی جداگانه داشته باشد. در خانه های کوچک که امکان پیش بینی اتاق پذیرایی وجود ندارد، از فضای نشیمن به عنوان فضای پذیرایی نیز استفاده می شود. در زندگی سنتی، ما برای مبلمان کردن اتاق نشیمن از فرش و پشتی استفاده می کردیم، به همین دلیل در طراحی سعی شده است که ابعاد نشیمن را براساس ابعاد فرش طراحی کنند. در مبلمان فضای نشیمن معمولا از کاناپه، مبل دسته دار و میز استفاده می شود. در استقرار مبل نشیمن باید به دید و منظر فضا کاملا توجه شود. امروزه تلویزیون و دیگر لوازم صوتی و تصویری از دیگر لوازم نشیمن می باشد که معمولا به همراه قفسه کتاب و ویترین در یک بدنه جاسازی می شود.

 

ارتباط اتاق نشیمن با فضای غذاخوری

اگرچه شومینه در اغلب خانه ها به کار نمی رود، اما در صورت پیش بینی آن در طرح که معمولا جنبه سمبلیک دارد، حتما باید در فضای نشیمن قرار گیرد. نحوه مبلمان اتاق نشیمن و استقرار شومینه و تلویزیون باید به گونه ای باشد که از غذاخوری خانوادگی و آشپزخانه قابل رؤیت باشد. در صورتی که از اتاق نشیمن به عنوان پذیرایی نیز استفاده میشود، بهتر است که آشپزخانه جدا و مستقل از نشیمن – پذیرایی طراحی گردد. از نظر روشنایی یک نور مرکزی در سقف این فضا کافی نیست. در قسمت مبلمان بهتر است از نور ملایم با نور گرم استفاده شود. نور چراغ ها نباید مستقیما به چشم بتابد.

بیشتر بخوانیم: شومینه ها در طراحی و قوانین و ضوابط آن ها

فضای نشیمن یک خانه

در این فضا علاوه بر دور هم جمع شدن اعضای خانواده، ممکن است که پذیرایی از مهمانان نیز اتفاق بیفتد با توجه به فعالیت های ذکر شده درمی یابیم که یکی از موارد مهم در طراحی نشیمن، آماده کردن شرایط لازم برای دور هم جمع شدن یک خانواده با بهترین کیفیت است. برای طرح کلی آن از فرم هایی مانند دایره، مربع، چندضلعی یا مستطیل با طول و عرض نزدیک به هم استفاده می شود. ابعاد و اندازه این فضا با توجه به تعداد افراد خانواده و مبلمان مورد استفاده آنها تعیین می گردد. نحوه قرار گرفتن مبلمان باید به گونه ای باشد که تأکید بر گردهم بودن اعضای خانواده داشته باشد و محل نشیمن افراد یا مکان مبلمان به سوی تلویزیون با منظرهای جالب پیش بینی شود. ارتفاع پنجره ها نیز متناسب با ارتفاع نشستن افراد تنظیم می شود.

در فضاهای نشیمن خانه های سنتی ایرانی برای بهره گیری از چشم انداز زیبای فضای باز میانی، پنجره ها را تا کف ادامه می دادند. محل رفت و آمد در اتاق نشیمن باید تا سر حد امکان به طور مستقیم باشد و با سایر وسایل برخوردی نداشته باشد. ایده آل این است که از بین مبلمان راه رفت و آمدی نباشد و اگر چنین راهی نیاز بود، باید در منتهی الیه یک طرف اتاق باشد که در این صورت قسمت دیگر باقی مانده اتاق فضایی بن بست خواهد بود.

نکاتی که باید درباره طراحی آشپزخانه بدانیم

آشپزخانه

یکی از مهم ترین عناصر عملکردی خانه می باشد و با توجه به تنوع فعالیت ها، وجود لوازم و تجهیزات مدرن، ضرورت استفاده از سیستم های تأسیساتی برای آب رسانی، دفع فاضلاب، روشنایی، تهویه، لزوم توجه به بهداشت و نظافت در آن و طراحی این فضا را حساس تر و مشکل تر می کند.

بهترین حالت این است که آشپزخانه رو به سمت شمال شرق یا شمال غرب خانه باشد. در خانه های کوچک باید به فضای بیرونی و گاراژ دسترسی داشته باشد و با بالکن یا پاسیو مرتبط باشد. دسترسی آشپزخانه به اتاق نشیمن و فضای صبحانه خوری باید راحت باشد. فضای آشپزخانه باید امکان استفاده از نور و تهویه طبیعی را داشته باشد.

 

نکاتی که باید درباره طراحی آشپزخانه بدانیم

ویژگی هایی که یک آشپزخانه باید داشته باشد

  • درب ورودی یک آشپزخانه

آشپزخانه در صورتی که اپن (open) نباشد، دارای درب است. ورودی آشپزخانه باید با ابعاد تجهیزات آشپزخانه متناسب باشد. اصولا فضای آشپزخانه نباید دارای پرز یا اختلاف سطح خاص باشد که نتوان به راحتی آن را تمیز کرد.

در طراحی آشپزخانه بیش از هر چیز باید به روش زندگی ساکنان منزل دقت و توجه کرد.

در طراحی آشپزخانه توجه به جنبه های زیر ضروری است

  • ابعاد و اندازه ها یک آشپزخانه

گران بهاترین عنصر آشپزخانه فضای آن است. تقسیم بندی عاقلانه محیط و اختصاص دادن فضای کافی برای کارهای اصلی از مهم ترین ملاحظات در طراحی آشپزخانه است. یک آشپزخانه کامل نیاز به مساحتی معادل ۱۰ تا ۱۵ متر مربع دارد. هر چه مساحت کوچک تر باشد، به همان نسبت محدودیت ها افزایش می یابد. وسیع تر شدن محیط نیز لزوم بر کارایی آشپزخانه نمی افزاید، بلکه فضای اضافی را جهت کارهای جنبی فراهم می کند.

  • خط عبوری یا ترافیک یک آشپزخانه

مسیر یا مسیرهایی که از آشپزخانه برای رسیدن به حیاط، خروج از منزل و … هستند. باید سعی شود که خطهای عبوری مثلث کار را قطع نکرده و عابران مزاحم کار کاربر به فضای آشپزخانه نشوند.

  • جنس مواد یک آشپزخانه

  • ایمنی و نگهداری یک آشپزخانه

از آشپزخانه برای نگهداری و آماده سازی و پختن مواد غذایی استفاده می شود.

برای انجام این کارها نیاز به سه عنصر اصلی داریم:

  • یخچال: برای نگهداری مواد غذایی

سینک ظرفشویی: برای شستن مواد غذایی و ظروف

  • اجاق گاز: برای پختن فاصله ای که در آشپزخانه توسط شخص میان این سه عنصر اصلی طی می شود، در طراحی آشپزخانه اهمیت اساسی دارد. خطوطی که این سه جزء را به هم وصل می کنند، مثلثی موسوم به مثلث کار را تشکیل میدهند که در شرایط متعارف، محیط آن مثلث از ۴/۸۰ تا ۶ متر متغیر است. علاوه بر این سه عنصر اصلی، کابینت دیواری بالا و پایین، لوازم و تأسیسات دیگری مثل فریزر، ماشین ظرفشویی، آبگرمکن و … نیز در داخل یا مجاورت آشپزخانه قرار می گیرند.

مجموع طول اضلاع مثلث کار در خانه های معمولی باید بین ۰۰ ۵۵ و ۶۰۰۰ میلی متر باشد. فاصله میان ظرفشویی و اجاق گاز نباید بیش از ۱۸۰۰میلی متر باشد و یا توسط سیرکولاسیون سراسری قطع گردد. وقتی آشپزخانه را مجهز می کنیم، عناصر را چنان می چینیم که از توالی کارها تبعیت کند تا میزان پیاده روی مورد نیاز کاهش یافته، اطمینان حاصل شود که فضای مناسبی برای حرکت آزاد وجود دارد.

همه چیز درمورد سینک ظرف شویی

سینک ظرفشویی معمولا از جنس استیل یا فایبرگلاس در اندازه های مختلف ساخته می شود و ممکن است یک لنگه یا دولنگه باشد.یک یکی از مهم ترین لوازم آشپزخانه است و از آن معمولا به مدت طولانی به صورت سرپایی استفاده می شود. به همین دلیل، تأمین نور و چشم انداز مناسب برای استفاده کننده می تواند مفید باشد.

این چشم انداز ممکن است مستقیما با فضای بیرونی ارتباط داشته باشد و یا از طریق فضای صبحانه خوری تأمین شود. بهترین محل برای نصب سینک (ترجیحا دوقلو) زیر پنجره ها می باشد. حداکثر فاصله آن از لوله فاضلاب قائم یا کف شور باید ۳ متر همراه با فضای کافی ایستادن در جلو باشد و از کابینت ها فاصله داشته باشد. ماشین ظرفشویی در صورت لزوم می تواند از محل سینک ظرفشویی قابل دسترسی باشد. سینک ظرفشویی از دو طرف نیاز به ۶۰ إلى ۹۰ سانتی متر میز کار خواهد داشت.

همه چیز در مورد اجاق و سطوح کار

اجاق نباید در جلوی پنجره یا مسیر جریان هوا گذاشته شود. در دو طرف اجاق گاز نصب کابینت کافی برای نگهداری ظروف و موادغذایی ضروری است. بهتر است در بالای اجاق گاز در صورت امکان هود تهویه قرار گیرد. اجاق نباید زیر کمدهای دیواری قرار بگیرد و هرگز نباید در زیر پرده ها باشد. در طرفین اجاق باید سطوح کار به اندازه کافی وجود داشته باشد. سطوح کار مجاور باید هم تراز با اجاق گاز باشند.

همه چیز درمورد یخچال

در یخچال باید به راحتی به سمت محل کار جهت دسترسی مواد اولیه باز شود و نباید توسط مسیرهای عبور یا باز شدن در دیگری قطع شود. برقراری رابطه سنجیده متقابل بین یخچال و سینک، برای استفاده بهتر از آنها ضروری است. پیش بینی میز کار حداقل ۹۰ سانتی متر در کنار یخچال و از سمتی که در یخچال باز می شود به ما، به پر و خالی کردن یخچال کمک می کند.

انواع آرایش و چیدمان آشپزخانه

 
انواع آرایش و چیدمان آشپزخانه

آرایش نیم دایره آشپزخانه

  • هیچ گونه عبور اتفاقی از میان مثلث کار صورت نمی گیرد.
  • کوتاه ترین فاصله بین مراکز اصلی وجود دارد.
  • شكل پیشخوان پیوسته می باشد.
  • آرایش نیم دایره در آشپزخانه هایی قابل اجراست که وسعت کافی دارند.

 آرایش شکسته یک آشپزخانه

چیدن وسایل آشپزخانه در حاشیه دو دیوار مجاور تشکیل آرایش شکسته می دهد. در این روش، جریان کار از یک انتها شروع می شود و به انتهای دیگر ختم می گردد. از دیگر مزایای این طرح جمع بودن تشکیلات در یک گوشه و آزاد بودن قسمتی از فضا برای غذاست. عیب آن طولانی بودن فاصله یک انتها تا انتهای دیگر می باشد.

آرایش خطی یک آشپزخانه

قرار گرفتن وسایل آشپزخانه در کنار یک دیوار را آرایش خطی می گویند. در این روش وسایل در یک امتداد قرار می گیرند و مراکز کار نیز به جای مثلث به شکل خط پیوسته دنبال هم واقع می شوند. شکل خطی در آشپزخانه هایی پیاده می شود که بسیار باریک هستند و با چیدن وسایل در یک طرف، فضا برای وسایل اضافی باقی نمی ماند.

آرایش موازی یک آشپزخانه

آرایش موازی پس از آرایش خطی ساده ترین و در عین حال اقتصادی ترین طرح چیدن وسایل است. زمانی که آشپزخانه به صورت راهروست و در انتهای آن به در ختم می شود، ناچار باید وسایل را در کنار دیوارهای مقابل چید تا استفاده از درها ممکن شود. ایراد این آرایش عبور خط ترافیک از میان مثلث کار و طولانی بودن ساخت دو انتها می باشد. مزیت آن در مقایسه با شکل نیم دایره نزدیکی مراکز کار است.

آرایش جزیره ای یک آشپزخانه

نوعی آرایش است که تغییر شکل یافته، نیم دایره یا شکسته است که در آن یکی از مراکز سه گانه (معمولا مركز پخت) به صورت جزیره های مستقل در وسط آشپزخانه قرار می گیرد؛ ضمنأ محل يخچال، فریزر و اجاق باید طوری در نظر گرفته شود که تغییر و نظافت پیرامون آنها به سادگی عملی باشد.

ارتباط فضای نشیمن و آشپزخانه

آشپزخانه محل آماده سازی مواد غذایی، تهیه غذا، شستشوی ظروف و … است که معمولا وقت زیادی از اعضای خانواده مخصوصا مادر را به خود اختصاص می دهد. در واحدهای مسکونی که دارای فضای مستقل برای پذیرایی از مهمان هستند، برای تقویت رابطه بین مادر و اعضای خانواده و نظارت و ارتباط راحت مادر با بچه های خانواده، می توان رابطه بین نشیمن خانوادگی و آشپزخانه را به نحوی طراحی کرد که امکان دید از فضای آشپزخانه به نشیمن وجود داشته باشد.

در واحدهای مسکونی کوچک که از یک فضای واحد برای نشیمن خانواده و پذیرایی از مهمان استفاده می شود، بهتر است فضای آشپزخانه از استقلال بیشتری برخوردار باشد و فضای پخت و پز و شستشوی ظروف، از محل نشستن مهمانان قابل رؤیت نباشد. در هر صورت باید دقت کرد که صدای ناشی از آماده سازی ، پخت مواد غذایی و صدای ناشی از شستشوی ظروف و غیره، و نیز بو، بخار آب و چربی ناشی از پخت غذا مشکلی برای فضاهای همجوار ایجاد نکند. به همین دلیل لازم است برای آشپزخانه نور و تهویه مستقل در نظر گرفته شود.

 

ارتباط فضای نشیمن و آشپزخانه

مصالح مورد استفاده در آشپزخانه 

به علت وجود بخار آب و ذرات روغن در فضای آشپزخانه، مصالح را باید قابل شستشو و مقاوم در نظر گرفت. برای دیوار ها می توان سرامیک، کاشی و سنگ، برای کف آن از مواد پلاستیکی (پی وی سی)، سرامیک کف و موزائیک در رنگ ها و اشکال مختلف استفاده کرد.

بیشتر بخوانیم: کابینت و بررسی جنس های مختلف آن در آشپزخانه 

تهویه مناسب برای آشپزخانه

بوی پخت و رطوبت آشپزخانه را می توان به وسیله نصب هواکشی که در بالای اجاق گاز تعبیه می کنیم، تهویه کرد. البته با باز کردن پرتره، تهویه صورت می گیرد؛ ولی نصب هواکش برای پخت و پزهای طولانی لازم است.

نور و روشنایی یک آشپزخانه

قسمتی که اجاق گاز در آن قرار می گیرد باید از نور کافی برخوردار باشد تا بخار حاصل از دیگ، مانع دید نشود و بتوان به راحتی کار پخت و پز را ادامه داد.

نقاط حساس آشپزخانه برای نور پردازی عبارتند از:

مرکز شستشو، مرکز پخت و پیشخوان ها کمیت نور در آشپزخانه بستگی به رنگ دیوارها، قفسه ها و کف دارد. هر چه این قسمت ها تیره تر باشند، نور بیشتری مورد نیاز خواهد بود؛ زیرا رنگ های تیره بخش اعظم روشنایی چراغ را جذب می کنند.

انواع نور مصنوعی برای قسمت های مختلف آشپزخانه:

  • لامپ سقفی برای تأمین نور عمومی
  • نور نقطه ای برای تمرکز بر روی نقاط توجه
  • روشنایی قابل تنظیم جهت میز ناهار خوری
  • نور داخل قفسه ها
  • نور پیشخوان نور مصنوعی، صرف نظر از نور طبیعی که در روز تمام یا قسمتی از آشپزخانه را روشن می کند، برای نقاط تاریک و تأمین روشنایی بیشتر ناچار باید از تورهای مصنوعی کمک گرفت. روشنایی آشپزخانه شامل نور عمومی و تورهای اختصاصی است. نور عمومی توسط چراغ های سقفی و نورهای اختصاصی به وسیله جاسازی چراغ ها در زیر قفسه ها با بالای محل های کار فراهم می شوند.

بیشتر بخوانیم: نورپردازی مصنوعی در معماری و بررسی آن

رنگ مناسب برای آشپزخانه

رنگ قسمت پخت و پز را میتوان از رنگ های روشن انتخاب کرد تا انعکاس آن رنگ طبیعی غذا را تغییر ندهد. سایر قسمت های آشپزخانه را با رنگ های زنده و اشتها آور می توان رنگ آمیزی کرد. از پرده های رنگی نیز برای ایجاد فضایی مناسب می توان استفاده کرد.

آشنایی کامل با فضای غذاخوری

تنها قسمتی از فضای مسکونی که والدین و فرزندان در ساعات معینی کم و بیش با هم در آنجا جمع می شوند، اتاق غذاخوری می باشد. بهتر است محل صبحانه خوری رو به شرق و محل غذاخوری به طرف غرب باشد. دسترسی به این فضا باید به گونه ای باشد که فاصله زیادی از آشپزخانه نداشته باشد تا صرف غذا به آسانی صورت گیرد و حتی الامکان بین اتاق نشیمن اشپزخانه قرار بگیرد و چنانچه فضای غذاخوری و نشیمن یکی باشد، می توان میز غذاخوری را در گوشه ای از آن قرار داد و به وسیله دیوار متحرک و قفسه های کوتاه از سایر قسمت ها مجزا کرد. اتاق غذاخوری امروزی در خانه های سنتی ایرانی فضایی به نام سفره خانه بوده که در کنار اتاق پذیرایی طراحی شده است.

گاهی غذاخوری مهمان برای صرف غذای خانواده نیز در تمامی ایام سال کاربرد دارد. بسته به الگوی زندگی خانواده در این فضا از قفسه هایی برای نگهداری ظروف و نیز میز ناهارخوری استفاده میشود. ارتباط مناسب این فضا با آشپزخانه رفت و آمد بین این دو فضا را راحت و کوتاه تر می کند. در طراحی فضاهای کوچک، ناهار خوری و غذاخوری به یک فضا اطلاق می شود، ولی در خانه های بزرگ فضای مشخصی را برای غذاخوری پیش بینی می کنند. این فضا ممکن است با اتاق پذیرایی ادغام شود و یا مستقل طراحی شود. این فضا باید جذاب، زیبا، دارای تناسبات خوشایند، مبلمان مناسب و نورپردازی مناسب (حتی الامکان در شب) باشد.

همچنین با پذیرایی و آشپزخانه ارتباط مستقیم داشته باشد. ا میز غذاخوری و بوفه برای نگهداری ظروف و مواد غذایی مورد نیاز، از لوازم اصلی این فضا هستند. وجود یک میز کوتاه برای سرو غذا می تواند به کارایی این فضا بیافزاید. چنانچه برای غذاخوری فضای مستقلی در نظر گرفته شود، می توان آن را با استفاده از پله، دست انداز، دکور یا دیوار، از پذیرایی جدا کرد.

روشنایی اتاق غذا خوری

روشنایی میز غذاخوری بهتر است مرکزی بوده. در وسط میز قرار گرفته باشد و معمولا از لامپ های جیوه ای استفاده می شود که از سقف آویزان و در ارتفاعی قرار می گیرد که افراد بتوانند در مواقعی که پشت میز نشسته اند، یکدیگر را ببینند و نور مزاحم دید آنها نشود. فاصله چراغ تا میز حدود ۶۰ تا ۷۰ سانتی متر می باشد. کف این اتاق را باید از مصالحی انتخاب کرد که قابل تمیز کردن و نظافت باشد.

از انتخاب فرش یا موکت با پرزهای بلند باید خودداری کرد. زیرا مواد غذایی در این قبیل فرش‌های پرزدار باقی می ماند و نظافت را مشکل می سازد. کف اتاق غذاخوری را می توان سرامیک، موزائیک یا سنگ در نظر گرفت و در دیوارهای آن از رنگهای اشتها آور و مصالح قابل شستشو استفاده کرد.

منبع: کتاب درک عمومی معماری کارشناسی ارشد/ چاپ اول سال۹۵/ مدرسان شریف

برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!

بیشترین ها
ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

توسط
تومان