طراحی صنعتی یا پیشرفته در ساختمان‌سازی
این روش طراحی صنعتی که ساختمان‌سازی بهبودیافته نیز نامیده می‌شود. اجرای کار توسط افراد کارآمد است. برخی لوازم و تجهیزات مورد مصرف در این روش، عبارت‌اند از بالابرهای برقی، انواع جرثقیل ثابت و متحرک، داربست‌های فلزی، دستگاه‌های تهیه‌کننده بتن ثابت (بجینک پلانک، بتنیر سیار، رنگ‌پاش، پمپاژ، کمپرسور) را شامل می‌شود. زمان لازم کار، در این روش به‌طور متوسط بین ۱۴ تا ۱۸ ساعت برای هر مترمربع زیربنا است.
طراحی صنعتی در ساختمان‌سازی صنعتی چیست؟
در این روش علاوه بر استفاده از سازه‌های پیش‌ساخته از قبیل بلوک، تیرچه، پانل‌های پیش‌ساخته‌ی سبک چوبی، فلزی، گچی و بتنی که در بعضی موارد از قطعات و شبکه‌های فلزی نیز استفاده می‌شود. اکثر امور طراحی صنعتی با استفاده از تجهیزات و لوازم کارگاهی و به‌طور مکانیکی قابل انجام است. انواع قالب‌های یکپارچه و بازشو نیز به‌منظور بتن‌ریزی در چهارفصل سال مورداستفاده قرار می‌گیرد.
باوجودآنکه متخصصان و کارگران در این سیستم، کمتر از روش قبلی است. ولی تقریباً کلیه‌ی افراد آن از مهارت‌های لازم برخوردارند. زمان لازم کار در این روش بین ۹ تا ۱۴ ساعت در هر مترمربع زیربنا است.
طراحی صنعتی با سازه‌های پیش‌ساخته سبک و نیمه سنگین
این قبیل پیش‌ساخته ها در طراحی صنعتی بیشتر برای ساختمان‌های یک طبقه و یا به‌منظور نماسازی ساختمان‌های چندطبقه بکار می‌رود. پیش‌ساخته های مذکور چنانچه از فلزات و مواد سبک تشکیل‌شده باشد پیش‌ساخته‌ی سبک و درصورتی‌که متشکل از قطعات بتنی باشد، پیش‌ساخته‌ی نیمه سنگین نامیده می‌شود. به‌عبارت‌دیگر چنانچه وزن قطعات به‌طور قراردادی از دو تن تجاوز نماید، جزو گروه اول و درصورتی‌که بیشتر از دو تن باشد در گروه دوم قرار می‌گیرد.
قطعات پیش‌ساخته از آلومینیوم، چوب فیبر و شیشه یا فرآورده‌های پتروشیمی و همچنین انواع بتنهای سبک آلومینیومی، پوکه‌ای، خاکستری رسی و متخلخل، از گروه پیش ساخته‌های سبک محسوب می‌شوند.
ساختمان‌سازی با سازه‌های پیش‌ساخته سنگین و انواع آن
این روش برای احداث ساختمان‌های بیش از یک طبقه و آپارتمان‌سازی به کار می‌رود، که کلیه‌ی قطعات ساختمان از قبیل دیوارها، نماها، سقف‌ها، پلکان‌ها و غیره در کارخانه با بتن پیش سازی شده و به محل ساختمان حمل و مونتاژ می‌شود. کارخانه‌ها خانه‌سازی از دو نوع ثابت و یا موقتی هستند و چنانچه در محلی احتیاج به ساختن حداقل هزار واحد آپارتمانی باشد، یک کارگاه پیش سازی موقت ایجاد می‌شود.
در کارگاه ساختمانی قطعات موردنظر را تولید می‌کنند تا در مخارج حمل‌ونقل صرفه‌جویی به عمل آید. هزینه‌ی احداث این قبیل کارخانجات و مخارج سرمایه‌گذاری اولیه پس از سرشکن کردن بر روی تولیدات کارخانه‌ای از مبلغ قابل قبولی برای هر واحد تولیدشده تجاوز نخواهد نمود ساختمان‌های پیش‌ساخته سنگین به دو نوع سیستم بسته و سیستم باز تقسیم می‌شوند.
۱. نوع اول سیستم بسته طراحی صنعتی
سیستم‌های ابتدایی طراحی صنعتی همه توسط یک مؤسسه تنظیم و اجراشده‌اند اما عناصر تشکیل‌دهنده‌ی اتصالات و بسته‌بندی مربوط به هر یک از این سیستم‌ها به‌گونه‌ای است که تنها عناصر متعلق به یکی از سیستم‌ها قابل‌استفاده باشند. این‌گونه سیستم‌ها با طیف قطعات منحصربه‌فرد خود، به سیستم‌های ساختمانی بسته معروف هستند. چنانچه کارخانه‌ای فقط طرح‌های پیش‌ساخته‌ی در دست اجرای خودش را تولید نماید، به این سیستم، سیستم بسته می‌گویند.
۲. نوع دوم سیستم باز
چنانچه کارخانه‌ای تولید قطعات مختلف ساختمان را بر طبق فهرست‌های مشخص تهیه و جهت فروش در اختیار سازندگان قرار دهد، این سیستم را سیستم تولید قطعات پیش‌ساخته باز می‌نامند. در این روش سازندگان مختلف بجای تولیدکننده منحصربه‌فرد، فرآورده‌های خود را در قالب یک سیستم جای می‌دهد.
مقایسه روش‌های اجرا ساختمان‌های پیش‌ساخته
۱. اجرای اتصالات اجزا در روش‌های نیمه‌صنعتی و صنعتی از اصول فنی و مقررات اجرایی ویژه‌ای تبعیت می‌نماید؛ بطوریکه اتصالات اصولی علاوه بر تأمین ایستایی ساختمان، در سرعت و دقت اجرا نیز مؤثر است.
۲. مصالح ساختمانی تا حدودی و یا کاملاً مرکب بوده و گاه از اجزا و قطعات متعدد تشکیل می‌شود به‌گونه‌ای که فرآوری آن‌ها در کارخانه و یا کارگاه شامل فرایندی پیچیده و چندمرحله‌ای است.
۳. در روش‌های نیمه‌صنعتی و صنعتی، ابزار مهندسی و ماشین‌آلات نقش تعیین‌کننده‌ای در اجرا دارد.
۴. نیروی انسانی کمتر ولی دارای سطح مهارت بیشتر موردنیاز است.
۵. فرهنگ کاری به‌گونه‌ای است که ارتقاء میزان دقت به ویژگی شخصی نیروی انسانی، کمتر وابسته است.
۶. روش‌های تولید نیمه‌صنعتی و صنعتی در وضعیت موجود دربرگیرنده روش‌های مختلف از روش بنایی نوین تا روش‌های متکی بر کاربرد اجزاء صنعتی بادانش فنی نوین است.
۷. هر چه از روش‌های دستی به روش‌های صنعتی نزدیک‌تر می‌شویم. برنامه‌ای از پیش تعیین‌شده برای هماهنگی و انتظام بخشیدن به مراحل مختلف عملیات ساختمانی از دقت و اصول علمی قوی‌تری برخوردار است.
۸. روش‌های صنعتی ساختمان‌سازی قابلیت انطباق بیشتری با شرایط محیطی و ویژگی‌های اقلیمی از خود نشان می‌دهند.
۹. در روش‌های دستی صنعتگر معمولاً قطعات همخوان با طرح معماری را به شکل لازم در همان محل اجرای ساختمان ایجاد می‌نماید.
۱۰. در این شیوه‌ها، سرعت اجرا به دلیل قابلیت نصب سریع اجزا، مهارت نیروی انسانی و کاربرد ابزار ماشین‌آلات افزایش‌یافته، در حالیکه کیفیت اجرا همواره تحت کنترل است.
شیوه‌های اجرا ساختمان‌های پیش‌ساخته
۱۱. به دلیل مشخص بودن اندازه قطعات و اجزاء مهارت نیروی انسانی، کاربرد ابزار دقیق و برنامه‌ریزی‌های آگاهانه در روش‌های نیمه‌صنعتی و صنعتی، دقت اجرا بیشتر از روش‌های دستی است.
۱۲. درروش سنتی نیروی انسانی متخصص و باتجربه یکی از عواملی مهم و تعیین‌کننده در اجرای ساختمان است.
۱۳. با توجه به اینکه مصالح در روش‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی در خارج از سایت تولید می‌شوند بنابراین برخلاف روش سنتی احتیاجی به ذخیره و انبار کردن مصالح اولیه در سایت نیست و می‌توان اجزای ساختمان را زمانی که قرار است مورداستفاده قرار گیرد مستقیماً از کارخانه حمل کرده و در جای خود قرارداد.
۱۴. در روش صنعتی ساختمان، ساخته‌شدن قطعات در کارخانه‌ها انجام می‌شود، لذا در روند تولید این محصولات به دلایلی مانند بدی آب‌وهوا و شرایط نامناسب تأخیر ایجاد نمی‌گردد.
۱۵. استفاده از روش محصولات صنعتی باعث صرفه‌جویی در مصرف انرژی می‌شود.
۱۶. درروش صنعتی به دلیل مشخص بودن میزان مصرف قطعات و اجزای ساختمانی از به هدر رفتن مصالح ساختمانی و تولید نخاله ساختمانی (که معمولاً در روش سنتی غیرقابل پیشگیری است) جلوگیری می‌شود که هم ازلحاظ پایداری محیطی و هم ازلحاظ پایداری اقتصادی بسیار مهم است.
۱۷. کارشناسان ساختمان عمر ساختمان‌های معمولی را حداکثر به‌صورت مفید در حدود ۳۰ سال محاسبه می‌کنند.
۱۸. ازنظر مصالح کاربردی در روش‌های صنعتی بررسی‌ها نشان می‌دهد که اقلام بسیار کمتری از مصالح درروش های صنعتی مورداستفاده قرار می‌گیرد.
۱۹. در مورد یکسری از مصالح ساختمانی مانند سرویس‌های تأسیساتی بهداشتی و عمومی ساختمان تقریباً اقلام مصالح و نیروی انسانی مورداستفاده در دو روش سنتی و صنعتی یکسان است.
۲۰. در مورد بخش دیگری از مصالح ساختمانی صنعتی و پیش‌ساخته به علت انبوه بودن پروژه‌ها و یک اندازه بودن اندازه (درب، پنجره، شیشه، کانال تهویه، کولر و… ) می‌توان قبل از اتمام ساختمان تمام‌کار را سفارش داد.
هماهنگی مدولار در سیستم سازه‌های پیش‌ساخته
هماهنگی ابعاد، عبارت است از تنظیم ابعاد ساختمان به‌منظور تقلیل تنوع عددی و بعدی قطعات ساخت و امکان قرار گرفتن این قطعات در کنار یکدیگر بدون اینکه نیازی به‌اندازه درآوردن مناسب کردن قطعات ساختمان باشد و خود ساختمان نیز مضرب و کسرهایی از یک استاندارد توافق شده باشد، به‌اندازه‌ای که پایه سنجش و قیاس تمام ابعاد قرار می‌گیرد، مدول پایه گفته می‌شود؛ بنابراین صنعتی کردن عبارت است از روشی که قطعات به‌صورت صنعتی در کارگاه یا کارخانه پیش‌ساخته می‌شود سپس نصب می‌گردد و چون هماهنگی در سیستم مدوله انجام‌شده، لذا با کاهش متغیرها، امکان استاندارد کردن فراهم می‌آید.
با ایجاد استاندارد، تکنولوژی ساختمان و صنعت ساختمان‌سازی به‌طور مداوم رو به توسعه خواهد بود. مدوله کردن ساختمان در ارتباط با صنعتی کردن فن ساخت از اهمیت فراوانی برخوردار است، به‌طوری‌که مسئله هم که صنعتی نمودن ساختمان بدون استاندارد کردن مصالح و ابعاد و قطعات ساختمانی امکان‌پذیر نخواهد بود و استاندارد کردن نیز زمانی مفید خواهد بود که مسله هم آهنگی ابعاد منظور و به کار گرفته شود.
هماهنگی مدولار و هم آهنگی ابعاد در ساختمان، کیفیت عملیات ساختمانی را بهبود بخشیده و انجام عملیات را تسریع می‌نماید؛ با بکار بردن این روش، اجزاء ساختمان بیرون از کارگاه ساختمان به‌صورت تولید انبوه پیش سازی شده و این قطعات پیش‌ساخته به علت استاندارد بودن، داشتن هم آهنگی ابعاد، امکان خواهند یافت که به‌سادگی در کنار یکدیگر قرار گیرند. از دیرباز هم بعضی از اجزاء ساختمان، مانند آجر، در و پنجره پیش سازی شده و به محل کارگاه ساختمان حمل می‌گردید.
بررسی نظری مزیت‌ها و معایب
تولید قطعات ساختمان در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها این امکان را به وجود می‌آورد که از پیشرفته‌ترین تکنیک‌های موجود برای ساخت قطعات و قسمت‌های ساختمان استفاده‌شده و بدین ترتیب گامی دیگر در جهت صنعتی شدن فن ساخت ساختمان برداشته شود. سیستم مدولار همچنین به مدیران و دست‌اندرکاران و سرپرستان کارگاه‌های ساختمان، امکان برنامه‌ریزی دقیق و مدیریت بهتر را خواهد داد تا با سرعت بیشتر و کیفیت بهتر عملیات ساختمانی را دنبال کنند.
مزایای پیش‌ساخته سازی در طراحی صنعتی
– تولید انبوه واحدها
– کاهش هزینه و زمان ساخت
– استفاده بهینه و مؤثر از قالب.
– بهبود کیفیت قطعات نسبت به تولید سنتی
– شکل‌ها و سطوح تمام‌شده خاص
– تولید قطعاتی مقاوم در برابر بادهای خشک یا گرم
– قابلیت ساخت بنا در زیرآب
– شروع ساخت قطعات پیش از آماده شدن محل بنا (صرفه‌جویی در زمان)
– قابلیت عایق‌بندی درجا
– تسریع در گیرایی بتن (بالا رفتن سرعت ساخت)
– حل مشکلات ناشی از کمبود مصالح و نیروی کار محلی
– بالا بردن کیفیت تولید به دلیل امکان کنترل ساخت در کارخانه
معایب و محدودیت‌های پیش‌ساخته سازی
– اقتصادی نبودن تولید قطعات در مقیاس خرد
– امکان ترک‌خوردگی قطعات در حین پروسه ساخت
– افزایش هزینه‌ی حمل‌ونقل قطعات در صورت فاصله‌ی زیاد با محل اجرا (مشکلات حمل‌ونقل)
– بالا رفتن هزینه‌های ساخت به سبب وجود اتصالات خاص برای انتقال بارهای افقی و عمودی
– ضعف آب‌بندی در نقاط اتصال
– ضرورت استفاده زیاد از جرثقیل
تکنولوژی و صنعتی سازی ساختمان در ایران
هرچند در حال حاضر امکانات و سطح دانش کنونی در برخی از نقاط کشور، لزوم استفاده از روش‌های دستی را در آن نقاط نشان می‌دهد. تکنولوژی نیمه‌صنعتی و صنعتی ساختمان در ایران در دو گروه مشخص زیر موردبررسی قرار می‌گیرد:
الف) شیوه ساختمان‌سازی متعارف، که ترکیبی از دانش کاربرد مصالح ساختمانی، تولید دستی و صنعتی با بهره‌گیری از دانش برنامه‌ریزی و امکانات ماشینی و مهارت‌های انسانی است. مانند احداث ساختمان‌های فلزی و بتنی.
ب) شیوه‌های نوین ساختمان‌سازی، که با تکیه‌بر دانش فنی نوین مصالح و فرآورده‌های ساختمانی متناسب با آن در حال رواج است. این شیوه‌ها اگرچه به‌اندازه روش‌های دستی و نیمه‌صنعتی متداول نیست و هنوز جایگاه مشخص نیافته است. اما با توجه به مزایای قابل‌توجه در تولید انبوه ساختمان، دقت اجرا و سهولت تعمیر و نگهداری، به‌تدریج سهم قابل‌توجهی از ساخت‌وساز را به خود اختصاص داده است. از نمونه‌ی این شیوه، می‌توان ساختمان‌های اسکلت فلزی و بتنی پیش‌ساخته با اتصالات پیچ و مهره‌ای را نام برد.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
