نکات مهم در اجرای کف و سقف کاذب
در این مبحث، مهم‌ترین نکات مربوط به سقف کاذب شرح داده است. مطالب را از دست ندهید.
انواع مهم پوشش‌های کاذب
باتوجه‌به اینکه پوشش‌های کاذب و جداکننده‌ها دارای ماهیت جداگانه‌ای هستند، به دو قسمت متمایز تقسیم می‌شوند که در ادامه به شرح و توضیح آنها خواهیم پرداخت.
مهم‌ترین پوشش‌های کاذب عبارت‌اند از:
الف) سقف‌های کاذب: سقفی است که به اسکلت ساختمان متصل بوده و بار آن به سازه اصلی، ساختمان وارد می‌شود. بدین ترتیب سقف مذکور و قسمت زیرین سازه اصلی، فضای خالی به وجود می‌آید. این سقف‌ها می‌توانند، صاف و یا به شکل‌های مختلف ساخته شوند. سقف کاذب باید با مصالح سبک ساخته شده و قاب‌بندی آن به نحو مناسبی به اسکلت و یا کلاف بندی ساختمان متصل بوده تا ضربه تکان‌های ناشی از زلزله در آنها، موجب خرابی دیوارهای مجاور نگردد.
ب) کف‌های کاذب (گستره و دامنه کاربرد آنها): کف کاذب کفی است که در سالن‌ها، مراکز کامپیوتر و مخابرات، اتاق‌های فرمان، برج مراقبت، دیسپاچینگ، ماهواره، رادار و غیره مورداستفاده قرار می‌گیرد و برابر مشخصات خصوصی هر پروژه اجرا می‌شود.
۱. انواع کف کاذب آلومینیومی و فولادی
کف کاذب، به کفی اطلاق می‌گردد که کف اصلی سازه ساختمانی نیست و جهت افزایش ارتفاع محل تردد به کمک پایه‌هایی بر کف اصلی طبقات نصب شده است. ترجمه صحیح نام این کالا «کف بلند شده» می‌باشد که دلیل به‌کارگیری آن عموماً جهت پوشش حجم زیادی از کابل‌ها و تأسیسات است که در بعضی از اماکن به کار می‌رود. این نوع پوشش کف با ایجاد فاصله بین سطح سازه و کف اصلی ساختمان، محل مناسبی جهت عبور تأسیسات و دسترسی آسان به لوله‌ها، کابل‌ها و سایر تجهیزات نصب شده در زیر آن را فراهم می‌آورد.
کف کاذب در واقع از یک سازه آلومینیومی و یا فولادی تشکیل شده است که سطح رویه آن توسط انواع روکش‌های PVC، HPL، موکت، سنگی (پانل‌های سنگی، سنگ‌فرش خشک)، چوبی، استیل، سرامیکی و غیره پوشیده می‌شود. به طور معمول سازه‌های کف کاذب از سه بخش، پایه (با قابلیت تنظیم ارتفاع)، سرستون یا گلدانی که در بالای پایه نصب شده و پانل کف کاذب را نگه می‌دارد و استرینگر که به شکل ناودانی از جنس آلومینیوم و یا ورق فولادی بوده و توسط خارهای ابتدا و انتهایی آن، گلدانی دوپایه مجاور را به هم متصل می‌نماید.
استفاده از استرینگر به‌منظور نگه‌داشتن پایه‌ها در کنار یکدیگر، مهار نمودن نیروی افقی بین پایه‌ها، جلوگیری از جداشدن قطعات کف کاذب و همچنین جلوگیری از عبور گردوغبار از سطح پانل‌ها به زیر کف کاذب و بالعکس است.
۲. ابعاد و اندازه کف کاذب
امروزه به‌کارگیری انواع کف کاذب با ابعاد مختلف ۴۰×۴۰، ۶۰×۴۰، ۵۰×۶۰، ۸۰×۸۰ و ۱۲۰×۶۰ و یا با روکش‌های رولی و یک‌تکه جهت سبک سازه، کاهش رطوبت و همچنین نصب سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی خاص در کف ساختمان امری عادی مبدل شده است. نوع آلومینیومی پانل‌های مورداستفاده در کف کاذب معمولاً به روش دایکاست، ریخته‌گری تحت‌فشار، تولید می‌شود لذا دارای ابعاد بسیار دقیق و صاف بوده از تراکم و مقاومت مطلوبی در برابر فشار برخوردار هستند.
برخلاف تایل‌های آلومینیومی نوع فولادی آن، به روش نورد سرد و در نهایت جوشکاری مقاومتی و یا پرس قطعات تولید می‌گردد. این پانل‌ها در مقایسه با انواع آلومینیومی از قیمت پایین‌تری برخوردارند.
۳. گستره و دامنه کاربرد سقف کاذب
سقف‌های کاذب از آویزهای فلزی قائم، پروفیل‌های اصلی افقی و در برخی از موارد پروفیل‌های فرعی افقی و پوشش زیرین تشکیل می‌شود که این پوشش می‌تواند از یک نوع مصالح مانند لمبه چوبی و یا دو نوع مختلف مانند رابیتس و اندود گچ ساخته شده باشد. آویزها در سقف‌های با اسکلت فلزی اعم از خرپا، طاق ضربی و یا غیر از اینها به سازه اصلی ساختمان متصل می‌شوند.
در مورد سقف‌های بتن‌آرمه باید در موقع بتن‌ریزی پیش‌بینی‌های لازم برای جاگذاری آویزها صورت پذیرد. در سقف‌های بتنی چنانچه هنگام بتن‌ریزی آویزهای قائم تعبیه نشده باشند، می‌توان از چکش‌های فشنگی برای نصب آویزها استفاده نمود. در این صورت باید نحوه عمل و نوع فشنگ مورداستفاده به تصویب دستگاه نظارت برسد.
۴. مهم‌ترین انواع سقف‌های کاذب
به‌طورکلی مهم‌ترین سقف‌های کاذب را از لحاظ پوشش می‌توان به شرح زیر تقسیم‌بندی کرد:
۱. سقف کاذب با رابیتس و اندود
۲. سقف کاذب از نی فشرده شده (کانتکس)
۳. سقف کاذب با لمبه آلومینیوم
۴. سقف کاذب با لمبه چوبی
۵. سقف کاذب با قطعات پیش‌ساخته گچی
۶. سقف کاذب با ورق‌های آزبست و سیمان صاف
۷. سقف کاذب با انواع آکوستیک
۸. سقف‌های کشسان
نکته: برای آویزهای قائم می‌توان از مصالح زیر استفاده نمود:
الف) میل‌گردهای فولادی (آرماتور) به قطر حداقل ۶ میلی‌متر
ب) سیم‌های فولادی گالوانیزه که قطر آنها حداقل ۱/۳ میلی‌متر باشد.
پ) تسمه‌های فولادی زنگ‌نزن که سطح مقطع آنها حداقل ۱۰ میلی‌متر مربع و ضخامت آنها حداقل ۱/۵ میلی‌متر باشد.
ت) اگر از آویزهای فلزی دیگری به جز آویزهای مذکور در فوق استفاده شود، این آویزها از لحاظ مقاومت و ضدزنگ بودن، باید مشابه آویزهای مذکور در سه بند قبلی باشند.
۵. چرا از سقف‌های کاذب استفاده می‌گردد؟
مهم‌ترین دلایل استفاده از سیستم سقف کاذب را می‌توان به ترتیب زیر برشمرد:
۱. ایجاد رویه‌ای برای پوشش قسمت زیرین سقف ساختمان
۲. ایجاد فضایی برای جاسازی تأسیسات و تجهیزات سبک‌وزن
۳. بهبود عایق‌بندی صوتی و یا حرارتی سقف هر طبقه از ساختمان
۴. حفاظت از اسکلت ساختمان و بخصوص اسکلت‌های فولادی در برابر حریق
۵. ایجاد امکاناتی برای کنترل صوت و جذب آن
۶. ایجاد سقفی کوتاه‌تر برای فضاهای داخلی ساختمان
۶. نقش آویزها در سقف‌های کاذب
آویزهای قائم در هر مترمربع حداقل ۳ عدد و فاصله آنها از یکدیگر بستگی به نوع پوشش سقف کاذب بخصوص قابلیت تحمل و تغییر شکل آنها دارد. آویزها حتی‌المقدور باید به فواصل مساوی از یکدیگر قرار گرفته، شاقولی و صاف باشند. برای اتصال آویزها به سقف‌های با اسکلت فلزی، باید از پیچ‌ومهره یا جوش استفاده شود. اتصال به‌غیراز پیچ‌ومهره یا جوش، موقعی قابل‌قبول است که به تأیید دستگاه نظارت برسد.
پس از جوشکاری، محل جوش باید به‌وسیله مواد ضدزنگ پوشانیده گردد. در سقف‌هایی که اسکلت چوبی دارند، اتصال آویزهای قائم به‌وسیله پیچ یا قلاب انجام می‌شود. پیچ و قلاب باید حداقل ۵۰ میلی‌متر وارد چوب گردند. از واردکردن پیچ‌ها با ضربه چکش، باید خودداری شود.
نکات مهم در اجرای آویزها
آویزهایی که پس از ساختن سقف بتن فولادی به‌وسیله اتصالات فلزی یا مفتول‌های فلزی به سقف متصل می‌شوند، رعایت نکات زیر درمورد این آویزها الزامی است:
۱. مقاومت ۲۸ روزه بتن باید حداقل برابر ۳۰ مگاپاسکال و ضخامت آن دست‌کم یک‌صد میلی‌متر باشد.
۲. بارهای وارد بر سقف بتن‌آرمه نباید از بار مجازی که سقف بر اساس آن محاسبه و اجرا شده است، تجاوز نماید.
۳. قطر میله‌هایی که به کار می‌روند، باید حداقل ۳/۴ میلی‌متر باشد و آویزها حداقل ۲۵ میلی‌متر در بتن وارد شوند.
۴. تمام اتصالات باید مورد بازرسی واقع شوند تا از استحکام آنها اطمینان حاصل گردد.
۵. حداقل تعداد آویزها برای هر نوع سقف کاذب مطابق نقشه‌های اجرایی است.
۶. اتصالات تیرهای باربر بتنی
در تیرهای باربر بتنی، اتصالات باید در سطوح جانبی و حداقل در فاصله ۱۲ سانتی‌متر از ضلع زیرین تیر، کار گذاشته شوند.
۷. در مورداستفاده از چکش‌های فشنگی (تپانچه) برای اتصال آویزها، باید از دستورات کارخانه سازنده چکش‌ها تبعیت نمود و بخصوص این نکته را در نظر داشت که تحت هیچ شرایطی، نباید از فشنگ‌های مخصوص یک نوع چکش برای چکش‌های دیگر استفاده گردد.
۸. فشنگ‌ها نباید در داخل سوراخ‌های موجود شلیک شوند.
۹. هنگام استفاده از چکش‌های فشنگی برای نصب آویز، حداقل فاصله تا لبه قطعات بتنی به نوع تپانچه و دستورات دستگاه نظارت بستگی دارد.
۱۰. به هنگام شلیک، ابزار را باید عمود بر سطح کار نگاه داشت.
۱۱. چون فشنگ تپانچه‌ها توسط رنگ آنها از یکدیگر متمایز می‌شوند، باید افرادی که این ابزارآلات را مورداستفاده قرار می‌دهند، به بیماری کوررنگی مبتلا نباشند.
۱۲. به افراد کمتر از ۱۸سال، نباید اجازه استفاده از این ابزارها داده شود.
۱۳. در موقع کار برای اجتناب از حوادث ناشی از کمانه کردن یا شکستن و یا برگشت میخ‌ها، به جز فرد مسئول و کمک او، نباید افراد دیگری در محدوده شلیک حضور داشته و همچنین این افراد باید به وسایل ایمنی مجهز باشند.
پروفیل‌های اصلی و فرعی افقی
بسته به اینکه پروفیل‌های اصلی و فرعی از چه مصالحی باشند، دو حالت متمایز مشخص می‌گردد:
الف) چنانچه جنس پروفیل‌های اصلی و فرعی افقی از فولاد یا فولاد گالوانیزه باشد باید:
۱. سطح مقطع این پروفیل‌ها توسط دستگاه نظارت تعیین شود، ولی حداقل مقاومت این مقاطع برای پروفیل‌های اصلی و فرعی به ترتیب نباید از مقاومت آرماتور به قطر ۱۰ و ۶ میلی‌متر کمتر باشد.
۲. در محل برخورد سقف کاذب به دیوار، توصیه می‌شود که حداقل یک نبشی ۲×۲۰×۲۰ مورداستفاده قرار گیرد.
ب) چنانچه جنس پروفیل‌های اصلی و فرعی از آلومینیوم، چوب یا سایر مصالح باشد:
۱. درصورتی‌که در مورد پروفیل‌های اصلی و فرعی به‌جای فولاد از چهار تراش چوبی استفاده می‌شود، چوب موردنظر باید از نوع نراد خارجی (روسی یا مشابه) باشد.
۲. در خصوص استفاده از آلومینیوم و یا سایر مصالح نیز ابعاد پروفیل‌ها بستگی به محاسبات انجام شده دارد، ولی به‌هرحال مقاومت پروفیل‌های اصلی و فرعی از هر لحاظ، نباید به ترتیب از مقاومت میل‌گردهای فولادی نمره ۱۰ و ۶ کمتر باشد.
نکته: علاوه بر نکات فوق سقف‌های کاذب باید در مقابل نیروهای جانبی مقاوم بوده و چنانچه تأسیسات حرارتی نظیر کانال و لوله در زیر سقف اصلی قرار می‌گیرند (حدفاصل سقف اصلی و سقف کاذب)، ایجاد درز انبساط در اطراف سقف به‌منظور تأمین جا برای تغییر مکان‌های حرارتی، ضروری است. چنانچه برای سقف کاذب دریچه بازدید در نظر گرفته شده باشد، باید این دریچه بادقت کافی و در محل مناسب ایجاد شود.
معرفی کامل انواع پوشش زیرین (سقف کاذب)
۱. پوشش رابیتس و اندود به چه صورت است؟
در مورد رابیتس اگر در ملات ماسه سیمان استفاده می‌شود، باید رابیتس از نوع فولاد سیاه و اگر از ملات گچ استفاده می‌گردد، بهتر است رابیتس از نوع گالوانیزه باشد. رابیتس باید در فواصل معین به‌وسیله مفتول مناسب به آهن بندی بسته شود، به قسمی که هیچ‌گونه برجستگی یا فرورفتگی در سطوح تمام شده وجود نداشته باشد. فاصله پروفیل‌های اصلی از یکدیگر چنانچه از رابیتس نمره ۲ استفاده می‌شود، باید حداکثر برابر ۳۵ سانتی‌متر و در مورداستفاده از رابیتس نمره ۳ این فاصله حداکثر برابر ۵۰ سانتی‌متر است.
۲. نکات فنی در مورد کانتکس
تمام نکات فنی ذکر شده در مورد رابیتس از لحاظ آویزها، پروفیل‌های اصلی و فرعی افقی، فواصل و حداقل ابعاد، در مورد کانتکس نیز صادق است. چنانچه در نقشه‌های اجرایی طریقه خاصی برای جلوگیری از آسیب‌رسانی موریانه و یا سایر حشرات مزاحم به کانتکس پیش‌بینی‌نشده باشد، در این صورت باید روی حصیر کانتکس، دوغاب گچ و یا آهک بریزند، به قسمی که این دوغاب تمام سطح را پوشانده و قشر نازکی بر روی کانتکس تشکیل دهد.
۳. مهم‌ترین نکات درباره لمبه آلومینیوم
این مصالح در عرض‌های متفاوت و در طول حداکثر ۶ متر در کارخانه به‌صورت نورد شده و لبه‌های فاق و زبانه تولید می‌گردد. رنگ‌های آن دارای تنوع بسیار و به‌صورت کوره‌ای هستند که در مقابل رطوبت و عوامل جوی مقاومت بالایی دارد.
در این پوشش باید نکات زیر رعایت شود:
الف) پروفیل‌های ناودانی آلومینیوم را در ارتفاع سقف کاذب به دیوارها وصل می‌کنند.
ب) تسمه‌های آویز از جنس فولاد گالوانیزه است.
۴. نحوه اجرای کار لمبه چوبی
باید لمبه‌ها را با ماشین لمبه زنی و یا به طرق دیگر که به‌صورت فاق و زبانه داخل یکدیگر شوند، آماده نمود به‌طوری‌که چفت‌ها نمایان باشند. وجود چفت برای آن است که در مواقع انقباض، لبه درزها به‌صورت نامناسبی درنیایند. چوب مورد مصرف در لمبه‌ها، باید چوب نراد خارجی (روسی یا مشابه) باشد. بهتر است پس از پایان نصب لمبه‌ها، اقدام به رنگ‌آمیزی لمبه‌ها نمود. استفاده از پلی‌استر به‌صورت پاششی بروی چوب رنگ شده آن را در مقابل رطوبت و عوامل جوی محافظت می‌نماید.
اجرای کار در مورد این پوشش به شرح زیر است:
الف) قبل از اجرای لمبه‌کوبی، باید دور سقف را با چهار تراش مناسب، کلاف‌کشی و تراز کرد.
ب) قطعات باربر افقی فرعی را باید از چوب و قطعات باربر اصلی را از پروفیل فولادی یا چهار تراش چوبی، تهیه و به آویزهای از پیش نصب شده متصل نمود.
پ) لمبه‌ها را که از قبل تهیه شده است، باید با چسب و میخ به چهار تراش‌ها متصل کرد.
۵. قطعات پیش‌ساخته گچی، نوعی پوشش سقف کاذب
ابتدا باید در کنار دیوار در ارتفاع تعیین شده برای سقف کاذب نبشی‌های آلومینیوم را نصب‌کرده و پس از نصب سیم‌های آویز گالوانیزه به سقف و وصل قطعات سپری آلومینیوم، قطعات سقف پیش‌ساخته گچی را در داخل آنها قرارداد. ابعاد سپری و سیم‌ها برابر نقشه کارخانه سازنده و با تأیید دستگاه نظارت است.
۶. ورق‌های آزبست و سیمان صاف
صرف‌نظر از ابعاد ورق‌های آزبست و سیمان که تولید می‌شود، بنا به ملاحظات استاتیکی ابعاد این ورق‌ها که در سقف کاذب به کار می‌رود، اکثراً ۱۲۵×۶۰ و یا ۱۰۰×۶۰ سانتی‌متر هستند. به‌منظور نصب این ورق‌ها ابتدا یک، شبه متعامد از چوب روسی به شکل سپری یا سپری فولادی، اعم از توخالی یا توپر در محل موردنظر اجرا می‌گردد. در کناره‌ها به‌جای قطعات سپری یاد شده، نبشی با همان جنس استفاده می‌شود و پس از آن ورق‌ها را روی سپری قرار داده و در قسمت فوقانی آن، بسته به این که به این جنس سپری‌ها از پروفیل توپر یا توخالی فولادی یا چوبی باشد، به فواصل ۳۰ سانتی‌متر یک عدد پیچ خودکار و یا پیچ‌ومهره مناسب با واشر و یا پیچ چوب با واشر مخصوص به کار می‌رود. ابعاد و تعداد آویزها با محاسبه مشخص می‌گردد.
۷. سقف کاذب کشسان PVC
سقف‌های کششی و یا پوشش‌های کشسان (با موارد مصرف برای سقف‌های دکوراتیو) در سقف‌ها و دیوارها امروزه، نزد طراحان و معماران به‌عنوان محصول دوست‌داشتنی و منحصربه‌فرد کاربرد وسیعی پیدا کرده است و همواره به پیچیده‌ترین تخیلات ذهنی طراحان جامه عمل پوشانده و امکان نامحدود طراحی را در اختیارشان قرار داده است. سقف کشسان متشکل از ورق‌های PVC غير قابل اشتعال هستند (ترکیبات P.V.C و مواد شیمیایی خاص دیگر) که با کمک حرارت به آن استحکام می‌بخشند و به‌وسیله ریل‌های خاصی، دور دیوارهای آن حاشیه‌بندی می‌شوند.
این پوشش دارای خاصیت ضدباکتری و دافع گردوغبار بوده لذا از نظر بهداشتی برای اتاق‌های عمل و آزمایشگاه‌ها نیز مناسب است. نوعی از این پوشش‌ها با نام ترنس لوسید قابلیت خاص فیلتر و تسطيح نورهای طبیعی و مصنوعی را دارا می‌باشد. این قابلیت به طراحان امکان تغییر فضای داخلی را به کمک نور می‌دهد. پوشش‌های کشسان با ضخامت حداکثر ۰/۰۵ الی ۰/۱۰ میلی‌متر در بیش از سیصد رنگ و طرح با انواع پوشش‌های براق، مات، شفاف، بافت متخلخل، بافت مخمل، پرینت، ترمپو، باریسول آگوستیک، آینه‌ای و غیره در کوتاه‌ترین زمان نصب می‌گردند.
نکته: این تکنولوژی بسیار سبک‌وزن بوده و با دستگاه مخصوص در درجه حرارت خاص به‌صورت یکپارچه در ابعاد ۸×۸ متر (۶۴ مترمربع) قابل نصب است.
مراحل نصب سقف کاذب PVC
مراحل نصب این سقف بسیار سریع می‌باشد. ابتدا پروفیل‌ها (ریل‌ها) مطابق طرح از پیش تعیین شده و خواسته‌های مشترک طراح و کارفرما و بر اساس فرم نهائی موردنظر در محل نصب و سپس پوشش کشسان بر روی ورق گالوانیزه آن کشیده می‌شود. لازم به ذکر است که این پوشش‌ها هیچ محدودیتی ندارند و می‌توان منطبق بر هر طرح و ایده و در هر محیطی آن را اجرا نمود. پوشش‌های کشسان در برابر ضربات ناگهانی از انعطاف‌پذیری و مقاومت بسیار بالایی برخوردار بوده، در صورت ورود ضربه به سطح آن خاصیت کشسانی آن امکان بازگشت به حالت اولیه موردنظر را به آن فراهم می‌کند.
این قابلیت به کارشناسان و طراحان امکان تغییر شخصیت فضاهای داخلی را به کمک نور و رنگ می‌دهد. این تکنولوژی در طراحی ویترین‌های فروشگاهی، رستوران‌ها و کافی‌شاپ‌ها، سالن‌های انتظار، طراحی دکور و صحنه‌سازی تئاتر و سینما، آتلیه‌های عکاسی و فیلم‌برداری و دیگر اماکن که در آنها اصل، تغییر رنگ نور مدنظر .است کاربردی نامحدود دارد.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!
