آسانسورها چه کاربردهایی دارند؟
آسانسورها که به آن بالابر هم می‌گویند، اتومبیلی هستند که در یک محور عمودی حرکت می‌کنند تا مسافران یا بارها را بین سطوح یک ساختمان چندطبقه حمل نمایند. اکثر آسانسورهای مدرن توسط موتورهای الکتریکی و با کمک وزنه تعادل از طریق سیستم کابل‌ها و قرقره‌ها به حرکت درمی‌آیند. آسانسور با بازکردن راه به‌سوی ساختمان‌های بالاتر، نقش تعیین‌کننده‌ای در ایجاد جغرافیای شهری و توسعه شهرهای مدرن ایفا می‌کند.
تاریخچه استفاده از آسانسورها
عمل بلندکردن بارها با وسایل مکانیکی در حین عملیات ساختمانی به دوران روم باستان برمی‌گردد. ویتروویوس مهندس رومی در قرن یکم قبل از میلاد، سکوهای بالابری را توصیف کرد که از قرقره‌ها و کاپیتان‌ها یا بادگیرها استفاده می‌کردند که توسط نیروی انسانی، حیوانی یا آب‌کار می‌کردند. نیروی بخار تا سال ۱۸۰۰ در انگلستان به چنین دستگاه‌هایی اعمال شد.
در اوایل قرن ۱۹ یک بالابر هیدرولیکی معرفی شد که در آن سکو به یک پیستون در سیلندر فرورفته در زمین زیر شفت به عمقی برابر با ارتفاع شفت متصل می‌شد. فشار به سیال در سیلندر توسط یک پمپ بخار اعمال گردید. بعدها ترکیبی از شیارها برای چندبرابر کردن حرکت ماشین و کاهش عمق پیستون استفاده شد. همه این دستگاه‌ها از وزنه‌های تعادلی برای متعادل کردن وزن استفاده می‌کردند که تنها به قدرت کافی برای بالابردن بار نیاز داشتند.
قبل از اواسط دهه ۱۸۵۰، این اصول عمدتاً در آسانسورهای باربر اعمال می‌شد. ضعیف بودن طناب‌های مورداستفاده در آن زمان، چنین سکوهای بالابری برای استفاده مسافران رضایت‌بخش نبود. هنگامی که یک آمریکایی به نام الیشا گریوز اوتیس در سال ۱۸۵۳ یک دستگاه ایمنی را معرفی نمود، آسانسور مسافر را ممکن کرد.
دستگاه اوتیس که در نمایشگاه کریستال پالاس در نیویورک به نمایش گذاشته شد، دارای یک آرایش گیره‌ای بود که ریل‌های راهنما را که ماشین روی آن حرکت می‌کرد، در هنگام رها شدن تنش از طناب بالابر، می‌گرفت. اولین آسانسور مسافربری در سال ۱۸۵۷ در فروشگاه بزرگ در شهر نیویورک به بهره‌برداری رسید. با نیروی بخار، پنج طبقه را در کمتر از یک دقیقه صعود کرد و موفقیت آشکاری داشت.
نسخه‌های بهبودیافته آسانسور
نسخه‌های بهبودیافته آسانسور در سه دهه بعد ظاهر شد، اما هیچ پیشرفت قابل‌توجهی تا زمان معرفی موتور الکتریکی در اواسط دهه ۱۸۸۰ و اولین نصب تجاری آسانسور مسافربری برقی در سال ۱۸۸۹ رخ نداد. معرفی الکتریسیته منجر به دو پیشرفت شد: در سال ۱۸۹۴ کنترل‌های دکمه‌ای معرفی شدند و در سال ۱۸۹۵ یک دستگاه بالابر در انگلستان نشان داده شد که قدرت را به چرخ (قرقره) در بالای شفت اعمال می‌کرد. وزن ماشین و وزنه تعادل برای تضمین کشش کافی است.
با حذف محدودیت‌های اعمال شده توسط درام سیم‌پیچ، مکانیزم کشش محرک شفت‌های بلندتر و سرعت‌های بیشتر را امکان‌پذیر کرد. در سال ۱۹۰۴ یک ویژگی “بدون دنده” با اتصال نوار محرک به طور مستقیم به آرمیچر موتور الکتریکی اضافه شد و سرعت را تقریباً نامحدود کرد.
با غلبه بر مشکلات ایمنی، سرعت و ارتفاع، توجه به‌راحتی و اقتصاد معطوف شد. در سال ۱۹۱۵ به‌اصطلاح تسطیح خودکار به شکل کنترل‌های خودکار در هر طبقه معرفی شد که زمانی که اپراتور کنترل دستی خود را در فاصله معینی از سطح کف خاموش می‌کرد و ماشین را به سمت توقف دقیق هدایت می‌کرد، کنترل می‌شد. با افزایش ارتفاع ساختمان، سرعت آسانسور در تأسیسات سریع به ۳۶۵ متر در دقیقه افزایش یافت.
انواع آسانسور و کاربردهای آن
الف) آسانسورهای مدرن در انواع مختلفی برای اهداف مختلف ساخته می‌شوند. علاوه بر عملیات حمل‌ونقل معمولی و مسافری، در کشتی‌ها، سدها و سازه‌های تخصصی مانند موشک‌اندازها استفاده می‌شوند. بالابرهای سنگین، آسانسورهای نزول سریع در عملیات ساختمانی بلندمرتبه استفاده می‌گردند.
عملاً همه آنها از طریق کابل، نوار و وزنه تعادل، توسط مکانیزم سیم‌پیچی درام (هنوز در بسیاری از آسانسورهای باری کم‌ارتفاع استفاده می‌شود) یا توسط یک ترکیب الکتروهیدرولیک به حرکت درمی‌آیند. کابل‌های متعدد (سه یا بیشتر) هم سطح کشش را با تراش و هم ضریب ایمنی را افزایش می‌دهند و خرابی کابل‌ها در این مورد نادر است.
ب) آسانسورهای مسافربری برای جابه‌جایی افراد بین طبقات مختلف یک ساختمان طراحی شده‌اند که ظرفیت آنها به فضای موجود در طبقات مربوط می‌شود. آسانسورهای اکسپرس برای جابه‌جایی افراد از طبقه همکف به لابی آسمانی طراحی شده‌اند که چندین طبقه را با سرعت زیاد طی می‌کنند.
پ) ویلچر یا بالابر پلت فرم، نوع تخصصی آسانسوری است که برای جابه‌جایی ویلچر طراحی شده است و حداکثر باری که می‌تواند تحمل کند ۴۴۵ کیلوگرم است.
ت) آسانسورهای باری برای حمل بارهای سنگین معمولاً بین ۲۳۰۰ تا ۴۵۰۰ کیلوگرم طراحی شده‌اند. آنها معمولاً با الزامات خدمات آتش‌نشانی مطابقت ندارند و حمل مسافر به‌طورکلی ممنوع است مگر اینکه مشخص شود.
ث) در ناوهای هواپیمابر، آسانسورها هواپیما را بین عرشه پرواز و عرشه آشیانه برای عملیات یا تعمیر حمل می‌کنند؛ این آسانسورها برای ظرفیت بسیار بیشتر از هر آسانسور دیگری طراحی شده‌اند.
ج) نوع خاصی از آسانسور، پاترنوستر است، زنجیره‌ای از جعبه‌هایی که دائماً در حال حرکت هستند و عموماً در کارخانه‌های صنعتی استفاده می‌شوند.
۴ نکته مهم درمورد شرایط نگهداری و استفاده
۱) بازرسی آسانسور حداقل یکبار در سال
معمولاً هنگامی که یک آسانسور برای اولین‌بار نصب می‌شود، یک بازرسی کامل موردنیاز است، پس از آن باید سالانه یا هر دو سال یکبار انجام شود؛ تا از عملکرد روان اطمینان حاصل گردد. بازرسی آسانسور برای اطمینان از ایمنی و انطباق کاملاً حیاتی است و نباید با تعمیر و نگهداری منظم جایگزین شود.
در طول بازرسی آسانسور، مطمئن شوید که تست‌های آسانسور را انجام داده‌اید تا بررسی کنید که آیا آسانسور با حداکثر کارایی خود، کار می‌کند و در شرایط کافی برای تحمل حداکثر وزن خود قرار دارد یا خیر. در املاک و ساختمان‌هایی که اغلب بارهای سنگین حمل می‌شود، این فرایند از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. پس از اینکه بازرسی آسانسور با موفقیت به پایان رسید، گواهی بهره‌برداری صادر می‌شود و توصیه می‌کنیم آن را در داخل آسانسور قرار دهید.
۲) بررسی‌های تعمیر و نگهداری آسانسور
تعمیر و نگهداری منظم کلید تضمین این است که آسانسور شما چک‌های بازرسی خود را گذرانده و مطابق با استانداردهای ایمنی تأیید شده است. در طول تعمیر و نگهداری، مسائل احتمالی یا مواردی که نیاز به توجه دارند ظاهر می‌شوند و اقدامات لازم برای تعمیر آنها انجام می‌گردد؛ تا از آسیب بیشتر جلوگیری شود.
این همچنین به مدیران ساختمان کمک می‌کند تا در درازمدت در هزینه‌ها صرفه‌جویی نمایند، زیرا اتخاذ یک رویکرد پیشگیرانه نسبت به سرویس آسانسور تضمین می‌کند که رفت‌وآمد مستأجران به دلیل مشکلات ناگهانی مختل نمی‌شود. مهم‌تر از همه، نگهداری منظم آسانسورها، طول عمر آنها را افزایش میدهد. توصیه می‌کنیم که مدیران ساختمان همیشه وضعیت آسانسور خود را در نظر داشته باشند و ارزیابی کنند که آیا ارتقا و بهبود در آن وجود دارد یا خیر.
۳) اطمینان از ایمن بودن اتاق ماشین آسانسورها
ازآن‌جایی‌که اتاق ماشین به‌گونه‌ای طراحی شده است که دارای ماشین‌آلاتی است که مسئول کار آسانسور هستند، بسیار مهم می‌باشد که در مکانیزم‌‌های خود، بسته و قفل وجود داشته و کار کنند تا پرسنل آموزش‌دیده یا غیرمجاز نتوانند به اتاق دسترسی داشته باشند.
دسترسی به اتاق باید در اولویت قرار گیرد و برای تکنسین‌های آسانسور راحت باشد. این بدان معنی است که اتاق نباید برای نگهداری وسایل سرایداری مانند سطل و جارو استفاده شود؛ زیرا این اشیا به‌عنوان موانع و خطر آتش‌سوزی به شمار می‌روند. علاوه بر این، نگهداری مواد قابل اشتعال مانند رنگ و مایعات تمیزکننده صنعتی هم ممنوع است.
۴) درک تصویری بزرگ از آسانسور خود
دانستن رایج‌ترین مشکلاتی که آسانسور شما با آنها مواجه می‌شود، به توسعه راه‌حل‌ها و سیستم‌هایی کمک می‌کند که به شما امکان میدهد از بروز آنها جلوگیری نمایید و اقدامات مناسب را برای جلوگیری از بروز آنها یا رفع آنها قبل از تشدید آسیب‌ها در کنار هزینه‌های تعمیر انجام دهید.
اگر آخرین تعمیر و نگهداری آسانسور شما مدتی پیش بود، ممکن است با مشکلاتی مانند آلودگی در روغن آسانسور و روانکاری، فرسوده شدن قفسه‌های آسانسور و خرابی بلبرینگ‌های موتور آسانسور مواجه شوید که همه این موارد می‌تواند منجر به تعمیرات پرهزینه شود. با بررسی منظم روغن آسانسور از نظر فلز و تعویض منظم آن و نصب جاذب‌های القایی یا تعویض منظم یاتاقان‌ها می‌توان از این مسائل جلوگیری کرد.
مشکلات رایج آسانسورها؛ دلایل خرابی و راهکارها
قفسه‌های فرسوده و حل مشکل آن
قرقره، متصل به طناب‌های بالابر آسانسور است. آنها با هم به‌عنوان یک سیستم کار می‌کنند تا هم آسانسور را حرکت دهند و هم آن را بین طبقات معلق نگه دارند. باگذشت زمان، با فرسوده شدن شیارها، فشار بیشتری به طناب‌ها وارد می‌کنند که باعث تأخیر و برآمدگی می‌شود. برای رفع این مشکل می‌توان شیارها را دوباره شیار و یا به‌طورکلی جایگزین کرد.
روانکاری و روغن آلوده
مانند موتورهای خودرو، آسانسورها برای حرکت نرم قطعات فلزی بدون خراشیدن یا اصطکاک به روان‌کننده‌ها و روغن‌ها متکی هستند. ذرات فلز می‌توانند به‌مرورزمان روان‌کننده‌ها را از بین ببرند و آنها را آلوده کنند. در یک بازرسی، سطوح فلزی در روغن و روان‌کننده‌ها بررسی می‌شود و می‌توان آن را تغییر داد، درست مانند یک ماشین.
خرابی بلبرینگ در موتور آسانسور
بلبرینگ در موتور آسانسور یکی دیگر از اجزای مکانیکی فلزی است که می‌تواند در طول زمان دچار سایش شود. نگرانی اصلی در مورد یاتاقان‌هایی که به‌درستی کار نمی‌کنند، این است که می‌توانند جریان‌های خطرناکی ایجاد نمایند. صدای موتور اغلب نشانه‌ای از یاتاقان‌های معیوب یا فرسوده است و یک بازرس می‌تواند نصب جاذب‌های القایی یا جایگزینی را توصیه کند.
خرابی برق و منبع تغذیه
بدیهی است که آسانسورها منابع تغذیه زیادی را تخلیه می‌کنند، اما قطعی برق ممکن است بیشتر به ساختمانی که در آن هستند مربوط باشد تا سیستم برق آنها. اگر تغییری در سیستم تأسیسات ساختمان ایجاد شده باشد، ممکن است تعمیر و نگهداری برنامه‌ریزی‌شده یا یک رویداد الکتریکی مانند افزایش برق، صاعقه یا خاموشی، بر اجزای سیستم آسانسور تأثیر بگذارد. یک بازرس مطمئن می‌شود که سطح ولتاژ مناسب را دریافت می‌کند.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!
