مشخصات و ویژگی‌های مساجد معروف ایرانی
مسجد در اصطلاح به معنای «محل سجده» برای خدا میباشد. در اسلام به هر خانه یا محوطه باز برای نماز و عبادت مسجد می‌گویند. به‌طورکلی معماری مساجد در ایران ترکیبی از تقارن، طرح‌های هندسی و رنگ‌های زنده است. معماری مساجد در ایران به دلیل ساختار هندسی، مصالح و سبک‌های خاص هر مکان، از منطقه‌ای به منطقه دیگر متفاوت میباشد. این مساجد اغلب ساختارهای بسیار پیچیده‌ای دارند که در آن از تنوع رنگ، کاشی‌کاری و طرح‌های نمادین استفاده شده است.
معماری اسلامی و سنت‌های ساختمانی مسلمانان از قرن هفتم به بعد، بالاترین تجلی خود را در بناهای مذهبی مانند مسجد و مدرسه می‌یابد. معماری اولیه اسلامی که نمونه آن گنبد صخره اورشلیم و مسجد بزرگ در دمشق است، از ویژگی‌های معماری مسیحی مانند گنبدها، طاق‌های ستونی و موزاییک‌ها بهره می‌برد؛ اما شامل بارگاه‌های بزرگ نیز می‌شود. برای محراب در زمان‌های اولیه از قوس نعل اسبی نیم‌دایره و تزئینات غنی و غیر هم‌سطح استفاده می‌شد. معماری مذهبی با تأسیس مسجد هیپوستیکی در عراق و مصر به وجود آمد. مساجد در ایران از چهار ایوان که به یک بارگاه مرکزی متصل بود؛ تشکیل می‌شد.
در ادامه تعدادی از مساجد معروف و زیبای ایرانی را معرفی می‌کنیم که می‌تواند برایتان جالب باشد:
معماری مسجد نصیرالملک شیراز
این احتمالاً اولین تصویری است که وقتی از مساجد ایرانی صحبت می‌کنیم به ذهن شما می‌رسد. به دلیل طراحی داخلی کاشی‌های صورتی رنگ، به مسجد صورتی نیز معروف است. وقتی بیرون از مسجد می‌ایستید، نمی‌توانید حدس بزنید داخل مسجد چه چیزی در انتظار شماست. فقط وارد شوید و جادوی نور و رنگ را ببینید. این مسجد در دوران قاجار و در طول ۱۲ سال ساخته شد؛ اما مرمت، بازسازی و نگهداری از آن هنوز ادامه دارد. این مسجد به دستور میرزا حسنعلی نصیرالملک و توسط محمدحسن معمار ساخته شده است.
مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان
این مسجد نمونه‌ای خیره‌کننده از معماری پیچیده ایرانی است که از اوایل قرن هفدهم قد علم کرده است. طراحی ساختمان به‌خودی‌خود نسبتاً ساده میباشد، اما کاشی‌کاری زیبا و هنرمندانه آن ارزش بازدید را دارد. مسجد شیخ لطف‌الله بیشتر به‌خاطر گنبد سرکش از مرکز و فقدان مناره شناخته شده است. کاشی‌های کرم رنگ با حرکت خورشید در طول روز تغییر رنگ می‌دهند و گاهی رنگ صورتی به آن‌ها می‌دهند. گنبد آن که در داخل و خارج، از کاشی‌های رنگی زنده پوشیده شده است، بدون شک با طرح‌های عربی‌اش که با نزدیک شدن به مرکز کوچک‌تر می‌شوند، کانون توجهات را به سمت خود متمایل می‌کند.
طراحی مسجد شاه‌چراغ شیراز
شاه‌چراغ مقبره و زیارتگاه بزرگی در شهر توریستی شیراز در جنوب ایران میباشد. ضریح خیره‌کننده و کاشی‌های آینه‌کاری شده، محل آرمیده شدن سید میر احمد یکی از برادران امام رضا (ع) است. هر روز صدها مسلمان را از سراسر کشور یا حتی خارج از کشور به خود جذب می‌کند. این مقبره دارای عناصر و نقوش معماری از قرون مختلف بوده و صحن و کاشی‌کاری آن نشان‌دهنده تزیینات نسبتاً مدرن اواخر دوره قاجار است. گنبد کاشی‌کاری آبی آن با مناره‌های خیره‌کننده با نوک طلا احاطه می‌شود. همچنین موزه‌ای ساده در گوشه شمال غربی صحن، در کنار حرم وجود دارد که اشیای مربوط به زیارتگاه، از جمله قرآن‌های بسیار ارزشمند قدیمی و دری نفیس با نقره و
.طلا را به نمایش می‌گذارد
مسجد امام اصفهان، نمونه عالی از معماری اسلامی
مسجد امام در ضلع جنوبی یکی از زیباترین میدان‌های ایران، میدان نقش‌جهان قرار دارد. این مسجد یک نمونه عالی از معماری اسلامی در کشور بوده که در فهرست میراث جهانی یونسکو به همراه سایر بناهای تاریخی موجود در این میدان به ثبت رسیده است. قدمت این مسجد بیش از چهارصد سال میباشد. این بنا از کاشی‌های معرق هفت‌رنگ مختلف ساخته شده و یکی از خیره‌کننده‌ترین نمونه‌های معماری ایرانی به شمار می‌رود. این مسجد تاریخی دارای چهار مناره بلند، هجده میلیون آجر و صدها هزار کاشی است. سردر تزیینی بنا مملو از کاشی‌های معرق رنگارنگ و کتیبه‌های استادانه میباشد.
حرم شیخ صفی‌الدین در اردبیل
مجموعه خانه گاه و حرم شیخ صفی‌الدین، عالم صوفیگری است که در آن مجموعه‌ای از گنبدهای آفتاب‌سوخته هماهنگ، نماها و فضاهای داخلی به‌خوبی حفظ شده و با تزیینات فراوان، و مهم‌تر از همه، فضایی سرشار از صلح و آرامش، همه را وادار کرده است که هنگام عبور از شمال غرب ایران، این بنای تاریخی را ببیند. این مجموعه به نام شیخ صفی‌الدین اردبیلی که فیلسوف صوفی و رهبر گروه عرفان اسلامی بود، نام‌گذاری شده است. این مکان همچنین دارای مجموعه قابل‌توجهی از آثار باستانی میباشد.
مسجد جامع یزد، شاهکار معماری ایران
اصطلاح «مسجد جامع» یا «مسجد جمعه» در ایران برای یک مسجد بزرگ که در آن نمازجمعه برگزار می‌شود، به کار می‌رود. این مسجد که در زمان علاءالدوله گرشاسب آل بویه ساخته شد، امروزه نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد و نمونه‌ای بارز از معماری ایرانی است. سر در ورودی مسجد با یک جفت مناره که یکی از بلندترین مناره‌های ایران بوده و قدمت آن به دوران صفویه می‌رسد و ارتفاع آن ۵۲ متر و قطر آن ۶ متر است، قرار گرفته است.
سردر ورودی از بالابه‌پایین با کاشی‌کاری تزئین شده است که متشکل از از قطعات رنگی مختلف بوده که برای ایجاد طرح در کنار هم قرار گرفته‌اند. این مسجد دارای یک حیاط طاق‌دار طویل است که در پشت ایوان جنوب شرقی، اتاق مقدس قرار دارد. محراب کاشی‌کاری شده آن‌یکی از بهترین‌ها در نوع خود میباشد. این شاهکار معماری حدود ۹۰ سال پیش در فهرست میراث ملی به ثبت رسید.
مسجد کبود تبریز یا جهان‌شاه
مسجد کبود یا مسجد جهان‌شاه از مسجدهای تاریخی تبریز مربوط به دوران حکمرانی قراقویونلوها در قرن نهم هجری است. این مسجد یکی از بناهای تاریخی ارزشمند ایران محسوب می‌شود که سبک معماری خاص آن این بنای باشکوه را از دیگر نمونه‌های مشابه متمایز کرده است. مسجد کبود که با کاشی‌های آبی دیدنی پوشیده شده و نام خود را از آن گرفته است، نمونه‌ای از طرح‌ها و تزئینات اسلیمی میباشد؛ زیرا در داخل آن خطوط کوفی، نسخ، ثلث و همچنین نقش‌های هندسی و عربی مختلف وجود دارد.
این مسجد از یک زلزله ویرانگر در سال ۱۱۴۸ قمری جان سالم به در برد. بااین‌حال، بسیاری از بخش‌های آن به دلیل زلزله‌ای که در اواخر همان قرن رخ داد، از بین رفت و چند سال بعد قسمت‌هایی از آن بازسازی شد. کاشی‌های مفقود شده در نمای مسجد نیز یادآور زخم‌هایی میباشد که به دلیل زلزله برجای‌مانده است.
شاید ساختمان آن از بیرون، ابتدا کمی ناامیدکننده به نظر برسد، اما فضای داخلی آن زیبا است و ارزش دیدن را دارد. در قسمت جنوبی مسجد مقبره‌ای قرار دارد که خود منبعی از شکوه میباشد و تماماً با تخته‌های مرمری عظیم پوشانده شده که بر روی آن آیاتی از قرآن کریم با زمینه‌ای از خط‌های ظریف حکاکی شده است. جدا از معماری و تاریخ منحصربه‌فرد آن، بازی رنگ و نور که از پنجره‌های مسجد می‌تابد، به عکاسان فرصتی عالی برای گرفتن عکس‌های هنری بی‌نظیر می‌دهد.
چرا مسجد گوهرشاد مشهد یکی از بناهای اسلامی معروف است؟
مسجد جامع گوهرشاد به دلیل قدمت، ویژگی‌های معماری و تزئینات کاشی‌کاری غنی، بنای اسلامی قابل‌توجهی است. این مسجد که در قرن پانزدهم از آجر و گچ ساخته شده بود، به‌عنوان مسجدی مستقل مورداستفاده قرار می‌گرفت و در حال حاضر به‌عنوان یکی از نمازخانه‌های مجموعه باشکوه حرم امام رضا (ع) در مشهد به کار می‌رود.
در حاشیه ورودی ایوان اصلی، کتیبه‌ای قدیمی وجود دارد. این وقف‌نامه جامع حاکی از آن است که مسجد زمانی ساخته شده که شاهرخ، پادشاه تیموری بر تخت سلطنت بوده است.
ساخت‌وساز این مسجد به دستور ملکه گوهرشاد همسر شاهرخ آغاز شد. حدود ۱۲ سال طول کشید تا زیر نظر معمار توانمند ایرانی قوام والدین شیرازی با استفاده از نیروی انسانی تأمین شده از شهرهای شیراز و اصفهان تکمیل شود. این مسجد با مساحت ۹۴۱۰ مترمربع از یک گنبد بزرگ لاجوردی، دو مناره ۴۰ متری، چهار ایوان، حیاطی با هفت اتاق بزرگ و محراب بزرگی از سنگ و پوسته فیانس معرق تشکیل شده است.
توضیحی درباره معماری مسجد آقابزرگ کاشان
مسجد آقابزرگ یکی از مقاصد مهم در مرکز ایران است که نه‌تنها مؤمنان، بلکه مسافران و علاقه‌مندان به معماری را به خود جذب می‌کند. مسجد قرن نوزدهمی که در شهر زیبا و تاریخی کاشان ایستاده، دارای تقارن دلپذیری در طراحی سنتی خود میباشد که با گچ‌کاری‌های پیچیده، چوب‌کاری، آینه‌کاری و نقش‌های کاشی‌کاری هندسی تزیین شده است.
این سازه عظیم شامل چندین تالار اجتماعات، طاق‌های مجاور، مناره‌های کاشی‌کاری شده، بادگیرهای عظیم و گنبدی سخت میباشد. دیوارها، طاق‌ها و سقف‌های آجری با کتیبه‌های قرآنی پوشیده شده است. در روایات آمده است که این مسجد به نام ملا محمدمهدی نراقی که به دلیل فیلسوف و متکلم شیعه به «آقابزرگ» لقب گرفت، نام‌گذاری شد.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
