قوانین و استانداردهای ستون‌گذاری در پلان
مهم‌ترین قسمت طراحی پلان یک ساختمان ستون‌گذاری در آن پلان است؛ زیرا تمامی بارهای موجود در ساختمان از جمله سقف و دیوارها بر ستون‌های ساختمان وارد می‌شوند. ستون‌گذاری در پلان شامل نکات و استانداردهای مهمی می‌باشد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت که اکثر آن‌ها برگرفته از قوانین شهرداری و مقررات ملی ساختمان هستند.
یک مهندس معمار باید علاوه بر طراحی پلان، عملیات ستون‌گذاری را هم انجام و سپس طرح خود را به مهندس سازه جهت انجام محاسبات تحویل دهد.
ابعاد و فاصله انواع ستون‌ها
ابتدا شما باید درمورد انواع ستون‌ها، ابعاد آن‌ها و فاصله هر ستون تا ستون بعدی آشنایی کامل داشته باشید. در کشور ما معمولاً سه نوع ستون و به‌طورکلی سه نوع اسکلت ساختمانی رایج است که در هرکدام از این اسکلت‌ها ابعاد متفاوتی برای ستون‌ها به‌کار می‌رود.
الف) در ساختمان‌های اسکلت فلزی حداقل ابعاد استاندارد هر ستون ۲۰ سانتی‌متر در ۲۰ سانتی‌متر می‌باشد و فاصله هر ستون تا ستون دیگر نباید بیشتر از ۶ متر باشد.
ب) اگر در پلانی ابعاد ستون‌ها با ضخامت دیوارها برابر باشند، اسکلت آن ساختمان شناژی است و این ابعاد نباید کمتر از ۳۵ سانتی‌متر باشد و حداکثر فاصله ستون‌ها از هم ۵ متر است.
پ) ساختمان‌هایی که دارای اسکلت بتنی هستند، قطر ستون‌های آن‌ها از سایر اسکلت‌ها بیشتر است؛ حداقل ابعاد ستون در این ساختمان‌ها نباید کمتر از ۴۰ سانتی‌متر در ۴۰ سانتی‌متر باشد و در اینجا به دلیل زیاد بودن قطر ستون‌ها می‌توان فاصله ستون‌ها را تا ۷ متر از یکدیگر نیز قرارداد.
عملیات ستون‌گذاری در چه نوع ساختمان‌هایی اهمیت بیشتری دارد؟
در ساختمان‌های اسکلت بتنی و فلزی باید آکس‌بندی انجام شود و تمامی ستون‌ها دقیقاً در یک راستا و به‌صورت آکس تا آکس قرار گیرند و اهمیت ستون‌گذاری در این نوع ساختمان‌ها به این دلیل است که تنها ستون‌ها بار کل ساختمان را متحمل می‌شوند و دیوارها در اینجا نقش جداکننده دارند و هیچ فشاری از سقف بر روی آن‌ها وارد نمی‌شود.
اما در ساختمان‌های دارای اسکلت شناژی علاوه بر ستون‌ها، دیوارهای باربر و نسبی هم نقش باربری دارند و بخشی از بار ساختمان را به فونداسیون منتقل می‌کنند؛ بنابراین در این ساختمان‌ها قرارگرفتن ستون‌ها در یک آکس ضروری نیست و نکاتی که در ادامه گفته می‌شود مربوط به ساختمان‌های اسکلت بتنی و فلزی می‌باشد.
مراحل اجرای ستون‌گذاری در پلان
به‌طورکلی عملیات ستون‌گذاری در چهار مرحله انجام می‌شود که این مراحل عبارت‌اند از:
اولین مرحله اجرای ستون‌گذاری
در اولین قدم شما باید یک اتاق و یا یک‌منطقه‌ای از ساختمان را به‌عنوان مبنا در نظر بگیرید و چهار طرف آن را ستون‌گذاری کنید. اتاق راه‌پله و آسانسور بهترین قسمت برای ستون‌گذاری است و اکثر طراحان مرحله اول کار خود را از اینجا آغاز می‌کنند؛ بنابراین چهار طرف باکس سرویس پله و آسانسور، ستون قرار داده می‌شود.
مرحله دوم اجرای ستون‌گذاری
در گام بعدی باید در چهار طرف ساختمان، یعنی از مرز زمین تا مرز مجاز برای پیشروی که معمولاً ۶۰ درصد از کل زمین است، ۴ ستون قرار بگیرد. این ستون‌ها حتماً باید در اطراف ساختمان باشند و انجام آن در ابتدای عملیات ستون‌گذاری ضروری است. سپس ستون‌گذاری وسط ساختمان را باتوجه‌به موقعیت ستون‌ها در پلان طبقات، پارکینگ و زیرزمین (در صورت وجود) انجام می‌شود.
مرحله سوم اجرای ستون‌گذاری
در ادامه به بررسی ستون‌های اطراف باکس سرویس پله و آسانسور با ستون‌های مرزی ساختمان می‌پردازیم؛ اگر فاصله ستون‌های اطراف راه‌پله در ساختمان‌های بتنی کمتر از ۷ متر و در ساختمان‌های فلزی کمتر از ۶ متر باشد احتیاجی به‌اضافه کردن ستون میان آن‌ها و یا تعریف آکس جدید نیست.
اما اگر این فاصله بیشتر از ۶ یا ۷ متر باشد می‌توانیم میان آن‌ها ستون جدید قرار دهیم؛ اما این ستون نباید در مکانی باشد که مزاحمتی در فضاهای ساختمان (به‌عنوان‌مثال در وسط پذیرایی) ایجاد کند؛ درصورتی‌که نتوانیم میان آن‌ها ستون قرار دهیم، انجام ستون‌گذاری در ادامه این آکس متوقف و یک آکس جدید در موقعیت مناسب تعریف می‌کنیم.
چهارمین مرحله اجرای ستون‌گذاری (مرحله آخر)
در آخرین مرحله علاوه بر سرویس راه‌پله سایر قسمت‌های پلان را آکس‌بندی می‌کنیم. فاصله آکس‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که تناسب میان آن‌ها به‌خوبی رعایت شود. حتماً هنگام ستون‌گذاری موقعیت قرار ستون‌ها در سایر طبقات، پارکینگ و زیرزمین را بررسی کنید تا در آن مکان‌ها هم مزاحمتی ایجاد نکند.
سؤالاتی که ممکن است پس از خواندن این مقاله برایتان بوجود بیاید!
۱) آیا انجام ستون‌گذاری هنگام طراحی پلان ضروری است؟
یکی از مهم‌ترین مواردی که یک مهندس معماری باتجربه و خبره را از سایر مهندسین متمایز می‌کند، انجام ستون‌گذاری است؛ پس به‌هیچ‌عنوان طرح خود را بدون ستون‌گذاری به مهندس سازه تحویل ندهید.
۲) ستون‌گذاری در ساختمان‌ها و مجتمع‌های بزرگ اداری به چه صورت است؟
تمامی نکات و استانداردهای ستون‌گذاری که به آن اشاره کردیم شامل انواع ساختمان‌ها می‌شود و ممکن است ابعاد ستون‌ها باتوجه‌به محاسباتی که مهندس سازه انجام می‌دهد تغییر کند؛ اما به‌طورکلی شما برای طراحی هر نوع پلانی باید به این استانداردها پایبند باشید.
۳) آیا این امکان وجود دارد که ستون‌گذاری در هر طبقه با سایر طبقات متفاوت باشد؟
خیر؛ تمامی ستون‌ها از فونداسیون تا بالاترین طبقه ساختمان باید در یک راستا قرار بگیرند.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
