کاربندی و مهمترین انواع شکنج سازی ‌ها و یا کاربندی ‌ها

کاربندی و مهمترین انواع شکنج سازی ها و یا کاربندی ‌ها

کاربندی عطف توجه به سقف‌ها و سیطره کامل آن‌ها بر فضاست که بیش از هر چیز دیگر سبب القای بعد سوم در فضای معماری اسلامی ایران می‌شود. مهمترین انواع شکنج سازی ها و یا کاربندی ها عبارت‌اند از: مقرنس، رسمی بندی، یزدی بندی و کاسه سازی.

مقرنس (ترکیب زیبایی از عناصر کوچک)

مقرنس ترکیبی از عناصر کوچک است که با نظم خاصی روی هم قرار می‌گیرند و به تدریج از دیوارهای پایه جلو آمده، بالا می‌‎روند و به رأس سقف که شمسه نام دارد ختم می‌گردند. به‌این‌ترتیب سقفی مطبق و پر شکنج را پدید می‌آورند. مقرنس معمولاً در زیر نیم طاق‌های ورودی و ایوان‌ها، در گوشواره گنبدها و کنج ایوان‌ها به کار می‌رود.

مقرنس معمولاً با تعداد طبقات شناخته می‌شود. هرچه تعداد طبقات بیشتر باشد، عناصر مقرنس ریز تر می‌گردند. طبقه‌های مقرنس خطوط تراز افقی هستند، تصویر افقی این طبقات هرچند دارای شکست های فراوان است لیکن در نما به صورت افقی و مستقیم دیده می‌شوند. در اکثر موارد مقرنس از سقف فاصله گرفته و به صورت پوسته ثانویه زیر آن را می پوشاند. مقرنس با مصالح مختلف روکش می‌شود و در زمینه‌های مختلف قابل اجرا است.

قسمت‌های مختلف مقرنس عبارت‌اند از: طاس یا طاسه، شاپرک و تخت. طاسه عنصر اصلی مقرنس است. طاق نمای کوچکی است که قاعده‌ای چند ضلعی دارد، طاسه معمولاً بین دو پای مقرنس قرار می‌گیرد و شاپرک حدفاصل طاق‌ها را پر می‌کند. عنصر دیگر مقرنس تخت نام دارد. تخت، ستاره‌ای شکل و همیشه افقی است.و غالبا روی طبقات مقرنس قرار می‌گیرند. مهمترین کاربرد تخت آن است که مقرنس شکستگی و سطوح پر و خالی بیشتری بیابد و عمیق‌تر حلوه کند.

رسمی بندی (شبکه‌ای با قوس‌های هم‌اندازه)

رسمی بندی شبکه‌ای است مرکز گرا که از تقاطع منظم قوس‌های هم اندازه که در مرکز دایره ای دوران می‌کنند، پدید می‌آید. این قوس‌ها بر روی پایه‌های متقابل قرار می‌گیرند و به طریقی دهانه سقف را جمع می‌کنند. بر روی رئوس آن عرقچین ساده ای قرار می‌گیرد که به خاطر شکل خورشید مانندش شمسه نام دارد. انواع رسمی معمولاً به تعداد رئوس شمسه وسط، که در واقع معلوم کننده تعداد قوس‌های تشکیل دهنده آن است، شناخته می‌شوند.

رسمی بندی معمولاً غیر باربر است و به صورت پوسته‌ای ثانویه که با سقف اصلی فاصله دارد اجرا می‌گردد و هندسه مقید و منظمی دارد. رسمی انعطاف پذیری ندارد و در هر زمینه‌ای قابل اجرا نیست. طرح شبکه هندسی رسمی مبتنی بر تقسیم دایره است. رسمی بندی در دو نوع سقف سازی قابل اجرا است، یکی یزدی بندی و دیگری کاسه سازی. هر دو سقف مذکور از ترکیب واحدهایی پدید می آیند که خود جزئی از یک یا چند شبکه رسمی اند.

یزدی بندی (ترکیبی از واحدهای مجزا)

یزدی بندی بر خلاف رسمی بندی شبکه کاملی نیست، بلکه از واحدهای مجزایی تشکیل شده که طراح می‌تواند آن‌ها را به هر صورتی که بخواهد با هم ترکیب کند. یزدی بندی ارتباط مشخصی با پایه ندارد و در هر زمینه قابل اجرا است. معمار می‌تواند عناصر مختلف یک سقف رسمی را به صورت یزدی در آورد.

یزدی در اغلب موارد واجد تخت است و تخت یزدی مانند تخت مقرنس عنصری است که به صورت افقی در میان عناصر دیگر قرار می‌گیرد. در یزدی بندی جزئی از شبکه رسمی که از آن استفاده می‌شود شامل بخشی از شمسه و قسمتی از خطوط یا قوس های متقاطع است که اغلب تمام یک پای شبکه رسمی را در بر می‌گیرد و به این ترتیب معمولاً شکلی شبیه به لوزی پیدا می‌کند.

کاسه سازی (شمسه های متعدد)

در سقف کاسه سازی شمسه‌های متعدد پدیدار می‌‎گردد که به آن رسمی شمسه زیاد هم می‌گویند.

برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!