صفر تا صد کف‌سازی در قسمت‌های مختلف ساختمان
هدف از کف‌سازی، به‌وجودآوردن سطحی است که بتواند خواسته‌های استفاده‌کننده از آن را به نحو مطلوب برآورد کرده و ازآنجاکه قسمت‌های مختلف ساختمان با یکدیگر متفاوت هستند؛ بالطبع باتوجه‌به شرایط خاص خود، طراحی و اجرا خواهند شد. به‌طورکلی در این جزئیات دو گونه برخورد با کف‌سازی بر روی زمین مطرح شده که باتوجه‌به نوع جنس زمین ترسیم و ارائه شده است.
عوامل تأثیرگذار بر روی کف‌سازی‌های روی زمین
۱. خشک بودن رویه نهایی کف، باتوجه‌به نوع عملکرد فضای داخل (کف سرویس‌ها مانند حمام، توالت و آشپزخانه از این قاعده مستثنی است).
۲. تراز بودن رویه کف با انطباق رویه با شیب بندی موردنظر و فقدان پستی‌وبلندی.
۳. مقاوم بودن در برابر نشست در طی زمان.
۴. مقاومت کف و جوابگویی به نوع عملکرد فضا.
۵. جلوگیری از نفوذ رطوبت از داخل فضاهای مرطوب.
اصول حاکم بر شکل‌گیری جزئیات کف‌سازی
در پاسخ به موارد فوق، اصول حاکم بر شکل‌گیری جزئیات کف‌سازی را می‌توان به شرح زیر تدوین کرد:
الف) کف زمین (اعم از خاک دستی یا زمین طبیعی) از نظر مقاومت کلی در حد ۸۵ تا ۹۰ درصد، بسته به کاربرد کف، کوبیده و تسطیح می‌گردد.
ب) غالباً برای همگن بودن زیرسازی و جلوگیری از نفوذ رطوبت، حداقل ۲۵ سانتی‌متر روی کف را قلوه‌سنگ درشت می‌چینند، و روی آن یک قشر مخلوط شن و ماسه می‌ریزند تا فواصل خالی قسمت فوقانی کف را پرکرده و در حدود یک سانتی‌متر روی کلیه سطوح را بپوشاند. سپس کف را به‌اندازه لازم کوبیده و تسطیح می‌کنند. در مواردی که زمین طبیعی دارای ویژگی‌های لازم باشد، از پیش‌بینی خشکه‌چینی صرف‌نظر می‌شود.
پ) عیار و ضخامت بتن کف
بتن کف برای باربری و عملکرد متعارف، به ضخامت ۷ تا ۱۰ سانتی‌متر و به عیار ۲۰۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب بتن در نظر گرفته می‌شود (این امر در موارد باربری غیرمتعارف و یا عملکرد ویژه کف، حالت خاص پیدا خواهد کرد که محاسبات و به‌طورکلی اتخاذ تصمیم خاص خود را ایجاب می‌کند). در مواردی که بلوکاژ جلوگیری نفوذ رطوبت نبوده و با مشخصات روسازی کف احتیاج به سطح کاملاً خشک داشته باشد، از یک‌لایه عایق رطوبت (قیرگونی یا مشابه) بین دولایه بتن کف استفاده شده است.
ت) در مورد کف سرویس‌ها که باید از نفوذ آب ازطرف فضای داخلی جلوگیری کند، سطح بتن کف عایق شده، به‌وسیله یک‌لایه اندود سیمان به ضخامت ۲ سانتی‌متر محافظت می‌گردد.
منظور از کف‌سازی در پروژه‌های ساختمانی چیست؟
اصولاً به هرگونه عملیات ساختمانی که بر روی سطح زمین طبیعی و یا سقف طبقه انجام شود، تا کاربری و عملکرد فضا را ممکن سازد، اصطلاحاً «کف‌سازی» می‌گویند. باتوجه‌به این تعریف متوجه خواهیم شد که برای آن که هر فضایی کارایی لازم را داشته باشد نیاز به کف‌سازی مخصوص آن مکان خواهد بود؛ بنابراین انتخاب نوع کف‌سازی به دو عامل محل قرارگیری و عملکرد آن مکان بستگی دارد.
کف‌سازی، بخش مهم و تعیین‌کننده‌ای در ساختمان و حتی خارج از آن است. چراکه این عنصر ساختمانی نه‌تنها شامل فضاهای خالی یک ساختمان مانند اتاق‌ها، راهروها، سرویس‌های بهداشتی و مثلاً آشپزخانه و حتی تراس می‌گردد، بلکه کف‌سازی حیاط، پیاده‌روها و حتی زمین‌های ورزشی نیز از این حیطه خارج نمی‌شوند.
مشخصات و ویژگی‌های کف‌سازی در فضاهای مختلف
۱. استحکام و پایداری آن
۲. مقاوم در برابر رطوبت
۳. داشتن دوام لازم
۴. مقاومت در برابر اصوات و حرارت
۵. استقامت در برابر آتش
همان گونه که قبلاً نیز گفته شد، چون انتخاب نوع کف‌سازی بستگی تام به محل و نوع عملکرد آن دارد؛ بنابراین، درصد متفاوتی از کیفیات فوق را برای طرح و ساخت کف‌سازی در نظر می‌گیریم. در محل‌هایی که مثلاً رفت‌وآمد وسایل سنگین (تعمیرگاه‌ها) مورد طراحی باشد، استحکام و پایداری کف‌سازی اهمیت بیشتری پیدا خواهد کرد.
در کف‌سازی زیرزمین‌ها یا سرویس‌های بهداشتی، نفوذ رطوبت عامل عمده انتخاب نوع کف‌سازی است. در فضاهایی مانند ایستگاه‌های راه‌آهن یا ادارات، دوام کف‌سازی بسیار بیشتر از فضاهای مسکونی مطرح می‌باشد. در کف‌سازی بام‌ها، بهتر است تأثیر نفوذ سروصدا و همچنین سرما و گرما نیز، علاوه بر نفوذ رطوبت موردتوجه باشد و در امکان‌هایی مانند پارکینگ‌های طبقاتی، مقاومت کف‌سازی در برابر آتش‌سوزی و یا تأثیر مواد شیمیایی بایستی پیش‌بینی شود.
نکته: باتوجه‌به مسائل فوق درمی‌یابیم که باتوجه‌به محل قرارگیری و عملکرد فضا، انواع مختلفی از کف‌سازی‌های متنوع می‌توانیم طراحی و اجرا نماییم. در انتها مسائل اقتصادی و همچنین زیبایی‌شناسی نیز هر یک به‌تنهایی می‌توانند در انتخاب کف‌سازی به نوبه خود مؤثر باشند.
انواع کف‌سازی در ساختمان‌های بنایی
کف‌سازی ازنقطه‌نظر محل قرارگیری در ساختمان به سه دسته زیر تقسیم می‌گردد:
الف) کف‌سازی بر روی خاک
ب) کف‌سازی مابین طبقات
ج) کف‌سازی بام
و همچنین از حیث عملکرد محل نیز می‌توان کف‌سازی را در ساختمان‌های بنایی به سه دسته زیر تقسیم نمود:
الف) مکان‌های خشک
ب) مکان‌های مرطوب
ج) مکان‌های ویژه
کف‌سازی بر روی خاک چگونه است؟
در مورد کف‌سازی بر روی خاک دو مسئله مهم، طراحی آن را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند؛ اول احتمال ناپایداری خاک زیرین (مثلاً وجود خاک‌های زراعتی و دستی)، این مسئله موجب نشست و برآمدگی در سطح کف‌سازی می‌گردد. دومین موضوع، جذب آب‌های زیرزمینی از طریق خاک و مصالح ساختمانی به داخل کف ساختمان است. کف‌سازی همچنین باید بر روی یک سطح تراز بنا شود. چنانچه سطح زیر کف‌سازی شیب‌دار باشد، موجب اتلاف هزینه و افت کیفیت عملیات کف‌سازی خواهد شد.
برای اطمینان از اینکه زمین زیر کف‌سازی دارای استحکام کافی و فاقد رطوبت است و همچنین کف‌سازی بر روی سطح مستوی و ترازی قرار گیرد، نیاز به عملیات خاصی است که اصطلاحاً به آن «زیرسازی» می‌گویند. سطحی که بر روی آن قدم می‌گذاریم را «فرش کف» می‌نامند؛ بنابراین ممکن است در عملیات کف‌سازی دو فضا دارای یک نوع زیرسازی باشند لكن فرش کف متفاوتی داشته باشند (مثلاً یکی موزائیک و دیگری موکت یا کاشی باشد) عملیات فرش کف در طبقات مختلف نیز در مبحث جداگانه‌ای تعریف و تشریح خواهد شد.
۱. زیرسازی، یکی از مهم‌ترین عملیات کف‌سازی بر روی خاک
همان‌طور که می‌دانید زیرسازی دارای دو قسمت است:
الف) ایجاد یک سطح مستوی و مستحکم در تراز مناسب برای اجرای فرش کف.
ب) حفظ روسازی از نفوذ رطوبت
نکته: چنانچه در هنگام تهیه طرح و با اجرای عملیات کف‌سازی، بدون توجه به خصوصیات زمین طرح، زیرسازی مناسبی پیش‌بینی و به اجرا درنیاید امکان ایجاد ترک‌های ناشی از نشست نامتجانس خاک و یا نفوذ رطوبت به محیط زندگی و مصالح ساختمان و در نهایت فرسودگی و فروپاشی زودرس ساختمان به وقوع خواهد پیوست.
۲. شرح کامل عملیات زیرسازی
۲-۱ ایجاد استحکام لازم برای روسازی
زمین طرح ممکن است از انواع نامناسب برای احداث ساختمان باشد. برای مثال زمین‌های با خاک زراعی و یا خاک‌هایی که بیش از حد رس به همراه دارند، فاقد مشخصات لازم برای اجرای کف‌سازی بر روی آن‌ها هستند. معمولاً برای مناسب نمودن زمین دوراه پیشنهاد می‌شود: اول برداشتن خاک موجود تا رسیدن به خاک مناسب و بعد خاکریزی با مخلوط در لایه‌های ۲۰ سانتی‌متری و مرطوب نمودن آن و سپس کوبیدن مخلوط مرطوب شده به روشی که گفته شد. در حالت دوم در حالتی که خاک محل مناسب باشد، می‌توان همان خاک را با غلتک آن‌قدر کوبید تا به مقاومت مناسب برسد.
۲-۲ حفظ روسازی از رطوبت کف
خاک‌ها رطوبت را به داخل خود می‌مکند. این خاصیت هرچه خاک متراکم‌تر باشد بیشتر اتفاق می‌افتد. به سبب قانون لوله‌ای موئینه و فشار اسمزی هرچه فاصله بین ذرات خاک کمتر باشد، آب میل بیشتری به بالارفتن پیدا خواهد کرد. گیاهان به‌وسیله همین خاصیت آب و املاح درون خاک را به داخل آوندهای خود جذب کرده و به برگ‌ها می‌رسانند. از این خاصیت برای جلوگیری از نفوذ رطوبت به کف ساختمان می‌توان استفاده نمود. با قراردادن یک لایه قلوه در روی خاک کوبیده شده، مانع از نفوذ آب به داخل مصالح کف‌سازی و نتیجتاً کف ساختمان می‌شوند. این عمل را «قلوه چینی یا بلوکاژ» می‌نامند.
لذا به‌منظور جلوگیری از نفوذ رطوبت به کف طبقه زیرین ساختمانی که مستقیماً با زمین در تماس است، باید ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر روی خاک کوبیده شده را قلوه درشت چیده و سپس روی آن یک قشر مخلوط شن و ماسه بریزند تا فواصل خالی بالای قلوه‌ها را پرکرده و ۱ سانتی‌متر روی کلیه سطوح بالاتر خواهد شد و پوشش روی قلوه چینی با شن و ماسه باعث به‌وجودآمدن سطح مناسب و مسطح برای بتن کف می‌شود.
چنانچه تراز آب‌های زیرزمینی آن‌قدر بالا باشد که خشکه‌چینی نتواند مانع نفوذ رطوبت به کف ساختمان شود، علاوه‌برآن در زیر فرش کف اقدام به عایق‌کاری کف ساختمان می‌نمایند. عایق کف بایستی مستقیماً به عایق کرسی‌چینی به طور کامل متصل و یکپارچه باشد.
۲-۳ ایجاد یک سطح تراز و مستحکم
فرش کف بایستی بر روی یک سطح تراز قرار گیرد. چون انجام عملیات مربوط به فرش کف، بر روی خشکه‌چینی عملی نیست، لذا با اجرای حداقل ۵ سانتی‌متر بتن بر روی خشکه‌چینی، سطح موردنیاز بر و فرش کف را فراهم می‌آوریم. نوع بتن اجرا شده در زیرسازی با حداقل ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب بتن است. افزایش ضخامت آن نیز بستگی به کاربرد کف‌سازی دارد.
تأسیسات زیرزمینی و قطعاتی که در زیرزمین قرار می‌گیرند، بایستی قبل از ریختن بتن در جای خود مستقر شده باشند. لوله‌های آب و فاضلاب و کابل‌ها می باید در زیر بتن قرار گیرند.
کف‌سازی در طبقات به چه صورت است؟
در طبقات میانی، در واقع کف‌سازی بر روی سقف طبقه پایین‌تر از خود قرار می‌گیرد. این نوع کف‌سازی نیز به دو بخش زیرسازی و فرش کف تقسیم می‌گردند. کف‌سازی در طبقات نیز بایستی کاملاً مقاوم و در تراز موردنظر جای گیرند. در روش‌های پیچیده به‌وسیله یک آستانه پهن‌تر، شیب‌دار و دارای آب‌چکان به‌خوبی مانع نفوذ رطوبت می‌شوند، و یک تسمه ضدزنگ که به‌صورت عمودی در آستانه جاگرفته است به‌خوبی در را آب‌بندی می‌نماید. ارتفاع این تسمه از سطح آستانه در حدود ۱/۵ میلی‌متر می‌باشد.
۱. مراحل زیرسازی کف در طبقات روی خاک
مراحل کار برای فرش موزاییک بر روی کف با رطوبت متوسط شامل مراحل زیر است:
الف) کوبیدن خاک موجود (در صورت نیاز خاک‌برداری و خاکریزی و سپس کوبیدن آن)
ب) خشکه‌چینی
پ) ریختن بتن کف (مقدار بتن در جزئیات بستگی به کاربری محل دارد)
ت) فرش آجر موزاییکی با کمک ملات ماسه و سیمان ۱:۶
ث) دوغاب‌ریزی و سائیدن کف موزاییکی (کف‌سابی)
۲. مراحل زیرسازی کف طبقات
زیرسازی کف طبقات از مراحل ساده‌تری برخوردار است. باتوجه‌به اینکه سقف تمام شده دارای پستی‌وبلندی‌هایی می‌باشد (خصوصاً سقف طاق ضربی) نقش زیرسازی تنها ایجاد یک سطح تراز و مقاوم برای انجام فرش کف خواهد بود. زیرسازی باید حتی‌الامکان سبک باشد. برای این منظور از بتن سبک استفاده می‌نمایند.
بتن سبک مخلوطی است از پوکه معدنی یا کوره‌ای حداقل مقدار سیمان ۱۵۰ کیلوگرم در ازای ۱۰۰۰ کیلوگرم پوکه و شن و ماسه به ابعاد صفر تا ۱۵ میلی‌متر خواهد بود. بعد از ریختن و خشک‌شدن بتن، سطح روی آن را باید با دو سانتی‌متر ملات ماسه سیمان اندود نمود. باید دقت داشت که عبور لوله‌های تأسیساتی و کابل‌های برق در داخل زیرسازی انجام می‌شود؛ لذا قبل از شروع عملیات زیرسازی طبقات باید نسبت به انجام و کنترل عملیات تأسیساتی و برقی اقدام گردد؛ بنابراین پیش‌بینی ضخامت لازم جهت عبور لوله‌ها از روی یکدیگر از نظر انجام فرش کف در رقوم مناسب دارای اهمیت است.
۳ مرحله در فضاهای خشک
در طبقات فرش کف به کمک آجر موزاییکی (در فضاهای خشک) دارای مراحل کمتری است که عبارت‌اند از:
الف) ریختن بتن سبک (به‌منظور تسطیح و عبور لوله‌های تأسیساتی)
ب) فرش آجر موزاییکی به کمک ملات سیمان ماسه ۱:۶
پ) دوغاب‌ریزی و سائیدن فرش موزاییکی
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
