معرفی مجموعه کاخ نیاوران
مجموعه کاخ نیاوران که در شمال تهران قرار دارد، محل اقامت آخرین پادشاه ایران، محمدرضا پهلوی بوده و در دوران قاجار در اواسط قرن نوزدهم ساخته‌شد و همچنین پس از انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ این مجموعه به موزه تبدیل شده‌است. در این مطلب قصد داریم این مجموعه دیدنی را به شما معرفی کنیم.
تاریخچه و قدمت کاخ نیاوران
منطقه نیاوران در شمال تهران و در نزدیکی رشته‌کوه البرز قرار دارد. برای اولین بار در زمان قاجار به‌عنوان اقامتگاه تابستانی شاهان ایرانی انتخاب شد. درگذشته مجموعه نیاوران تهران بسیار کوچک‌تر از امروز بود و در خارج از شهر تهران قرار داشت. فتحعلی شاه دومین پادشاه قاجار به دلیل مجاورت با کوهستان و آب‌وهوای عالی این منطقه دستور داد باغ و عمارتی را به‌عنوان اقامتگاه تابستانی خود در این منطقه بنا کند. سال‌ها بعد در زمان پهلوی آخرین سلسله سلطنتی ایران کاخ نیاوران، ابتدا به‌عنوان محل پذیرایی از مهمانان خارجی انتخاب شد و سپس محل اقامت شاه و همسرش فرح دیبا و فرزندانشان شد.
مجموعه کاخ نیاوران کاخی است که آخرین خاندان سلطنتی ایران یعنی خاندان پهلوی قبل از خروج از کشور در آن اقامت داشتند. در سال ۱۹۵۸، محمدرضا پهلوی، شاه سابق ایران، دستورداد که بنای سابق باقی‌مانده از دوران فتحعلی شاه قاجار را برچیده و به‌جای‌آن این کاخ جدید ساخته‌شود. این پروژه چندین‌سال به‌طول انجامید و سرانجام در سال ۱۹۶۷ آماده بهره‌برداری‌شد. این کاخ در ابتدا به‌عنوان مکانی برای پذیرایی از مهمانان سلطنتی ساخته‌شد اما به‌زودی به اقامتگاه اصلی خاندان سلطنتی پهلوی تبدیل‌شد.
معماری مجموعه نیاوران چگونه بود؟
معماری مجموعه نیاوران در درجه اول تلفیقی از سبک معماری ایرانی و اروپایی است. طراحی ساختمان کاخ نیاوران توسط محسن فروغی انجام‌شده است. وی استاد معماری ایران و رئیس دانشگاه هنرهای زیبای تهران بود. او همچنین یکی از بنیان‌گذاران دانشکده معماری دانشگاه تهران بود. فرح‌دیبا که در فرانسه معماری خوانده‌بود، خود مسئول طراحی‌داخلی این کاخ نیز‌بود. سقف جمع شونده کاخ یکی از مهم‌ترین ابداعات زمان خود به شمار می‌رود. در ساخت این سقف استفاده از آلومینیوم باعث شده‌است که آن را به‌اندازه کافی برای تحرک سبک کند. طبقه همکف کاخ شامل یک سالن پذیرایی، یک سالن انتظار، یک اتاق غذاخوری، یک سالن آبی و یک سالن سینما به طول ۴۰۰ متر است. در این طبقه اشیاء تزیینی گران‌بهایی مانند تابلوهای نقاشی هنرمندان بزرگ دنیا و مبلمان بسیار زیبا و ارزشمند وجود دارد.
معمار اولیه مجموعه کاخ نیاوران، محسن فروغی، معمار سرشناس ایرانی بود که استاد اختلاط هنر کهن سرامیک ایرانی با مفاهیم مدرن معماری بود. او اولین معمار ایرانی بود که برای یک پروژه دولتی استخدام شد. یکی از ویژگی‌هایی که کاخ نیاوران را به ساختمانی جذاب تبدیل می‌کند این است که این کاخ اولین کاخ ایرانی است که باقابلیت باز کردن سقف برای تماشای آسمان در هرزمانی ساخته‌شد. چنین نبوغ معماری هرگز در دیگر کاخ‌های ایرانی تثبیت نشد.
مجموعه کاخ نیاوران در دوره قاجاری
مجموعه نیاوران از ۶ ساختمان در باغی بزرگ به مساحت ۱۱ هکتار تشکیل‌شده است که در ابتدا به‌عنوان اقامتگاه تابستانی ناصرالدین‌شاه سابق قاجار ایران در قرن نوزدهم مورداستفاده قرار می‌گرفت. به همین دلیل کاخ نیاوران در ابتدا به نام کاخ ناصرالدین‌شاه و بعدها به نام کاخ صاحبقرانیه نام‌گذاری شد. سه ساختمان اصلی داخل مجموعه کاخ نیاوران عبارت‌اند از کاخ صاحبقرانیه، کاخ نیاوران و کیوسک احمدشاهی (کیوسک نوعی آلاچیق است). کاخ صاحبقرانیه اقامتگاه تابستانی موردعلاقه ناصرالدین‌شاه قاجار بود. او دستور داد این کاخ را در مکانی بسیار بالاتر از شهر و محیط اطراف آن بسازند. کاخ صاحبقرانیِه که در سال ۱۸۵۰ به دستور ناصرالدین‌شاه قاجار ساخته‌شد، بزرگ‌ترین بنای قاجاریه در باغ نیاوران‌بود و به‌عنوان مهم‌ترین کاخ تابستانی پادشاهان قاجار در قرن نوزدهم مورداستفاده قرار‌گرفت.
کاخ صاحبقرانیه و قسمت‌های مختلف آن
در زمان حکومت پهلوی، این کاخ قدیمی مرمت شد و شاه از آن به‌عنوان دفتر کار، محل تجمع و همچنین ملاقات با مهمانان مهم استفاده کرد. با ایجاد تغییراتی، طبقه اول برای پذیرایی از میهمانان بازسازی و طبقه دوم به‌عنوان دفتر محمدرضا پهلوی بازسازی شد. تالار آینه یکی از زیباترین قسمت‌های این کاخ است.
تالار جهان‌نما که مخفف (نمایش کل جهان) است، به دلیل ارتفاع بالاتری که ساختمان بر روی آن ساخته‌شده، منظره‌ای الهی از کل شهر ارائه می‌دهد. حاج علی‌خان حاجب الدوله معمار بنای اصلی صاحبقرانیه بود که شامل حجره‌ها و اتاق‌های شخصی بسیاری بود. صاحبقرانیِه تعدادی از بهترین آینه‌کاری‌های ایرانی را به نمایش می‌گذارد. ستون‌ها و طرح اورسی آن‌ها انسان را به یاد معماری دوران پیش از اسلام و اوایل اسلام می‌اندازد. صاحبقرانیه همچنان یکی از محبوب‌ترین تفرجگاهای شاهان قاجار بود؛ اما در دوران پهلوی تقریباً به فراموشی سپرده شد تا اینکه در سال ۱۹۵۸ محمدرضا شاه پهلوی دستور بازسازی آن را داد و ساختمان جدیدی در آنجا ساخت که به‌زودی به اقامتگاه اصلی خاندان سلطنتی پهلوی تبدیل شد.
تالار آینه و موزه جهان‌نما
در سال ۱۳۵۶، فرح دیبا، ملکه سابق ایران، موزه‌ای را در داخل کاخ صاحبقرانیه تأسیس کرد تا هدایایی را که در طول سالیان گذشته به همراه بسیاری از اقلام دیگر به خانواده سلطنتی داده‌شده است، به نمایش بگذارد. عنوان موزه جهان‌نما (آینه‌ای رو به جهان) بعداً برای آن انتخاب شد زیرا آثار هنری گران‌بها و سایر اشیاء باارزش از اقصی نقاط جهان را به نمایش گذاشت. موزه جهان‌نما شامل پنج گالری است که تاریخ و هنر جهان از دوران پیش از کلمبیا تا آثار هنری مدرن برخی از هنرمندان معاصر ایرانی و خارجی را به نمایش می‌گذارد.
کاخ نیاوران شامل چ قسمت‌هایی می‌باشد
معماری این کاخ انسان را به یاد هنرها و سبک معماری پیش از اسلام می‌اندازد. شکل مستطیل ساختمان، لمس مدرن معماری باستانی ایرانی است. طبقه اول محل پذیرایی و اسکان مهمانان سلطنتی می‌باشد. طبقه همکف شامل یک سالن بزرگ است که توسط مبلمان‌نفیس طراحی‌شده، که قبلاً توسط یک تیم طراحی فرانسوی انجام‌شده بود. دیوارهای بلند و آینه‌هایی که در دیوارها تعبیه‌شده‌اند، نوری عالی برای کل سالن ایجاد می‌کنند که همه آن را مانند نور روز روشن می‌کند. همچنین طبقه همکف کاخ نیاوران شامل اتاق غذاخوری، نشیمن، سالن خصوصی سینما، اتاق آبی و فضاهای متعدد دیگر است.
الف) سالن سینما خصوصی:
سالن خصوصی سینما در شرق کاخ واقع‌شده و ۴۰۰ مترمربع مساحت دارد. سالن خصوصی سینما شامل سالن اصلی، اتاق آپارات، رختکن و فضای مجزا برای مدیریت جلوه‌های نوری و صوتی می‌باشد. این اتاق توسط چرلزسویگنی تزئین‌شده‌است که توانسته محیطی جادویی ایجادکند. یکی از مهم‌ترین موارد در دکوراسیون این اتاق، لوسترهایی است که از میله‌های آلومینیومی و پرده‌های آلومینیومی ساخته‌شده‌اند که در حین جابجایی صدای دل‌نشینی ایجاد می‌کنند. مبلمان این اتاق بسیار شیک است که در فرانسه توسط شرکت کن‌ول ساخته‌شده است.
ب) تالار آبی:
این تالار خاص به دلیل دیوارها و پرده‌های آبی‌رنگ و فواره‌ای که درست روبروی آن در باغ قرار دارد، تالار آبی نامیده‌می‌شود. این اتاق مخصوصاً به خاطر سقف بلند، لوسترهای کریستالی و هنر گچ‌بری روی دیوارها شناخته‌شده است.
ج) اتاق نشیمن:
در قسمت جنوبی طبقه همکف اتاق نشیمن قرار دارد. در اولین نگاه، این مبلمان و دکوراسیون نفیس است که چشم را به خود جلب می‌کند. ازآنجایی‌که پنجره‌های این اتاق بسیار بزرگ‌تر از اتاق‌های دیگر می‌شدند است، از منظره بسیار روشن‌تری برخوردار است. اتاق نشیمن جایی است که مهمانان سلطنتی هنگام بازدید از کاخ در آن پذیرایی و اسکان‌داده.
برای طراحی داخلی، طراحی نقشه و طراحی نما ساختمان می توانید سفارش خود را به صورت آنلاین در سایت ما ثبت کنید!!
